Kwota wolna od podatku - komu przysługuje i jak z niej skorzystać?
Ustawodawca na mocy nowelizacji przepisów prawa podatkowego, która miała miejsce w 2022 roku, znacząco podniósł kwotę wolną od podatku. Mogą z niej skorzystać osoby uzyskujące dochody z pracy zarobkowej, a także niektórzy przedsiębiorcy.
Podmioty osiągające dochody, które nie zostały wyszczególnione w katalogu wolnych od opodatkowania, muszą zapłacić od nich podatek dochodowy. Zasada ta dotyczy zarówno przedsiębiorców, jak i osób zatrudnionych w ramach umowy o pracę czy zleceniobiorców. Niemniej jednak ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wprowadza tak zwaną kwotę wolną od podatku. Należy przez nią rozumieć wartość, do której dochody podatnika nie są objęte podatkiem dochodowym. Od 2022 roku wynosi ona 30 000 zł w skali roku podatkowego.
Kwota wolna od podatku a kwota zmniejszająca podatek
Podatnicy bardzo często mylą kwotę wolną od podatku z kwotą zmniejszającą podatek. Choć te wartości odnoszą się do tego samego problemu, to oznaczają coś zupełnie innego.
O kwotę zmniejszającą podatek można obniżyć wysokość zaliczki na podatek dochodowy. Wynosi ona 300 zł miesięcznie i dotyczy osób, które złożyły u swojego pracodawcy oświadczenie na formularzu PIT-2. Kwota 300 zł wynika z podzielenia 30 000 zł (kwoty wolnej od podatku) przez 12 miesięcy. Uzyskany wynika, czyli 2 500 zł mnoży się natomiast razy 12 proc. - podstawową stawkę podatku dochodowego.
Kto może skorzystać z kwoty wolnej od podatku?
Kwota wolna od podatku dotyczy podatników, którzy rozliczają się z urzędem skarbowym za pomocą skali podatkowej. Mowa więc przede wszystkim o pracownikach oraz przedsiębiorcach, którzy wybrali właśnie taką formę opodatkowania. Niemniej jednak od 2023 roku kwotę wolną mogą również stosować osoby uzyskujące dochody na mocy umowy zlecenia bądź umowy o dzieło, które rozliczają się ryczałtowo.
Przedsiębiorcy, którzy jako formę opodatkowania wybrali ryczałt od przychodów ewidencjonowanych czy podatek liniowy, nie mają możliwości skorzystania z kwoty wolnej od podatku. Ustawodawca przewidział dla nich natomiast inne preferencje, na przykład odliczenie części zapłaconej składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Kwota zmniejszająca podatek– jak z niej skorzystać?
Kwota zmniejszająca podatek nie jest uwzględniana przez pracodawcę automatycznie. Pracownik, który chce z niej skorzystać, musi złożyć oświadczenie na formularzu PIT-2. Dotyczy to również osób zatrudnionych w ramach umowy zlecenia czy o dzieło.
W 2023 wprowadzono możliwość podzielenia jej na trzech pracodawców – pracownik u każdego z nich musi złożyć właściwą deklarację. W przypadku, gdy kwota zmniejszająca odliczana jest w dwóch zakładach pracy, podatek w każdym z nich zostanie pomniejszony o 150 zł, natomiast jeśli pracownik zatrudniony jest w trzech miejscach, podatek będzie niższy o 100 zł w każdym z nich.
Kwota wolna a dochód do 30 000 zł
Podatnicy, których dochody w ciągu całego roku nie przekroczą 30 000 zł, nie zapłacą podatku. Takie rozwiązanie wydaje się korzystne, jednak osoby, które nie rozliczają się z podatku dochodowego, nie mogą skorzystać z licznych ulg i odliczeń.
W przypadku tych, które nie osiągnęły żadnych dochodów w skali roku, korzystne staje się wspólne rozliczenie z małżonkiem. Możliwe jest wtedy skorzystanie z kwoty wolnej podatnika, niewykazującego dochodów. Warto pamiętać, że w 2022 roku zniesiono konieczność pozostawania w związku małżeńskim przez cały rok, aby móc złożyć jedną, wspólną deklarację podatkową.
