węgiel

Nie do końca było wiadomo, czy Komisja Europejska w trakcie swoje skrętu w zielone zdecyduje się włączyć węgiel koksowy do katalogu surowców krytycznych (CRM). Nic więc dziwnego, że od początku tygodnia byliśmy świadkami spadku wartości akcji JSW, największego producenta tego typu opału w UE. Ale najgorsze już za nami i właśnie jesteśmy świadkami wyraźnego odbicia. W JSW mogą odetchnąć z ulgą.

W Niemczech ostro prą do całkowitego zerwania z węglem i gazem, od przyszłego roku wchodzi zakaz dla instalacji, które służą do ich spalania. W Polsce wręcz przeciwnie, władze chcą, związać się z węglem na kolejne długie lata. Cała nadzieja w zwykłych Polakach, którzy nie oglądając się na rząd, na potęgę inwestują w OZE.

W 2022 r. rosło zużycie węgla i emisje CO2. Ale jak się okazuje wcale nie były oznaki rozpędzającego się kryzysu energetycznego. Mieliśmy do czynienia z popandemicznym odbiciem i zwiększeniem zapotrzebowania energetycznego. Think tank Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) wskazuje jeszcze na inne powody takiej sytuacji. 

Trochę współczuję polskim górnikom. Sporo nerwów kosztowało ich wynegocjowanie umowy społecznej, która zakłada likwidację polskich kopalni do 2049 r. Bo po tym, jak karty zaczął rozdawać kryzys energetyczny, Bruksela jeszcze bardziej przyspieszyła zieloną transformację i tak po prawdzie nie wiadomo, co będzie dalej z tymi wcześniejszymi ustaleniami. Tymczasem Chiny pokazują jeszcze raz, że duży może więcej. Państwo Środka nic sobie nie robi z globalnego odwrotu od paliw kopalnych. Właśnie zapadła decyzja o wielkim programie budowy dwóch dużych elektrowni węglowych tygodniowo.

Kłopoty z dostępem do węgla, które mieliśmy na początku sezonu grzewczego, to nie zjawisko incydentalne. I za chwilę możemy mieć powtórkę. Bardzo poważnie podchodzi do tego rząd, który na różne sposoby chce zachęcić Polaków do odchodzenia od węgla, w pierwszej kolejności obniżając znacząco cenę energii. Niemcy idą o krok dalej i szykują zakaz dla instalacji grzewczych na gaz i olej.

Jesteśmy już w drugiej połowie sezonu grzewczego. Opał rzeczywiście jest wyraźnie droższy niż jeszcze rok temu, ale z jego dostępem raczej nie ma kłopotów. Gorzej bywa z jakością tego węgla. Zdarza się, że kupowany na składach ma pełno kamieni i innych odpadów. Przez to można zniszczyć nawet swój piec. Sprawie postanowił przyjrzeć się bliżej Polski Alarm Smogowy (PAS). Wyniki swojego węglowego dochodzenia chcą opublikować późną wiosną.

Kolejny przegląd węglowy od Fundacji Instrat potwierdza, że na polskim rynku cały czas nie wieje nudą. Patrząc rok do roku, poprzednie 12 miesięcy żegnaliśmy z gorszą produkcją i sprzedażą. W dokładnie odwrotnym kierunku poszły za to zarówno zapasy opału przy kopalniach, jak i cena węgla tak dla energetyki zawodowej, jak również dla ciepłownictwa. A teraz dodatkowo modyfikacje w sprawie limitu sprzedaży wprowadza sklep PGG. Ile obecnie trzeba zapłacić za tonę węgla?

Trzeba przyznać, że tegoroczny sezon grzewczy cały czas jest dla nas niebywale łaskawy. Nie zmienia to jednak faktu, że i tak Polacy muszą ogrzewać swoje domy. Dla tych, którzy wykorzystują do tego celu węgiel, podpowiadamy, gdzie można go kupić po najlepszej cenie, a także przy których ofertach zachować wzmożoną czujność.

W europejskich portach ARA węgiel jest już po takiej ceny, jakby nigdy żadnej wojny w Ukrainie nie było. Kryzysu energetycznego zresztą też nie. Ostatni raz czarne złoto było tak tanie w pierwszych dniach stycznia 2022 r. No chyba, że zerkniemy na indeksy ukazujące ceny węgla produkowanego z polskich kopalni dla energetyki zawodowej i ciepłownictwa. Tam jest dokładnie odwrotnie i za surowiec trzeba płacić z miesiąca na miesiąc więcej.

Chyba jesteśmy świadkami kolejnej rewolucji technologicznej, dzięki której sztuczna inteligencja wychodzi z bańki i zaczyna nas coraz bardziej prowadzić za rękę. Pęd na porady od wirtualnego umysłu postanowili wykorzystać również Polacy i zadali mu kilka konkretnych pytań dotyczących polskiego górnictwa oraz naszej transformacji energetycznej. Niektóre odpowiedzi mogą zaskakiwać.

