W jakiej kondycji jest nasz system emerytalny, czy kiedyś dostaniemy świadczenia? Najnowsze dane o FUS
Demografia działa mocno na niekorzyść polskiego systemu emerytalnego. Liczba urodzeń spada w zastraszającym tempie, a to sprawia, że nasze społeczeństwo starzeje się i w przyszłości stosunek liczby osób w wieku produkcyjnym do liczby osób na emeryturze będzie niezwykle niekorzystny, co oznacza niedobór pieniędzy na świadczenia. To jednak będzie kiedyś, na razie Fundusz Ubezpieczeń Społecznych to okaz zdrowia i urody, ponieważ dobra sytuacja na rynku pracy oraz duża liczba legalnie pracujących obcokrajowców sprawiają, że do ZUS-u płynie szeroki strumień pieniędzy.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych przygotował raport, w którym podsumował sytuację finansową Funduszu Ubezpieczeń Społecznych w 2022 r. Okazuje się, że wskaźnik pokrycia wydatków wpływami ze składek i ich pochodnych w 2022 r. osiągnął rekordowy poziom 85 proc. ZUS podkreśla, że to najlepszy wynik od 1999 r.
Według stanu na koniec 2022 r. ubezpieczonych w ZUS-ie było ponad 16,2 mln osób, a zdecydowanie najliczniejszą grupę ubezpieczonych stanowili pracownicy (71,8 proc.). Na drugim miejscu znaleźli się prowadzący działalność gospodarczą oraz osoby z nimi współpracujące (10,5 proc.). Nieco mniej było osób wykonujących pracę na podstawie umowy zlecenia lub umowy agencyjnej (7,9 proc.).
Milion obcokrajowców na ratunek
Nasz rynek pracy od dawna mierzy się z problemem niedoboru pracowników, ale w dużym stopniu ratuje nas duża fala imigrantów zarobkowych, głównie z Ukrainy. Na koniec 2022 r. w ZUS-ie było zarejestrowanych ponad milion obcokrajowców, co oznacza wzrost o 21,5 proc. w stosunku do stanu na koniec 2021 r.
Na koniec 2022 r. Ukraińcy stanowili 70,2 proc. wszystkich obcokrajowców zarejestrowanych w ZUS-ie, a ich liczba wyniosła 746 tys., czyli o 19 proc. więcej niż na koniec 2021 r. Ten wzrost to oczywiście w dużej mierze efekt agresji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 r.
Wśród obcokrajowców proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami ubezpieczonych były wyraźnie odmienne niż w przypadku obywateli polskich. 59,5 proc. z nich było pracownikami, zaledwie 2,8 proc. prowadziło działalność gospodarczą, a pozostałe były objęte innymi formami zatrudnienia.
Jak można dowiedzieć się z raportu, głównym źródłem przychodów FUS-u były składki na ubezpieczenia społeczne, których kwota według przypisu w 2022 r. wyniosła 263,6 mld zł i była o 15,3 proc. wyższa od tej osiągniętej w 2021 r. Wpływy składek wyniosły 260,7 mld zł i były o 14,3 proc. wyższe niż rok wcześniej.
Dotacja 38,7 mld zł
Nie zapominajmy jednak, że system ubezpieczeniowy się nie bilansuje i konieczne jest dosypywanie do niego góry pieniędzy z budżetu. Jak dużej góry? W 2022 r. FUS dostał dotację z budżetu państwa w wysokości 38,7 mld zł. Statystycznie po nieco ponad tysiąc złotych na jednego mieszkańca Polski niezależnie od wieku.
W ramach dotacji od 2019 r. wykazywane są też środki, które stanowią refundację składek przekazanych do otwartych funduszy emerytalnych, czyli OFE. W 2022 r. kwota ta wyniosła 3,9 mld zł i wzrosła o 8,5 proc. w stosunku do poprzedniego roku. Jak informuje ZUS, wpłaty z OFE, czyli środki przekazane do funduszu emerytalnego w związku z osiągnięciem przez ubezpieczonego wieku niższego o 10 lat od wieku emerytalnego, wyniosły 6,8 mld zł i były o 7,6 proc. niższe od tych przekazanych w 2021 r.
Wpływy do FUS-u rosną, ale niestety rosną także koszty, i to w bardzo szybkim tempie. W 2022 r. wyniosły aż 310,9 mld zł i były o 26,5 mld zł wyższe niż w 2021 r. Tak zwane transfery na rzecz ludności wyniosły niebotyczne 300 mld zł. Pod tym terminem kryją się głównie emerytury i renty, ale także cała masa innych świadczeń, jak na przykład 500+ czy różnego rodzaju zasiłki. Same wydatki na emerytury i renty finansowane z FUS-u wyniosły 269,4 mld zł, czyli o 9,7 proc. więcej niż przed rokiem.
ZUS informuje, że na koniec grudnia 2022 r. stan funduszu wyniósł 9 mld zł, przy czym środki pieniężne to 4,4 mld zł. Zakład podkreśla, że FUS nie miał żadnych zobowiązań z tytułu pożyczek z budżetu państwa ani z tytułu kredytów.
