węgiel

Sklep PGG ostatnio przestał dopieszczać klientów, a oferowany sortyment nawet zdrożał o 100 zł na tonie. Ale można było się spodziewać, że jeszcze przed startem sezonu grzewczego będziemy świadkami jakiejś zachęty, skłaniającej klientów do dalszego odwiedzania sklepu PGG. I rzeczywiście, tym razem wprowadzone w życie udogodnienie dotyczy terminu, w jakim trzeba z PGG odebrać zakupiony opał.

To już chyba ostatni akord awantury o nową strategię PGE, którego i tak mało kto usłyszy. Wszak po tej bitwie opada powoli już kurz. Szef PGE zachował fotel prezesa, ale w zamian musiał się wycofać z odejścia od węgla już w 2030 r. Górników bardzo zdenerwowała ta data. Wciąż jednak nie brakuje odważnych i tym razem jest to dyrektorka Polskiego Towarzystwa Elektrociepłowni Zawodowych, która nie dość, że chwali rozwód PGE z węglem, to jeszcze przestrzega: bez takich działań ucierpią w pierwszej kolejności portfele Polaków.

Może Jacek Sasin, minister aktywów państwowych, obiecywać wyborczo, że węgiel zostanie z nami jeszcze przez ponad ćwierć wieku. Ale zbyt długo tak rzeczywistości nie damy rady zakrzywiać. Kolejne dane z wyników, jakie wykręcają odnawialne źródła energii w Polsce, nie pozostawiają cienia wątpliwości: czarne złoto już teraz kierowane powoli jest na boczny tor. Pobijane kolejne rekordy przez instalacje fotowoltaiczne tylko to potwierdzają.

Mimo że węgiel znowu jest bardzo drogi i bywa kiepskiej jakości, bo też nie na darmo rząd zawiesił normy, ale Anna Moskwa, minister klimatu i środowiska, przekonuje, że rynek jest coraz bardziej stabilny. Dlatego ten sezon grzewczy mamy przetrwać bez dodatku węglowego. Opału nikomu tym razem ma nie zabraknąć, o co mają zadbać zeszłoroczne zapasy przy kopalniach oraz węgiel sprowadzany z zagranicy.

Think tank Ember sprawdził, jak to jest z tymi emisjami CO2 w przeliczeniu na jednego mieszkańca wśród państw G20. Raport wskazuje, że tempo transformacji energetycznej podejmowane przez najbogatsze gospodarki, nie jest wystarczająco szybkie. Owszem, w ponad połowie krajów G20 zmniejsza się węglowe zanieczyszczenie. Ale dwaj najwięksi truciciele emitują ponad trzykrotnie więcej od średniej światowej.

Wygląda na to, że rynek węgla jest coraz spokojniejszy. Australijska spółka Woodside Energy dogadała się ze związkowcami i zażegnała ryzyko strajku. A Francja przedłuża do końca 2024 r. życie swoich dwóch elektrowni węglowych, ale swojego rozwodu z czarnym złotem w 2030 r. w żaden sposób nie przekłada. Dlatego m.in. notowania węgla energetycznego na europejskim rynku spot spadły poniżej 120 dol. za tonę. Ale to akurat nie dotyczy Polski. U nas znowu przed sezonem grzewczym zaczynają dziać się cenowe cuda.

Z jednej strony Państwo Środka z dumą pokazuje swoje osiągnięcia w zakresie odnawialnych źródeł energii, w czym nikt na świecie nie jest w stanie im dorównać. Ale z drugiej strony przerażają dane o rekordowych emisjach CO2 i o chińskich planach węglowych. Pekin jednocześnie potwierdza, że nikomu nie da sobie narzucić takiej polityki energetycznej. A eksperci nie mają cienia wątpliwości: to może zniweczyć międzynarodowe wysiłki względem zmian klimatu. Tym samym porozumienie paryskie za chwilę może nic nie znaczyć.

W lipcu i sierpniu sklep PGG już bardziej frontem do klienta nie mógł być. Wprowadzono m.in. takie udogodnienia jak odroczona płatność, płatności ratalna i promocję, dzięki której drugie zamówienie do 5 ton węgla mogło być nawet o 2000 zł tańsze. Ale okazuje się, że po wakacjach już aż tak miło nie jest. Od września w sklepie PGG zaczęły obowiązywać nowe, wyższe ceny.

Chociaż wiosną zeszłego roku związkowcy górniczy przestrzegali przed ceną węgla na starcie sezonu grzewczego, to nikt im nie wierzył. Premier Mateusz Morawiecki zapowiadał zwiększenie wydobycia przez polskie kopalnie. Obecnie podobno jesteśmy w innej sytuacji, a bezprecedensowy kryzys energetyczny ma w końcu odpuszczać. Tyle tylko że patrząc na ogłoszenia aukcyjne dotyczące ekogroszku, można mieć wrażenie, że czas jakiś rok temu, na przełomie sierpnia i września, po prostu się zatrzymał. I znowu jesteśmy w przedziale cenowym od 4000 do 5000 zł za tonę.

Jeżeli premier Mateusz Morawiecki lubi ryzyko, to niech znowu startuje w wyborach parlamentarnych z Katowic. Przecież rok temu szef rządu sam bił się w piersi i zapowiadał zwiększenie wydobycie węgla przez polskie kopalnie, żeby odwrócić się od Rosji i zacząć dbać o własne bezpieczeństwo energetyczne, a nie polegać na innych. Teraz węgla mamy tyle, co kot napłakał. Jest go tak mało, że nawet sklep PGG musi się tłumaczyć.

