Odsetki ustawowe - ile wynoszą w 2023 roku i jak je obliczyć?

Odsetki najogólniej można podzielić na umowne oraz ustawowe. W pierwszym przypadku stawkę, po której są liczone, ustalają między sobą strony. Natomiast wysokość odsetek ustawowych została precyzyjnie określona przepisami prawa. Dzielą się one na:

Wysokość odsetek ustawowych należnych od sumy pieniężnej reguluje art. 359 Kodeksu Cywilnego. Stawka podstawowa jest równa sumie stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych. Stawka maksymalna wynosi natomiast dwukrotność stawki podstawowej i stanowi tym samym górną granicę dla odsetek umownych.

Odsetki ustawowe za opóźnienie zostały uregulowane w art. 481 Kodeksu cywilnego. Mają zastosowanie w przypadku, gdy dłużnik spóźnia się z uregulowaniem zobowiązania. Odsetki te wynoszą obecnie:

Odsetki za opóźnienie w transakcjach handlowych służą głównie zapobieganiu powstawaniu zatorów płatniczych. Ich wysokość reguluje ustawa z dnia 8 marca 2013 r. o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych. Odsetki te liczy się, sumując:

Jak wynika z przepisów prawa, stawka, po jakiej liczy się odsetki ustawowe, uzależniona jest bezpośrednio od wysokości stóp procentowych, a konkretnie od wysokości stopy referencyjnej. Obecnie wynosi ona 6,75 proc. i znajduje się na najwyższym poziomie od listopada 2002 r.

Stawki odsetek kształtują się następująco:

Powyższe wartości podane są w stosunku rocznym, natomiast odsetki zwykle reguluje się w odniesieniu do konkretnego okresu. Aby obliczyć, ile trzeba zapłacić za jeden dzień zwłoki, należy posłużyć się następującym wzorem:

(kwota kapitału x liczba dni zwłoki x stopa odsetek podstawowych)/365.

Odsetki ustawowe maksymalne, podobnie jak podstawowe, zależą bezpośrednio od wysokości stopy referencyjnej NBP. W 2023 roku wynoszą one:

Warto mieć na uwadze, że zmiana stawek odsetek podstawowych i maksymalnych nastąpi w sytuacji, gdy Rada Polityki Pieniężnej zdecyduje się podnieść stopy procentowe (najbliższe posiedzenie kończy się w środę 5 kwietnia). Należy więc uważnie obserwować sytuację na rynku, zwłaszcza w przypadku incydentalnego, nieterminowego uregulowania zobowiązania.