Separacja. Oto jakie niesie skutki prawne
Małżonkowie, u których doszło do rozpadu więzi, najczęściej wnoszą pozew o rozwód. Warto jednak wziąć pod uwagę instytucję separacji, która nie rozwiązuje małżeństwa, jednocześnie pozwala stronom żyć na własny rachunek. Czym jest separacja i jakie niesie za sobą skutki prawne?
Czym jest separacja?
Na separację najczęściej decydują się pary, które wyrażają chęć odbudowania małżeństwa w przyszłości. Pełni ona zatem funkcję pojednawczą, przypominając swego rodzaju mediację. Separacja może zostać orzeczona, jeśli rozpad więzi małżeńskiej jest zupełny, ale jednocześnie nie jest trwały. Ważne, aby oboje małżonków wyrażało chęć pracy nad związkiem – jeśli taka wola występuje tylko po jednej stronie, separacja z prawnego i psychologicznego punktu widzenia nie ma większego sensu. Jej finał może wyglądać dwojako – albo małżonkowie ponownie zbliżą się do siebie, albo zdecydują się na rozwód. Separacja bywa nazywana preludium rozwodu, ale nie zawsze musi kończyć się w ten sposób. W rzeczywistości powinna prowadzić do odbudowania więzi poprzez pracę nad związkiem. Jeśli okaże się to niemożliwe, sąd ma podstawę domniemywać, że rozpad więzi małżeńskiej jest trwały.
Przesłanki orzeczenia separacji
Przesłanką orzeczenia separacji jest zupełny rozpad więzi łączącej małżonków. W przeciwieństwie do rozwodu, rozpad ten nie może być trwały. Zupełny rozpad pożycia następuje, gdy zostaje zerwana więź gospodarcza, fizyczna oraz emocjonalna.
Co istotne, separacja może być orzeczona nawet w przypadku, gdy małżonkowie wciąż zamieszkują razem. Czasami jest to bowiem podyktowane względami czysto ekonomicznymi. Badanie przesłanek separacji przez sąd nie jest konieczne, jeśli strony nie posiadają małoletnich dzieci i zgodnie o nią zawnioskują.
Więcej poradników z zakresu prawa przeczytasz na Bizblog.pl:
Kiedy sąd nie orzeknie separacji?
Orzeczenie separacji nie jest możliwe, jeśli:
- mogłoby ucierpieć dobro małoletnich dzieci,
- stoi ona w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego.
W powyższych przypadkach nie ma znaczenia, czy doszło do zupełnego rozpadu pożycia ani czy strony zgodnie wnioskują o separację.
Jakie skutki prawne niesie za sobą separacja?
Separacja jest tworem prawnym, który swoimi konsewkencjami przypomina rozwód. Różnica polega na tym, że nie dochodzi do ustania małżeństwa. Trzeba jednak rozważyć takie kwestie, jak:
- podział opieki nad dziećmi,
- brak domniemania ojcostwa po upływie 300 dni od orzeczenia separacji,
- utrata prawa do dziedziczenia po małżonku,
- utrata prawa do zachowku,
- zanik wspólności majątkowej,
- brak możliwości wstąpienia w nowy związek małżeński.
Małżonkowie pozostający w separacji mogą ubiegać się o alimenty, ale tylko w przypadku, gdy znajdą się w niedostatku. Dotyczy ich również obowiązek wzajemnej pomocy, jednak jest on ograniczony wyłącznie do słusznych społecznie sytuacji.
Jak długo może trwać separacja?
Ustawodawca nie określił, jak długo może trwać separacja. Przyjmuje się, że trwa ona tyle, ile konieczne jest na wypracowanie porozumienia.
I na odwrót – jeśli nastąpi trwały rozpad więzi małżeńskiej, sąd będzie miał podstawę do orzeczenia rozwodu.
Sąd znosi separację dopiero na wspólny wniosek małżonków.
Jak wnioskować o separację?
Małżonkowie, którzy nie posiadają małoletnich dzieci, mogą wnieść zgodny wniosek o separację. Opłata od wniosku wynosi 100 zł, natomiast sąd nie będzie zobowiązany badać, czy zaistniały przesłanki ogłoszenia separacji. W pozostałych przypadkach składa się pozew o separację, wnosząc opłatę w wysokości 600 zł. Pozew powinien zawierać:
- oznaczenie stron postępowania,
- opis stanu faktycznego,
- sprecyzowane żądania.
Separacja może być z orzeczeniem o winie lub bez. Jeśli domagamy się orzeczenia o winie, należy dołączyć do pozwu dokumenty potwierdzające odpowiedzialność małżonka za rozpad więzi. Dodatkowo do pozwu dołącza się:
- akt małżeństwa,
- akt urodzenia dzieci,
- dokument potwierdzający dochody (jeśli domagamy się alimentów).
Pozew o separację składa się w sądzie okręgowym właściwym ze względu na ostatnie wspólne miejsce zamieszkania małżonków.