Kapitał początkowy – od czego zależy, kto musi sprawdzić
Z wysokością emerytury osób, które opłacały składkę na ubezpieczenie społeczne przed 1999 rokiem, nierozerwalnie związane jest pojęcie kapitału początkowego. Jego ustalenie to kluczowy etap wyliczania kwoty świadczenia, przy czym wnioskować o to musi sam zainteresowany. Sprawdź, co warto wiedzieć o kapitale początkowym.
Kapitał początkowy – kogo obejmuje?
Kapitał początkowy to pojęcie dotyczące osób urodzonych po 1948 roku i odprowadzających składki na ubezpieczenie społeczne przed 1999 rokiem. Potrzeba jego wyliczania bierze się stąd, że dopiero od 1999 roku ZUS ewidencjonuje składki ubezpieczonych na ich indywidualnych kontach, natomiast wcześniej nie miał takiego obowiązku. Można więc powiedzieć, że kapitał początkowy to taka teoretyczna składka, jaką ubezpieczony odprowadził do ZUS.
Kapitał początkowy może być ustalony dla osób urodzonych przed 1949 rokiem, które spełniają poniższe warunki:
- złożyły wniosek o emeryturę po 31 grudnia 2008 roku obliczonej według zreformowanych zasad,
- osiągnęły powszechny wiek emerytalny,
- mają okresy składkowe i nieskładkowe wynoszące przynajmniej 25 lat (mężczyźni) lub 20 lat (kobiety),
- kontynuują/kontynuowały ubezpieczenie emerytalne i rentowe po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego.
Ci, którzy pobierają świadczenie emerytalne, mogą wystąpić o przeliczenie kapitału początkowego, jeśli:
- posiadają wcześniej niezgłoszone dokumenty potwierdzające staż lub zarobki,
- zmienią się przepisy o sposobie ustalania wcześniej obliczonego kapitału.
Od czego zależy wysokość kapitału początkowego?
Wysokość kapitału początkowego zależy przede wszystkim od:
- udowodnionych okresów składkowych i nieskładkowych (przed 1999 rokiem),
- podstawy wymiaru składek.
Ciężar dowodowy spoczywa na wnioskującym, zatem to on musi przedłożyć dokumenty potwierdzające pozostawanie w zatrudnieniu lub odprowadzanie składek na ubezpieczenie społeczne. Co oczywiste, kwota kapitału początkowego będzie też zależeć od wysokości wpłaconych składek.
ZUS posiłkuje się także współczynnikiem p, który służy do obliczenia tzw. części socjalnej. Jest to kwota bazowa w wysokości 100 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z II kwartału 1998 r. - 1220,89 zł.
Wniosek o przeliczenie kapitału początkowego
O przeliczenie kapitału początkowego musi zawnioskować sam zainteresowany, jeszcze przed nabyciem prawa do emerytury. W tym celu wypełnia druk ERP lub EMP (wniosek o ustalenie emerytury).
Do wniosku należy dołączyć:
- kwestionariusz dotyczący okresów składkowych i nieskładkowych (ZUS ERP-6),
- dokumenty potwierdzające okresy zatrudnienia lub inne dowody świadczące o okresach składkowych i nieskładkowych,
- zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniu przed 1999 rokiem (ZUS Rp-7).
Wniosek składa się w jednostce ZUS właściwej ze względu na miejsce zamieszkania.
Więcej o emeryturach na Bizblog.pl:
Jak uzyskać dokumenty niezbędne do ustalenia kapitału początkowego?
Ustalenie kapitału początkowego nie powinno sprawiać większych problemów, o ile tylko dysponujesz dokumentami potwierdzającymi okresy składkowe i nieskładkowe, pozostawanie w zatrudnieniu i kwotę wynagrodzenia. Aby je uzyskać, trzeba udać się do byłego pracodawcy, który ma obowiązek wystawić ci odpowiednie papiery. Sprawa komplikuje się, jeśli zakład pracy już nie funkcjonuje. Wtedy musisz poprosić o dokumentację następcę prawnego, a w przypadku, gdy akta pracowników zostały przekazane do archiwum państwowego, powinieneś zgłosić się do odpowiedniego wydziału.
Przepisy nie określają, ile czasu pracodawca ma na wydaniu dokumentów. Powinien zrobić to niezwłocznie, jednak należy liczyć się z nawet z 14-dniowym oczekiwaniem. Nie może natomiast odmówić przekazania niezbędnych akt, co byłoby działaniem na szkodę byłego pracownika.
Waloryzacja kapitału początkowego
Kapitał początkowy jest waloryzowany na takich samych zasadach, jak składki na ubezpieczenie emerytalne. Waloryzację przeprowadza się każdego roku na 1 czerwca z zastosowaniem wskaźników ogłaszanych w Monitorze Polskim w obwieszczeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Na waloryzacji emeryt nigdy nie będzie stratny, ponieważ ustawa zakłada, że w wyniku jej przeprowadzenia kapitał początkowy nie może ulec zmniejszeniu, może zostać jedynie zwiększony.
