Miliard euro będzie nas kosztowało trwanie w romansie z węglem. Na początek

Nie od dzisiaj eksperci powtarzają, że tym razem unijny drogowskaz finansowy na kolejne siedem lat nie będzie dla nas tak łaskawy, jak poprzednio. W porównaniu z okresem 2014-2020 - w ramach polityki spójności - mieliśmy wstępnie dostać o 19 mld euro mniej.

Bizblog.pl poleca:

Teraz okazuje się, że jednak stracimy o 2 mld euro mniej i dostaniemy w sumie z tej działki ok. 66 mld euro (poprzednio 83 mld euro). Cieszyć się jednak do końca nie ma z czego, bo okazuje się, że w innych działach budżetowych możemy też dostać mniej pieniędzy, niż przypuszczaliśmy.

Po dwóch tygodniach konsultacji z krajami członkowskimi Charles Michel, następca Donalda Tuska na stanowisku przewodniczącego Rady Europejskiej, przedstawił główne zasady dystrybucji środków, jakie mają panować przy okazji budżetu UE na lata 2021-2027.

Warszawa na razie ma co najmniej dwa powody do zadumy. Jak informuje serwis euroactiv.pl, kolejna siedmiolatka unijna ma bowiem stosować regułę „pieniądze za praworządność”. A tutaj obecnie żaden inny kraj nie jest na celowniku Brukseli w takim stopniu jak Polska. Może jeszcze trochę Węgry i to tyle.

Drugą kwestią jest podział środków w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji. Z tej puli mieliśmy dostać 2 mld euro. Teraz okazuje się, że połowę mogą nam ściąć - bo nie podjęliśmy żadnych działań zmierzających do neutralności klimatycznej w 2050 r. i uparcie jesteśmy ciągle związani z węglem. 

Kilka miesięcy temu, przy okazji szczytu Rady Europejskiej, premier Mateusz Morawiecki, prężąc dumnie pierś, stwierdził, że Polska nie poddała się brukselskiemu dyktatowi i jako jedyny tak naprawdę kraj wyłamała się z porozumienia dotyczącego neutralności klimatycznej, która ma zapanować na Starym Kontynencie od 2050 r.

Niektórzy analitycy porównywali taką postawę do „rabatu brytyjskiego” z lat 80. ubiegłego stulecia, kiedy premier Margaret Thatcher udało wynegocjować się upust w wysokości składki wpłacanej przez Wielką Brytanię do kasy UE. Jeszcze inni ubierali nasz kraj w buty Indii, które przy podpisywaniu Porozumienia Paryskiego także wynegocjowały dla siebie spore środki finansowe - i swój podpis uzależniały od większych pieniędzy.

Tymczasem okazuje się, że po dumie sprzed paru miesięcy nie ma nawet ani śladu. Za to coraz wyraźniej widać przyszłe rachunki i nie jest to obraz dla naszego kraju pozytywny. Budżet Funduszu Sprawiedliwej Transformacji wstępnie określono na 7,5 mld euro. Największym beneficjentem miała być Polska, dla której przeznaczono 2 mld euro z tej puli. Teraz okazuje się, że tych pieniędzy może być o połowę mniej. A wszystko przez to, że jako jedyny kraj członkowski UE nie zgodziliśmy się na neutralność klimatyczną do 2050 r.

Charles Michel próbuje połączyć z sobą, to co wydawało się zawsze rozdzielne. Chodzi o mnożenie wydatków na działania związane ze zmianami klimatu przy jednoczesnym nieograniczaniu ich, jeżeli chodzi o projekty naukowo-badawcze, w tym głównie o program „Horyzont Europa”, który miał być szczuplejszy o ok. 12 mld euro.

Żeby jednak zasypać tę dziurę, przewodniczący RE proponuje zebrać dodatkowe fundusze z unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji dwutlenku węgla oraz wprowadzić nowy podatek - od tworzyw sztucznych jednorazowego użytku. 

Z kolei dla podziału środków z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji decydująca ciągle będzie owa neutralność klimatyczna. Paradoksalnie to polscy europosłowie - należący do Europejskich Konserwatystów i Reformatorów - przy okazji głosowania nad rezolucją PE w sprawie COP25, zgłosili poprawkę o zabezpieczeniu odpowiednich środków na rzecz tego Funduszu. I wtedy tamto głosowanie przegrali.

Teraz wychodzi na to, że sami sobie ograniczamy dostęp do tych środków - jako jedyny kraj UE. Jedyną dobrą informacją jest ta, że jeszcze nic do końca nie jest przesądzone. Już w ten czwartek ma rozpocząć się nadzwyczajny szczyt UE poświęcony negocjacjom budżetowym. Neutralność klimatyczna zaś ma wrócić jako temat do rozmów w czerwcu - wtedy Polska dostanie szansę na zmianę swojego stanowiska. Na razie nasze Ministerstwo Klimatu nie chce obierać żadnego, jednoznacznego stanowiska.