Podatek się przedawnił? Nic nie szkodzi, sąd i tak wyśle komornika

Ministerstwo Finansów opublikowało projekt nowelizacji Ordynacji podatkowej. Lista zmian jest długa, ale najważniejsze nowości dotyczą zasad przedawnienia zobowiązań podatkowych. Przepisy mają być bardziej przyjazne dla podatników, którzy popełnili drobne błędy, za to mają być bezwzględne dla oszukujących na podatkach na dużą skalę.

Teraz zawieszenie biegu przedawnienia ma następować tylko w przypadku poważnych przestępstw skarbowych, gdy kwota uszczuplenia podatkowego przekroczy 933 tys. zł. Dzięki temu rozwiązaniu mają skończyć się sytuacje, gdy drobne wykroczenia skarbowe skutecznie uniemożliwiały przedawnienie zobowiązań.

Nowe przepisy przewidują jednak zmiany w zakresie przedawnienia karalności przestępstw skarbowych. Po ich wejściu w życie sąd nadal będzie mógł ukarać podatnika za przestępstwo skarbowe, nawet jeśli zobowiązanie podatkowe się przedawni. W praktyce oznacza to, że podatnicy nie będą mogli liczyć na bezkarność jedynie z powodu upływu czasu.

Kolejną istotną zmiana dotyczy korekt deklaracji podatkowych. Jeśli podatnik złoży korektę na mniej niż rok przed terminem przedawnienia, okres ten automatycznie wydłuży się o rok. Co więcej, ponowna korekta w wydłużonym terminie spowoduje kolejne przedłużenie o dodatkowy rok, co ma zapobiec wykorzystywaniu korekt do unikania przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Projekt nowelizacji przewiduje też uchylenie przepisu, który obecnie uniemożliwia przedawnienie podatków zabezpieczonych hipoteką lub zastawem skarbowym. Wprowadzono nowy przepis, zgodnie z którym wpis hipoteki lub zastawu skarbowego przerwie bieg przedawnienia i spowoduje jego ponowne naliczenie od dnia wpisu. Ma to na celu zwiększenie skuteczności egzekwowania należności podatkowych.

Pojawią się też ułatwienia dla podatników. Podwyższony zostanie limit kwoty, którą osoba trzecia może zapłacić za podatnika – z 1 tys. zł do 5 tys. zł. Fiskus uzyska też prawo do wcześniejszego umorzenia podatku, a obowiązek raportowania schematów podatkowych zostanie ograniczony.

Ciekawą nowością jest wprowadzenie możliwości występowania ministra finansów do Naczelnego Sądu Administracyjnego o tak zwaną uchwałę abstrakcyjną. Chodzi o rozstrzygnięcie wątpliwości prawnych w sprawach podatkowych, które nie są bezpośrednio związane z konkretną, indywidualną sprawą podatnika. Nowy mechanizm ma pozwolić na jednolite interpretowanie przepisów podatkowych w sytuacjach budzących wątpliwości. Ma to ograniczyć liczbę sporów sądowych i zwiększyć pewność prawa.

Nowelizacja przewiduje również inne zmiany, takie jak możliwość wydawania mandatów zaocznych w sprawach karnoskarbowych, co wyeliminuje konieczność osobistego stawiennictwa sprawcy. Dodatkowo, organy władzy publicznej uzyskają ograniczony dostęp do e-Urzędu Skarbowego, a obowiązek składania wniosków o stwierdzenie nadpłaty zostanie zniesiony, jeśli wynika ona ze skorygowanej deklaracji.

Większość nowych przepisów ma wejść w życie od 1 stycznia 2026 r., jednak część zmian, w tym dotyczące hipoteki i zastawu skarbowego, zacznie obowiązywać natychmiast po ogłoszeniu nowelizacji w Dzienniku Ustaw.