IKE i IKZE – co to jest i jak działają? Sprawdź, czy warto oszczędzać w III filarze emerytalnym
Każdy o nich słyszał, mało kto z nich korzysta. To duży błąd. Indywidualne konta emerytalne IKE oraz IKZE pomagają zabezpieczyć emerytalną przyszłość Polaków. Nawet drobne, ale regularne wpłaty na takie konta przekładają się na podniesienie komfortu życia seniora. IKE i IKZE to bowiem nie tylko bezpieczeństwo zgromadzonych środków, ale także istotne ulgi podatkowe.
Nie jest żadną tajemnicą, że polski system emerytalny znajduje się w coraz trudniejszej sytuacji. Zastępowalność pokoleń maleje, a długość naszego życia rośnie. Emerytury przyszłych seniorów stają więc pod ogromnym znakiem zapytania. Jednym ze sposobów na zapewnienie sobie senioralnego bezpieczeństwa finansowego jest właśnie IKE oraz IKZE. O wyjaśnienie czym są te indywidualne konta emerytalne poprosiliśmy ekspertów Totalmoney.pl.
My Polacy wiemy, że powinniśmy oszczędzać na emeryturę. Jednak tego nie robimy. Perspektywy są natomiast bardzo negatywne.
Eksperci Totalmoney.pl zwracają uwagę na ciekawe zjawisko: wielu Polaków jest świadomych nadchodzących wyzwań systemu emerytalnego. Rozumiemy, że malejąca liczba aktywnych zawodowo obywateli pracuje na świadczenia emerytalne powiększającej się grupy coraz dłużej żyjących seniorów. To sytuacja grożąca zapaścią systemu emerytalnego. W najbardziej prawdopodobnym scenariuszu nasze świadczenia z ZUS wciąż będą wypłacane, na bardzo niskim poziomie. Mimo tego nie oszczędzamy na emeryturę, chociaż podskórnie wiemy, że powinniśmy to robić.
Dane są bowiem zatrważające. W Polsce współczynnik zastępowalności pokoleń regularnie spada, wynosząc aktualnie zaledwie 1,11 punktu. Aby gwarantować utrzymanie liczby obywateli na takim samym poziomie, powinien być dwukrotnie wyższy, wynosząc 2,1 punktu. W aktualnej sytuacji ZUS nie będzie w stanie zagwarantować emerytur dla kolejnych pokoleń na odpowiednim poziomie. Według ekspertów świadczenia mogą być minimalne, w wysokości 25% – 30% ostatniej pensji. Dla wielu z nas oznacza to życie poniżej minimum socjalnego.
Grozi nam emerytura niższa o 3/4 ostatniej pensji. Aby się na to odpowiedzialnie przygotować, powstały instrumenty takie jak IKE oraz IKZE.
IKE oraz IKZE to prywatne konta w ramach III filaru emerytalnego, nad którymi kontrolę sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego. W przeciwieństwie do składek ZUS, środki na takich prywatnych kontach są naszą własnością, podlegają dziedziczeniu, można je lokować według uznania, a także przedwcześnie wypłacać ze stratą, jeśli zajdzie taka konieczność.
Co możesz robić ze środkami na IKE/IKZE, a czego nie możesz ze składkami ZUS:
- decydować o wielkości i cykliczności wpłat
- inwestować je w różne instrumenty finansowe (akcje, obligacje, fundusze)
- dowolnie je wypłacać (ze stratą, jeśli przedwcześnie)
- dziedziczyć je
W tym miejscu powstaje kluczowe pytanie: czym takie konta emerytalne IKE/IKZE różnią się od typowego konta oszczędnościowego? Eksperci Totalmoney.pl wskazują na szereg istotnych różnic, dzięki którym prywatne konta emerytalne to efektywne narzędzia oszczędzania, stworzone z myślą o przyszłych emerytach. Większość różnic jest związana z ulgami podatkowymi, zwłaszcza brakiem 19 proc. podatku dochodowego po spełnieniu określonych warunków.
Choć III filar emerytalny nadal nie jest tak popularny, jak powinien, to IKE i IKZE to jedne z najprostszych narzędzi, które dają realną szansę na poprawienie swojej sytuacji finansowej na emeryturze. Warto pamiętać, że środki zgromadzone na tych kontach są naszą prywatną własnością, dziedziczone i zabezpieczone przed ingerencją państwa. Dodatkowo, obie formy oferują konkretne ulgi podatkowe – IKE pozwala uniknąć podatku Belki przy wypłacie, a IKZE daje możliwość odliczenia wpłat od dochodu.
