Coraz więcej Polaków pracuje na śmieciówkach. ZUS skrupulatnie to sobie liczy, ale siedzi cicho
Prawie 1,3 mln umów o dzieło zgłosili Polacy do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych od stycznia do września. To o 6,5 proc. więcej niż w tym samym okresie 2021 roku. Takie dane przedstawił właśnie ZUS, a mógł to zrobić, bo od zeszłego roku umowy o dzieło trzeba obowiązkowo mu zgłaszać. Wielu obawiało się, że to krok w stronę oskładkowania tych umów, ale na razie panuje w tej kwestii cisza.
Mało kto jeszcze pamięta o czymś takim, jak tarcza antykryzysowa, bo dziś obostrzenia covidowe to historia, a emocje społeczne koncentrują się wokół nowszego rządowego rozwiązania: tarczy antyinflacyjnej, która wkrótce może spłatać nam figla na stacjach paliw. Tarcza antykryzysowa wprowadziła jednak wiele trwałych rozwiązań, a jednym z nich jest obowiązek raportowania umów o dzieło do ZUS-u.
Od 1 stycznia 2021 r. trzeba do ZUS-u przekazywać w tej sprawie informację na formularzu RUD (zgłoszenie umowy o dzieło), do którego wpisuje się dane swoje oraz wykonawcy umowy o dzieło, a także datę jej rozpoczęcia i zakończenia oraz jej przedmiot. Na jednym formularzu zamawiający może wpisać maksymalnie dziesięć umów zawartych z tym samym wykonawcą.
Takie przepisy dają ZUS-owi pełny obraz tego sektora rynku pracy, choć od umów o dzieło żadnych składek się nie odprowadza. Dzięki temu zakład wie, że przez dziewięć miesięcy bieżącego roku w Polsce zawarto prawie 1,3 mln umów o dzieło i jest to spory wzrost w stosunku do zeszłego roku. Najwięcej umów tego typu dotyczy sekcji „działalność profesjonalna, naukowa i techniczna”.
Nieocenione informacje dla państwa
Prof. Gertruda Uścińska, prezes ZUS-u, informuje, że w pierwszych trzech kwartałach 2022 roku przekazano 853,6 tys. formularzy RUD, na których zgłoszono 1,27 mln umów o dzieło. W porównaniu z poprzednim rokiem odnotowano wzrost składanych formularzy RUD o 8 procent, a liczby zawieranych umów o dzieło o 6,5 procent.
Dzięki rejestrowi wreszcie wiemy, ile w Polsce zawarto umów o dzieło, z kim oraz w jakich branżach. To nieocenione informacje dla państwa
– ocenia prof. Uścińska.
Dlaczego te informacje są nieocenione i do czego mogą się przydać? Prezes ZUS-u wyjaśnia, że będą one pomocne do budowania polityki gospodarczej i tej związanej z rynkiem pracy.
Jeszcze kilkanaście miesięcy temu nie mieliśmy podstawowej wiedzy na ten temat, co rodziło wiele problemów, np. przy tworzeniu ustaw. Nikt nie był bowiem w stanie oszacować skutków finansowych po zmianach pewnych przepisów – tłumaczy.
Co ciekawe, przytłaczająca większość zgłaszających umowy o dzieło to płatnicy składek zarejestrowani w ZUS-ie. Chodzi o aż 97 proc. wszystkich zgłaszających. Z kolei osób fizycznych, które zgłosiły do ZUS-u umowę o dzieło, a nie są płatnikami składek, było tylko 1145. Jest to tylko 1,8 proc. ogółu zgłaszających.
Kolejna ciekawostka jest taka, że największą grupę wykonawców umów o dzieło stanowili mężczyźni w wieku od 30 do 39 lat. Było ich 68,8 tys. Stanowili oni 25 proc. wszystkich zgłoszonych. Umowy o dzieło najczęściej zawierano na osiem dni.
Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
Okazuje się, że najwięcej osób wykonujących umowy o dzieło zostało wykazanych w sekcji M – działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, było to 68 677 wykonawców stanowiących nieco ponad 20,1 proc. całości. Na dalszych miejscach znalazły się sekcje:
- J – informacja i komunikacja – 67 172 wykonawców (19,7 proc.),
- R – działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją – 46 990 wykonawców (13,8 proc.),
- P – edukacja – 42 351 wykonawców (12,4 proc.),
- S – pozostała działalność usługowa – 34 961 wykonawców (10,2 proc.),
- C – przetwórstwo przemysłowe – 14 278 wykonawców (4,2 proc.),
- O – administracja publiczna i obrona narodowa; obowiązkowe zabezpieczenia społeczne – 14 147 wykonawców (4,1 proc.).
ZUS wskazuje, że umowy o dzieło zawierano również z cudzoziemcami. Stanowili oni 5,48 procent wszystkich wykonujących takie umowy. Najczęściej podpisywano umowy z obywatelami Ukrainy – 41 proc. Rzadziej dotyczyło to obywateli: Białorusi – 14,7 proc., Niemiec – 4,3 proc., Wielkiej Brytanii – 3,5 procent, Rosji – 3,3 proc., USA – 2,7 proc., Włoch – 2,3 proc., Francji – 2 proc., Pakistanu 1,8 proc., Hiszpanii – 1,6 proc., Czech – 1,5 proc., Indii – 1,1 proc. czy Gruzji – 1,1 proc.
