Czesi nie wierzą polskiemu rządowi i chcą monitorować Turów. Premier liczy na przeczekanie kryzysu

Zaczyna się piąty tydzień negocjacji między polski a czeskim rządem w sprawie kopalni Turów. Nasi południowi sąsiedzi zarzucają, że polska odkrywka po ich stronie od lat wypłukuje wodę pitną i niszczy środowisko. Warszawa długo temat zbywała, aż wreszcie Czesi zaskarżyli Polskę do TSUE, co zmusiło rząd Morawieckiego jednak do podjęcia negocjacji. Te, jak przekonywali polscy politycy, miały być łatwe i przyjemne. Tymczasem po miesiącu rozmów cienia porozumienia nie widać nawet na horyzoncie. I możliwe, że nie zobaczymy go jeszcze przez parę tygodni. Tak przynajmniej sugeruje wicepremier i minister aktywów państwowych Jacek Sasin.

„Jesteśmy w specyficznym momencie politycznym, za chwilę, na początku października, mamy wybory parlamentarne w Czechach. Sprawy ekologii są w kampanii wyborczej w Czechach niezwykle gorąco dyskutowane. W związku z tym nie spodziewam się, by przed tymi wyborami jakaś ostateczna decyzja mogła zapaść” – stwierdził Sasin w Polsat News.

Minister aktywów państwowych jednocześnie zapewnia, że rozmowy „przebiegają w dobrej atmosferze i wydaje się, że jest zrozumienie naszych oczekiwań ze strony czeskiej”. Najważniejsze, zdaniem wicepremiera Sasina, że kopalnia Turów i tamtejsza elektrownia mogą dalej bez przeszkód funkcjonować. Bez nadwyrężenia naszego bezpieczeństwa energetycznego. I powoli też bez ryzyka finansowego. Przypomnijmy, że Czesi zawnioskowali również do TSUE o nałożenie kary w wysokości 5 mln euro za każdy dzień niewykonania wcześniejszego orzeczenia Trybunału w sprawie natychmiastowego zaprzestania dalszego wydobycia węgla w Turowie. 

Według Radosława Gawlika, prezesa stowarzyszenia EKO-UNIA, byłego wiceministra środowiska w rządzie Jerzego Buźka, ze względu na rozpoczynający się w połowie lipca miesięczny urlop TSUE i KE faktycznie ryzyko kar finansowych za Turów oddaliło się od Polski. „Wygląda na to, że negocjacje potrwają co najmniej do końca lata bez groźby 5 mln euro kar dziennie” - przekonuje. Później może być już różnie. Ewentualna kara nałożona przez TSUE to tylko jedna strona medalu.

Już wiadomo, że cały lub prawie cały ciężar finansowy w sprawie sporu z Czechami o kopalnię Turów spadnie na Polskę. Mówi się o zobowiązaniu w sumie co najmniej 50 mln euro. Warszawa miała się zgodzić na ten warunek. Zawsze przecież na potrzeby wewnętrznej polityki można to inaczej przedstawić, mówić o partycypacji i współfinansowaniu. Gorzej z innymi postulatami Czechów – głównie tymi dotyczącymi monitoringu polskich działań w Turowie i ewentualnych kar za niewypełnianie przyszłej umowy między Warszawą a Pragą. 

„To wszystko słabo rokuje dla mieszkańców Bogatyni wobec braku rozmowy i środków unijnych na planowe wyłączenie kompleksu węglowego w przeciągu najbliższych dziesięciu lat. Widmo wcześniejszego zamknięcie Turowa ze względów ekonomicznych rośnie” – przekonuje Radosław Gawlik.

Taktyka przeczekania do października, do czasu wyborczych rozstrzygnięć w Czechach, szybko może okazać się nieskuteczna. Bardzo możliwe bowiem, że w Pradze dojdzie do zmiany władzy. A następcy będą jeszcze bardziej proekologiczni niż ich poprzednicy, w efekcie rozmowy w sprawie Turowa mogą się jeszcze dodatkowo usztywnić. Obecnie, jak to wskazują sondaże przedwyborcze, najbliżej zwycięstwa w rozpisanych na 8 i 9 października wyborach są: koalicja rządowa TAK, koalicja Razem oraz sojusz Piratów i Burmistrzów. Ostatnie badanie Kantar, opublikowane w czerwcu, Piratom i Burmistrzom dawało 24 proc., koalicji Razem - 23,5 proc., a rządowej frakcji 21,5 proc. 

I właśnie w Piratach i Burmistrzach obserwatorzy widzą ewentualnych zwycięzców październikowych wyborów. Co do końca nie byłoby dla Polski dobrą wiadomością. Nie jest wszak tajemnicą, że Piraci i Burmistrzowie na kwestie środowiska i klimatu patrzą jeszcze bardziej restrykcyjnie niż obecny rząd Czech. Po wyborach Praga może więc wzmocnić swoje nieprzejednane stanowisko w sprawie kopalni Turów. 

„Wierzę, że moi polscy koledzy zrobiliby to samo, gdyby kopalnia była czeska, a wody gruntowe polskie. Istotą problemu jest to, że nasze obawy nie zostały odebrane jako uzasadnione” – twierdzi należący do Burmistrzów i Niezależnych Martin Puta, hetman Kraju Libereckiego.