węgiel

Mimo że z pozoru relacja na linii rząd - górnicy wygląda całkiem poprawnie, to gdy przyjrzeć się temu z bliska, już tak kolorowo nie jest. Z jednej strony wypłata czternastek za parę tygodni nie jest zagrożona, ale z drugiej ciągle nie ma nawet skrawka informacji o losie podpisanej umowy społecznej. Nawet nie wiadomo, czy dokument będzie jeszcze w jakiś sposób modyfikowany. Związkowcy skarżą się też na brak inwestycji, przez który ich zdaniem za chwilę w Polsce po prostu zabraknie węgla.

Eksperci twierdzą, że tak głębokiej metamorfozy, jak w planach ma Grupa Famur, nie przeszła jeszcze żadna firma w regionie. Potentat produkujący uznane na całym świecie maszyny na potrzeby sektora wydobywczego przeobraża się właśnie w Grupę Grenevia, która ma ambicje stać się liderem zielonej transformacji. Jeśli nie wierzycie, że to możliwe, to spójrzcie.

Było niemal pewne, że spór między Tauron a Rafako skończy się w sądzie. Czarę goryczy przelała nota obciążeniowa na kwotę ponad 1,3 mld zł, jaką wystawiła spółka energetyczna swojemu kontrahentowi. Jest jednak możliwe, że właśnie jesteśmy świadkami niespodziewanego zwrotu w tej sprawie. W trakcie konferencji prasowej Rafako, podczas której zarząd spółki tłumaczył się z zamiaru zawnioskowania o upadłość, przyszła z Tauronu nieoczekiwana wiadomość: chcemy rozmawiać.

Powoli liczba klientów obsłużonych przez sklep PGG zbliża się do pół miliona. Do tej pory sprzedano im łącznie ponad 1,4 mln ton opału. Interes kręci się więc wyśmienicie. Na tyle dobrze, że sukcesu handlowego coraz bardziej zazdroszczą też oszuści. I ci znowu próbują podszywać się pod węglowy sklep. Spółka powiadomiła już odpowiednie służby.

W swoim najnowszym opracowaniu Agencja Rozwoju Przemysłu (ARP) twierdzi, że koniec roku był wyjątkowo spokojny dla rynku węgla. Ale to się może za chwilę zmienić. Wszak nie na darmo Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) mówi o większym zapotrzebowaniu na węgiel w minionym roku i w kolejnych latach też. Decydująca ma być sytuacja w Chinach, które ponownie otwierają się na import surowca.

Zgodnie z zapowiedzią sklep PGG po świąteczno-noworocznej przerwie wrócił do sprzedaży węgla. Ale dalej można kupić wyłącznie ekogroszek i miał węglowy. Zwykły węgiel zarezerwowany jest tylko dla gmin. Największa spółka górnicza w UE informuje, że opał trafił do samorządów, z którymi PGG wcześniej podpisała umowy. Przedstawiciele miast i wsi są tak podobno bardzo zadowoleni ze współpracy, że chcą ją dalej kontynuować.

W tym roku klienci indywidualni już węgla w PGG nie kupią. A to dlatego, że sklep PGG jest zamknięty i kolejne sesje sprzedażowe będą organizowane dopiero w styczniu. Na szczęście inne spółki wydobywcze nie i u nich węgiel jest cały czas dostępny. Zawsze też można skorzystać z ogłoszeń zamieszczonych na portalach typu Allegro czy OLX. Tylko że tam węgiel jest ciągle wyraźnie droższy.

Znacie taką bajkę? Dzięki embargu na paliwa kopalne z Rosji stajemy się coraz bardziej niezależni energetycznie i też już nie wydajemy fortuny na ich import. Niestety, mam dla was przykrą wiadomość. To opowieść od początku do końca zmyślona. A rzeczywistość jest zgoła inna. Jak wykazuje to Forum Energii w swojej analizie, na sprowadzanie z zagranicy gazu, węgla i ropy Polska cały czas wydaje górę pieniędzy. Nawet większą niż wcześniej.

Na razie w Polsce dwa obozy ciągną za jedną linę. Jedni twierdzą, że powinniśmy zostać przy węglu, bo to gwarantuje nam bezpieczeństwo energetyczne. Drudzy z kolei węgiel chcą z polskiego miksu wyrzucić jak najszybciej i tylko rozwijać OZE. Z najnowszej analizy Klubu Jagiellońskiego wynika, że tak naprawdę żadne z tych podejść nie jest właściwe. A to głównie dlatego, że dotychczasowe wyliczenia pomijały jeden, istotny aspekt: zapotrzebowanie energetyczne Polski w następnych latach ma bardzo wyraźnie rosnąć.