Gdy porzucimy węgiel, będzie nie tylko taniej, ale też lżej dla środowiska i zdrowiej. Do takich wniosków dochodzą autorzy najnowszego raportu Health and Environment Alliance (HEAL) zatytułowanego „Szkodliwy węgiel. Jak rezygnacja ze spalania węgla poprawi stan zdrowia publicznego w Polsce?” Zgodnie z tym opracowaniem – jeżeli do końca tej dekady przestaniemy produkować energię z węgla, to uratujemy tysiące ludzi i przy okazji nawet miliony miejsc pracy.

Na międzynarodowych rynkach jesteśmy świadkami cenowego wyhamowania, w tym węgla. Ale w Polsce mamy inną rzeczywistość. Nie dość, że cena węgla sprzedawana z naszych kopalni do ciepłowni znowu poszła w górę, to w dodatku Polska Grupa Górnicza (PGG) prognozuje w przyszłym roku znacznie wyższą cenę węgla energetycznego. Bo spółka tylko w ten sposób zdoła pokryć rosnące koszty.

24 lutego 2022 r. wywrócił niemiecką gospodarkę do góry nogami. Odcięcie od dostaw gazu i ropy ze Wschodu wywołało szok za naszą zachodnią granicą. Jak Niemcy sobie radzą w obecnej sytuacji i co zamierzają w przyszłości – o tym przeczytasz w wywiadzie, jaki Zbigniewowi Biskupskiemu, udzielił prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse z Uniwersytetu Warszawskiego.

Wyobrażacie sobie, że za jakiś czas nie będziecie mogli grzać w domu ani gazem, ani olejem i węglem też nie? Bo tak nakazuje prawo? Na tak odważny krok zdecydował się rząd Austrii uzgadniając zapisy stosownej ustawy o odnawialnych źródłach ciepła. Ale Wiedeń też nie zamierza zbyt długo czekać na swoją rewolucję energetyczną. Stąd pierwsze zmiany mają nastać już w 2023 r.

Siemianowice Śląskie, samo centrum Górnośląski-Zagłębiowskiej Metropolii. Już dawno tu nie ma kopalni i huty. Jest za to 18-dołkowe pole golfowe oraz znana i lubiana w całej Europie strzelnica myśliwska. Od nowego roku sprawdzam jakość powietrza w mojej dzielnicy w Michałkowicach. Powiedzieć, że jest źle, to jakby nic nie powiedzieć.

Naprawdę mamy sporo szczęścia, że do kryzysu energetycznego nie dołączyła też mroźna zima. Zamiast tego mamy jeden z najcieplejszych pierwszych miesięcy roku w historii pomiarów. Nie potrzebujemy więc aż tyle węgla do ogrzania mieszkań i domów. A mniejszy popyt ma swoje konkretne konsekwencje. W pierwszej kolejności spada cena węgla. Na tyle, że sklep PGG, po miesiącach królowania, już nie jest najtańszym miejscem na zakup czarnego złota.

Biedaszyby zaczęły powstawać lekko ponad 100 lat temu, podczas kryzysu na przełomie lat 20. i 30. minionego stulecia. Omijając zbyt drogi węgiel z kopalni, w ten sposób utrzymywała się wtedy niejedna rodzina na Górnym Śląsku. Potem o biedaszybach słyszeliśmy dopiero w latach 90. XX wieku w Wałbrzychu, kiedy tamtejszym mieszkańcom mocno we znaki dała się restrukturyzacja regionu wałbrzyskiego. I teraz znowu zaczęły się pojawiać, tym razem przez bezprecedensowy kryzys energetyczny.

Co dalej z podpisaną w 2021 r. umową społeczną? Czy coś się stanie z górniczymi wynagrodzeniami, które są pod coraz większą presją inflacji? Dlaczego rząd tak po prawdzie tylko mówi o zwiększeniu wydobycia węgla, za czym jednak nie idą konkretne czyny? I co się dzieje z budową instalacji służących do produkcji błękitnego węgla? To też przecież obiecywano. To tylko niektóre tematy, jakie bardzo chcą górnicy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) poruszyć z wiceministrem i szefem aktywów państwowych Jackiem Sasinem. Zbycie ich może odbić się rządowi czkawką.

Pamiętam, jak w naszym kraju i na świecie spadła fala krytyki na prezydenta Andrzeja Dudę, który podczas Szczytu Klimatycznego ONZ COP24 powiedział wszem i wobec, że Polska stała, stoi i będzie stać węglem, którego mamy na 200 lat, jak nie lepiej. Tymczasem teraz, ponad cztery lata później, okazuje się, że to nie były wcale słowa rzucone na wiatr. Najnowszy Przegląd Węglowy Fundacji Instrat to tylko potwierdza. Rośnie produkcja węgla, jego sprzedaż, nawet zatrudnienie w górnictwie.

Na rynku emisji znowu wieje i kołysze. Cena wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla w ciągu raptem miesiąca spadła o ok. 14 proc. Ale możliwe też są za chwile wyraźne zwyżki. Tymczasem Amerykanie i Japończycy wspólnie pracują nad nową technologią turbin gazowych, które energię mogłyby czerpać z amoniaku.