Stopy procentowe. O co z nimi chodzi?
Stopy procentowe wywierają znaczący wpływ na finanse przedsiębiorstw oraz osobiste, dlatego warto wiedzieć o nich więcej. Są kluczowe w kontekście kapitału pożyczkowego, ale również inwestycji i inflacji.
Czym są stopy procentowe?
Stopy procentowe większości społeczeństwa kojarzą się z kredytami i poniekąd słusznie, ponieważ wyrażają one koszt kapitału. W ekonomii mówi się, że stopy procentowe definiują cenę pieniądza, jaką pożyczkobiorca musi zapłacić za korzystanie z niego. Z pojęciem stóp procentowych spotykamy się w kontekście:
- kapitału pożyczkowego – kredytu, pożyczki itp.,
- lokat bankowych,
- karty kredytowych,
- inflacji i deflacji.
W Polsce stopy procentowe ustala Rada Polityki Pieniężnej, która działa przy Narodowym Banku Polskim.
Podstawowe stopy procentowe NBP
Stopy procentowe przybierają kilka form:
- stopa refrencyjna – określa minimalną cenę, po jakiej bank organizuje operacje na rynku międzybankowym. Wpływa ona na wysokość stopy procentowej WIBOR, a więc na wysokość rat kredytów i pożyczek,
- stopa depozytowa – określa oprocentowanie depozytów jednodniowych składanych przez banki komercyjne w banku centralnym,
- stopa redyskontowa – określa cenę, po której bank centralny kupuje weksle od banków komercyjnych,
- stopa dyskontowa – określa cenę, po której bank centralny przyjmuje dyskontowane uprzednio weksle,
- stopa lombardowa – określa cenę, po której bank centralny udziela bankom komercyjnym pożyczek pod zastaw papierów wartościowych.
Więcej o stopach procentowych przeczytasz na Bizblog.pl:
Stopy procentowe rynkowe
Wymienione wyżej stopy procentowe ustalane są przez RPP odgórnie. Ich zadaniem jest regulowanie sytuacji gospodarczej kraju, dlatego ich wartości muszą wpisywać się w prowadzoną politykę pieniężną.
Czym innym są natomiast stopy rynkowe, które także określają cenę kapitału, ale znajdują zastosowanie na wolnym rynku. Stopy rynkowe ustalane są pomiędzy kapitałodawcami a kapitałobiorcami, czyli na przykład pomiędzy bankiem a kredytobiorcą (osobą fizyczną albo przedsiębiorcą).
W tej kategorii możemy wyróżnić przede wszystkim stopę procentową nominalną oraz realną. Stopa realna, w przeciwieństwie do minimalnej, uwzględnia inflację. W umowach kredytu czy depozytu bankowego podaje się jednak stopę procentową nominalną.
Stopy procentowe a inflacja
Stopy procentowe związane są z inflacją, a więc ogólnym wzrostem cen towarów i usług albo inaczej – spadkiem siły nabywczej pieniądza. Jej przeciwieństwem jest deflacja, która oznacza spadek ogólnych cen. Stopy procentowe NBP są jednym z narzędzi do walki z wysoką inflacją. Ich podwyższenie skutkuje wzrostem raty kredytu, co w efekcie pozwala „zebrać” nadmiar pieniądza z rynku.
Tymczasem obniżka stóp procentowych prowadzi do „wypuszczenia” pieniędzy na rynek, co sprzyja inwestycjom. Polityka NBP w zakresie stóp procentowych musi więc znajdować odzwierciedlenie w aktualnej sytuacji gospodarczej kraju.
Jak odczytywać stopy procentowe?
Znajomość stóp procentowych pomaga odnaleźć się na rynku pożyczkowym i inwestycyjnym. W umowach kredytowych warto zwrócić uwagę na RRSO, czyli stopę procentową nominalną powiększoną o dodatkowe koszty związane z udzieleniem finansowania. Odzwierciedla ona rzeczywisty koszt kapitału.
Tymczasem w umowach depozytu bankowego najczęściej podawana jest stopa procentowa w stosunku rocznym, dlatego, jeśli okres trwania depozytu jest krótszy, należy ją skorygować. Stopa procentowa realna, która uwzględnia inflację, powinna być wyższa od jej wskaźnika. W przeciwnym razie inwestycja przynosi straty zamiast zysków.