Prezydent podpisał już ustawę o osłonach dla górników, która ma wcielić w życie niektóre zapisy podpisanej ponad dwa lata temu umowy społecznej. To kolejny krok w kierunku utworzenia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Tymczasem najnowszy Przegląd Węglowy od Fundacji Instrat potwierdza, że nasz rynek węglowy w takiej zapaści, w jakiej jest teraz, nie był nigdy wcześniej. Na nic zdały się też zeszłoroczne zaklinania premiera Mateusza Morawieckiego, który podczas wakacji w 2022 r. zapowiedział zwiększenie wydobycia w rodzimych kopalniach.

Polacy są wciąż przyzwyczajeni do węgla, jako głównego źródła energii. Jednak obecnie sektor energetyczny w Polsce przechodzi prawdziwą transformację, a z roku na rok na rynku zwiększa się udział OZE. Eksperci EMIS przeanalizowali i podsumowali polską energetykę w raporcie Poland Electric Power Sector 2023/2024. Zobaczcie, do jakich wniosków doszli.

Jest wniosek o budowę elektrowni jądrowej pod Koninem. Byle byśmy tylko zdążyli na czas i nie wpadli w dziurę węglową. Najpierw takie zadanie powierzono gazowi ziemnemu. Ale po szantażach energetycznych i agresji Putina, Warszawa obrała nieco inny kierunek dekarbonizacji. I teraz od węgla koniec końców mamy odczepić się głównie dzięki energetyce jądrowej. Po złożeniu stosownych wniosków o pozwolenie na budowę od spółki Polskie Elektrownie Jądrowe od Orlen Synthos Green Energy (OSGE), a także od KGHM - teraz czas przyszedł na spółkę PGE PAK Energia Jądrowa S.A., która celuje w inwestycję w okolicach Konina.

Na rynku węgla w Polsce posucha. W tym roku kopalniom udało się tylko dwa razy (w styczniu i lutym) pochwalić się wyższą sprzedażą od wydobycia. Równolegle rosną w siłę instalacje OZE. A wysokie ceny przydusiły jednocześnie popyt. Efekt jest więc łatwy do przewidzenia: w Polsce coraz mniej produkujemy energii z węgla.

Za chwilę minie rok od uruchomienie przez Polską Grupę Górniczą (PGG) sieci Kwalifikowanych Dostawców Węgla (KDW). Od tego czasu ich liczba mono się wydłużyła. I trudno się temu dziwić. Transport węgla do klienta, to wyjątkowo intratny biznes. Nad proponowanymi stawkami przecież nikt nie ma kontroli. A za dowiezienie jednej tony węgla niektórzy liczą sobie więcej niż 400 zł.

Nie tak miało to wyglądać. Kryzys energetyczny spowodował renesans węgla, a szef polskiego rządu rok temu z okładem obiecywał zwiększenie wydobycia, co miało nas jeszcze bardziej uniezależnić energetycznie. Jednocześnie szeptał górnikom, że ustalona ponad dwa lata temu, przy okazji podpisywania umowy społecznej, data zamykania ostatnich kopalni w 2049 r. jest niezagrożona. Teraz już nikt niczego nie udaje. Sytuacja jest bardzo zła. Sprzedaż i wydobycie węgla nigdy wcześniej nie były na aż tak niskich poziomach.

W Polsce świeci słońce i wieje wiatr, więc w miksie energetycznym, czy komuś się to podoba, czy nie, jest coraz mniej miejsca dla węgla. Odnawialne źródła energii mają się na tyle dobrze, że mocno już zawstydzają prognozy Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040). I właśnie jesteśmy świadkami, jak nasz miks energetyczny zmienia się nie do poznania.

Zamieszanie w zestawieniu największych emitentów w Europie. Niespodziewanie do grona największych trucicieli od lat okupowanego przez elektrownie niemieckie i polskie dołączyła właśnie brytyjska elektrownia Drax na biomasę. Na rodzimym podwórku w tym względzie nie ma żadnej konkurencji, ale w europejskim zestawieniu plasuje się dopiero na ósmej pozycji. Natomiast lider z Polski od lat jest ten sam.

Zagraniczne statki z węglem chyba nie odwiedzą w tym roku Polski. Rząd twierdzi, że nie ma takiej potrzeby, bo też jesteśmy w zupełnie innej sytuacji niż rok temu. Zdaniem Ministerstwa Aktywów Państwowych kurz po kryzysie energetycznym powoli opada. Stabilizują się ponoć ceny opału dla gospodarstw domowych, nie ma też kłopotu z dostępnością węgla. Dlatego import, przynajmniej na razie, nie wchodzi w grę.

Agencja Rozwoju Przemysłu pokazała wyniki węgla za czerwiec. Niestety, nie jest dobrze. Do tej pory, licząc od stycznia 2007 r., najgorszy wynik pod względem sprzedaży węgla pochodził z maja 2020 r., kiedy udało się znaleźć kupców tylko na 3,46 mln t węgla. Ale w tym roku wychodzi na to, że zaplanowaliśmy sobie systematyczne pobijanie tego niechlubnego rekordu i wychodzi nam to całkiem nieźle. Gorszy wynik był w kwietniu, jeszcze gorszy w maju, a czerwcu szuramy już po dnie.