Ważny wyrok w sprawie frankowiczów. Sprawdź, co zmieni czwartkowe orzeczenie TSUE

Najpierw posiedzenie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego w sprawie frankowiczów miało się odbyć 25 marca, potem zostało przełożone na 13 kwietnia, w końcu ustalono, że dojdzie do niego 11 maja.

W ten sam sposób przełożono również posiedzenie siedmiu sędziów SN z 15 kwietnia na 7 maja. Niepełny skład sędziowski ma podjąć uchwałę w sprawie pytań rzecznika finansowego o sposób rozliczeń po unieważnieniu umowy kredytowej.

I tak pierwsze w 2021 r. istotne rozstrzygnięcie ws. frankowiczów podejmie nie polski Sąd Najwyższy, a unijny Trybunał Sprawiedliwości. Czwartkowe rzeczenie będzie dotyczyło sprawy C-19/20 zainicjowanej pytaniem prejudycjalnym Sądu Okręgowego w Gdańsku.

Mecenas Izabela Libera z kancelarii Libera i Wspólnicy zauważa, że wyrok TSUE będzie miał olbrzymie znaczenie, bo rozwiąże niektóre z kwestii, które miał rozstrzygnąć w maju Sąd Najwyższy. Chodzi o datę, od której należy liczyć termin przedawnienia roszczeń banku o zwrot kapitału (od daty wypłaty kredytu czy od dnia zakwestionowania ważności umowy przez kredytobiorcę tudzież od daty ogłoszenia wyroku), oraz tego, czy bankowi należy się wynagrodzenie za korzystanie z kapitału.

Ekspertka uważa, że udzielając odpowiedzi na pytanie dotyczące wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, TSUE będzie musiał wziąć pod uwagę treść Dyrektywy UE 93/13 o ochronie praw konsumentów, z której wynika, że sankcje za stosowanie klauzul niedozwolonych prowadzące do nieważności umowy powinny mieć efekt odstraszający i zniechęcający banki do dalszych naruszeń w przyszłości.

Wyrok TSUE rozstrzygnie też kwestie dotyczące stwierdzenia przez sąd nieuczciwości postanowienia umownego, jeśli zostało ono zmienione aneksem, oraz czy uchwalenie ustawy antyspreadowej może skutkować tym, że sąd nie będzie miał obowiązku stwierdzenia nieuczciwego charakteru postanowienia umownego.

Izabela Libera wskazuje, że po ogłoszeniu decyzji o przesunięciu posiedzeń Izby Cywilnej SN, widać, że jest szansa na ujednolicenie stanowiska polskich sądów w duchu prawa unijnego. Jej zdaniem biorąc pod uwagę, że jak dotąd TSUE wielokrotnie opowiadał się za takim stosowaniem prawa krajowego, aby w maksymalny sposób chroniło ono konsumenta, można mieć nadzieję, że kwiecień i maj przyniosą ważne rozstrzygnięcia dla frankowiczów.

Ekspertka uważa, że dyskusja, jaka przetoczyła się przez media przed planowanymi posiedzeniami TSUE i SN, między innymi z udziałem prof. Leszka Balcerowicza i prof. Ewy Łętowskiej, na pewno nie wpłynęła na uspokojenie nastrojów.

Jej zdaniem niewykluczone, że posiedzenie pełnego składu Izby Cywilnej może być przesuwane do czasu, aż te wątpliwości te zostaną rozwiane. Ekspertka przypomina przy tym, że uchwały Sądu Najwyższego nie tworzą w Polsce prawa, a jedynie mają pomóc sądom w ustaleniu jednolitego orzecznictwa. Pozostaje zatem czekać na wyrok TSUE i werdykt siedmiu sędziów SN, do którego ma dojść 7 maja.

Prof. Witold Modzelewski, autor obowiązujących przepisów dotyczących podatku VAT, podkreślił, że skoro w przypadku kredytów frankowych ktoś działał bezprawnie, to teraz musi ponieść tego konsekwencje.

Sąd Najwyższy na posiedzeniu całej Izby Cywilnej, które zaplanowane jest na 11 maja, ma odnieść się zarówno do kwestii ewentualnego unieważnienia kredytu w przypadku istnienia niedozwolonych postanowień w umowie, jak i do kwestii rozliczeń między stronami po upadku umowy, jak i odpowiedzieć na pytanie dotyczące wynagrodzenia z tytułu bezumownego korzystania z kapitału przez obie strony sporu.

W Polsce udzielono około 700 tys. tzw. kredytów frankowych. Według KNF w 2020 roku łączna suma zobowiązań z tego tytułu wynosiła ok. 100 mld zł. Na koniec grudnia 2019 roku zgodnie z danymi BIK nadal aktywnych było 451,63 tys. umów.