Pożary składowisk odpadów trwają w najlepsze. To szybko się nie zmieni, nowe prawo w powijakach

Jeszcze w 2012 r. w naszym kraju odnotowywano raptem 75 pożarów wysypisk śmieci rocznie. Od tego czasu ich liczba jednak systematycznie rośnie. W 2013 r. było ich już 82, w 2014 r. - 88, w 2015 r. - 126, w 2016 r. - 117, w 2017 r. - 132, w 2018 r. - już 242. Do połowy sierpnia tego roku, wedle danych Państwowej Straży Pożarnej - było ich już 128.

Jaka jest tego przyczyna? Z pewnością pożary składowisk odpadów są najbardziej opłacalnym sposobem na utylizację śmieci przywiezionych do nas zza granicy. Przy okazji można też coś skubnąć z ubezpieczenia. I wszyscy są szczęśliwi. Może oprócz okolicznych mieszkańców skazanych na wdychanie trującego dymu. 

Rzecz jasna nie każdy pożar składowiska odpadów, to wynik cynicznej gry właściciela. Nie brakuje przykładów, w których to samozapłon winien jest pojawieniu się ognia. Ten z kolei dopingują wysokie temperatury powietrza. 

Niektóre typy odpadów mają tendencję do tego, że mogą się samoistnie mocno nagrzewać i po przekroczeniu temperatury 85-90 stopni tworzywa sztuczne zaczynają mięknąć. A stąd już niedaleka droga do samozapłonu – przekonuje w wywiadzie dla serwisu SmogLab.pl dr Maciej Gliniak z Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. 

Jak wyjaśnia ekspert, odpady mają taką cechę, że są materiałem luźnym, więc taka hałda zachowuje się jak komin i powietrze zasysane od dołu podsyca ogień.

Ostrów Wielkopolski, Trzebiń, Jawor, Studzianki, Sączów, Gać koło Oławy — to tylko niektóre miejsca na mapie Polski, gdzie w ostatnim czasie znowu wybuchały pożary składowisk odpadów. Jeden z ostatnich, który ciągle jest dogaszany, miał miejsce w Sławęcicach, koło Kędzierzyna-Koźla.

Według danych Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska w Opolu przez ten pożar mocno skoczyło w górę stężenie pyłów PM10 i PM 2,5, a także benzenu. Nic dziwnego, że służby miejskie nakłaniały mieszkańców, w trosce o własne zdrowie, o zamykanie okien w mieszkaniach.

O tym, jak niebezpieczne mogą być wywiewy ze składowiska odpadów, przekonali się ostatnio mieszkańcy Siemianowic Śląskich. Tu nawet nie był potrzebny pożar, żeby kilkanaście osób trafiło do szpitala z objawami zatrucia. 

Nie bez znaczenia jest też liczba nielegalnych wysypisk w naszym kraju. W ostatnim czasie takie odkryto m.in. w Żorach, w sąsiedztwie domków jednorodzinnych i szkoły podstawowej. Z kolei śledczy z Prokuratury Okręgowej w Gliwicach na celownik wzięli nielegalne wysypisko w Siemianowicach Śl.

Według ekspertów w najbliższym czasie nie ma co liczyć na to, że nielegalne składowiska przestaną powstawać. Raczej może być odwrotnie. A to za sprawą wprowadzonego jeszcze w 2017 r. zakazu importu 24 frakcji odpadów do Chin, gdzie do tej pory trafiały śmieci z USA, Japonii i UE. Chiński resort środowiska swoją decyzję tłumaczył m.in. troską o zdrowie swoich obywateli. 

Obowiązek gromadzenia odpadów w wyznaczonych strefach pożarowych, określenie podstawowego wymagania dla ścian oddzielenia przeciwpożarowego oraz wyznaczenie maksymalnej wysokości hałdy odpadów palnych — takie zapisy zawiera rozporządzenie, które ma zacząć obowiązywać po wakacjach. 

Ponieważ jednak już teraz widać, jak na dłoni, że owe regulacje procederu z pożarami składowisk odpadów odczuwalnie nie ukrócą — Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji pracuje już nad nowym pakietem przepisów. Chodzi głównie o wymagania przeciwpożarowe, jakie powinny spełniać obiekty przeznaczone do zbierania, magazynowania lub przetwarzania odpadów.

Instytucje samorządowe i organizacje przedsiębiorstw do projektu w sumie zgłosiły ponad 300 uwag. 

Na ostateczne rozstrzygnięcia tego dialogu przyjdzie nam jednak poczekać. Nowe przepisy miałyby wejść w życie za 4 lata, w sierpniu 2023 r.