Kolejną istotną różnicą IKE/IKZE w porównaniu do typowych kont oszczędnościowych są formy inwestycji. Konto oszczędnościowe to klasyczna lokata albo oprocentowane saldo. Z kolei IKE/IKZE może być inwestycją w akcje, obligacje czy fundusze. W ten sposób posiadacz indywidualnego konta emerytalnego może decydować się na inwestowanie z większą stopą zysku oraz większym ryzykiem, w porównaniu do trzymania środków na typowym koncie oszczędnościowym.
Takie inwestowanie na IKE/IKZE, połączone z regularnymi wpłatami oraz ulgami podatkowymi, może prowadzić do zdobycia znacznych środków na emeryturę. Trzeba tylko pamiętać, że te są do naszej dyspozycji z wykorzystaniem ulg dopiero od 60/65 roku życia (w zależności od rodzaju konta).
Oszczędzanie na IKE/IKZE można dostosować do własnej tolerancji ryzyka – od bezpiecznych kont oszczędnościowych po bardziej zyskowne fundusze czy inwestycje giełdowe. Nawet niewielkie, ale regularne wpłaty mogą przełożyć się w przyszłości na realne dodatkowe wsparcie finansowe. A biorąc pod uwagę prognozy dla ZUS, warto działać wcześniej niż później.
IKE oraz IKZE – na czym polegają różnice między indywidualnymi kontami emerytalnymi i co lepiej wybrać?
Eksperci Totalmoney.pl wskazują, że IKZE to lepsze rozwiązanie dla osób o wysokich dochodach. Pozwala bowiem uzyskać natychmiastową ulgę podatkową na regularnie odkładane środki. Z kolei IKE jest rozwiązaniem bardziej elastycznym, bo pozwala dokonywać przedwczesnych wypłat bez dużych strat. Co do zasady oba rodzaje konta emerytalnego można rozumieć jako kontrolowane inwestowanie z dodatkową premią w formie ulgi podatkowej. Za to z ograniczeniem w postaci wymogu skończenia 60/65 lat, co uprawnia do wypłaty środków bez straty.
W Polsce zostało otwartych ok. 881 tys. kont IKE oraz 526 tys. kont IKZE. Dla porównania, w naszym kraju aktualna liczba kont oszczędnościowych wynosi aż 37 mln. Doskonale pokazuje to, jak niewiele osób korzysta z IKE/IKZE, mimo korzyści wynikających z tych instrumentów. Gwarantują one nie tylko bezpieczeństwo naszych środków zapewniane przez Komisję Nadzoru Finansów, ale także ulgi podatkowe niedostępne na kontach oszczędnościowych czy podczas inwestowania na giełdzie.
Konto IKE:
- brak ulgi podatkowej przy wpłacie
- brak podatku Belki przy wypłacie po 60. roku życia
- środki dziedziczone bez podatku dochodowego
Konto IKZE:
- możliwość odliczenia wpłat od dochodu w PIT
- przy wypłacie po 65. roku życia – zryczałtowany podatek dochodowy 10%
- wcześniejsze wypłaty obciążone podatkiem wg skali.
Limity wpłat w 2024 r.:
- IKE: 26 019 zł
- IKZE: 10 407,60 zł
- IKZE dla samozatrudnionych: 15 611,40 zł
Dlatego eksperci nieustannie przypominają: warto rozważyć założenie IKE/IKZE. Nawet drobne regularne wpłaty mogą przełożyć się na środki znacząco poprawiające jakość życia po przejściu na emeryturę. Z kolei im szybciej ktoś znacznie oszczędzać na indywidualnym koncie emerytalnym, tym większe później będzie miał z tego tytułu benefity.
IKE i IKZE można założyć w:
- banku (najprostsze rozwiązanie, oprocentowane konto oszczędnościowe)
- towarzystwie funduszy inwestycyjnych (TFI)
- domu maklerskim (z dostępem do rynku kapitałowego)
- zakładzie ubezpieczeń (np. polisa z elementem inwestycyjnym)
- dobrowolnym funduszu emerytalnym
Aby rozumieć zjawiska świata finansów istotne dla każdego Polaka, Totalmoney.pl tworzy przystępną serię edukacyjną Dwie Strony Monety.
Dwie Strony Monety to seria filmów oraz artykułów eksperckich, skoncentrowana na tematach aktualnych i istotnych, które dotyczą typowego Polaka oraz które mają bezpośredni wpływ na jego życie. Mimo fachowej wiedzy, eksperci Totalmoney.pl zachowują przystępną formę swoich materiałów, dzięki czemu są one zrozumiale dla każdego odbiorcy.
W ramach cyklu Dwie Strony Monety specjaliści Totalmoney.pl poruszali tak praktyczne tematy jak rosnące na popularności płatności odroczone, sytuacja na rynku hipotek czy analiza ustawy antylichwiarskiej 2.0. Każdy odcinek cyklu jest publikowany zarówno jako wyczerpujący e-book, jak również przystępny materiał filmowy na YouTube, zawierający skondensowaną pigułkę wiedzy.