Polska transformacja energetyczna ma na poważnie zacząć się za parę miesięcy. Najpóźniej do końca marca 2023 r. powinna powstać Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), której zadaniem będzie posprzątanie po innych spółkach aktywów węglowych – głównie elektrowni i kopalń, żeby te mogły skoncentrować się wyłącznie na inwestowaniu w OZE. Ministerstwo Aktywów Państwowych chwali się podpisaniem w tej sprawie umowy społecznej, która określa zabezpieczenia socjalne przyszłych pracowników NABE. Ale ten dokument, tak jak i poprzedni, również wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej.

Miesiącami trwało utyskiwanie górników na temat zbyt niskiej, ich zdaniem, ceny polskiego węgla. W tym też upatrywali gorszą kondycję sektora, którego roczne straty idą w miliardy złotych. I wreszcie mają to, co chcieli. Czarne złoto z naszych rodzimych kopalni jest już wyraźnie droższe od tego sprzedawanego w europejskich portach ARA. Tylko co zrobią elektrownie i ciepłownie kupujące po tak wysokiej cenie opał?

Pamiętacie jeszcze awanturę o nowe normy jakości paliw stałych, które miały raz na zawsze pogrzebać wprowadzająca w błąd klientów nazwę ekogroszek? Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyznaje, że w najbliższych miesiącach nie ma co sobie tym zaprzątać głowy, bo taka jest sytuacja geopolityczna i trzeba zadbać o własne bezpieczeństwo energetyczne. Tymczasem wieści o polskim smogu właśnie docierają do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Chociaż boksowanie z górnikami trwa od paru lat, to Zjednoczona Prawica może być z siebie zadowolona. Udała jej się bowiem nie lada sztuka. Związkowcy z kopalń tylko i wyłącznie w politykach obecnej władzy widzą nie dość, że swoich najbardziej lojalnych obrońców, to w dodatku też mają ich za najpilniejszych wrogów polityki klimatycznej UE. Rządzący też z powodzeniem wmówili górnikom, że opozycja chce dla nich jak najgorzej, a ich kopalnie najchętniej zamknęłaby w 10 lat.

Przytłaczająca większość składów węgla w Polsce prowadzona jest przez małe, rodzinne firmy, które zatrudniają najwyżej kilku pracowników, a aż 88 proc. handlarzy węglem prowadzi tylko jeden skład. Takie dane z kontroli prawie czterech tysięcy składów węgla przestawił właśnie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Ten sam UOKiK postawił niedawno tezę, że na rynku węgla jest zmowa cenowa. Wyników postępowania w tej sprawie jeszcze nie ma.

Takiego zamieszania z liczbą kopciuchów węglowych do wymiany w Polsce jeszcze nie było. Nawet były prezes NFOŚiGW przyznaje, że najwięcej namieszał dodatek węglowy, którego wypłatę uzależniono od wcześniejszego zgłoszenia źródła ciepła w Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. I właśnie w ten sposób zaczęły się mnożyć na potęgę piece na węgiel. Zarejestrowano ich już ok. 3,7 mln na paliwa stałe, tak jakby Programu Czyste Powietrze od czterech lat w ogóle nie było.

Chociaż spółki wydobywcze mocno ograniczyły handel węglem z klientami indywidualnymi, bo pierwszeństwo mają samorządy, to ceny pozostałego asortymentu dalej są wyraźnie niższe od tych z ogłoszeń aukcyjnych. Nawet na miałach węglowych różnica może wynieść kilkaset złotych na jednej tonie. Z kolei za najtańszy zwykły węgiel albo ekogroszek, licząc razem z dostawą, trzeba zapłacić w okolicach 3000 zł. Droższe aukcje też są, ale z tygodnia na tydzień jest ich jednak cały czas mniej.

Automatyczne odświeżanie strony w sklepie PGG jest nową funkcją, która ma ułatwić klientom zwieranie transakcji. Te jednak cały czas są mocno ograniczone. Polska Grupa Górnicza bowiem cały czas wystawia na sprzedaż tylko część asortymentu, czyli ekogroszek i miał węglowy. Handel zwykłym węglem jest zawieszony do odwołania. Bo ten rodzaj opału na razie przeznaczony jest wyłącznie dla samorządów.

Niestety, tego można było się spodziewać. Skoro jeszcze w trakcie panowania jesiennej aury czujniki smogowe, jak Polska długa i szeroka, wskazywały przekroczenie norm jakości o 1000 proc. i więcej, to kiedy nad nasz kraj nadciągnął w końcu mróz - smog też mocno przyspieszył. Efekt? Może i 2000 proc. nikogo nie dziwi, ale coraz brudniejsze powietrze też w miejscowościach nadmorskich - już trochę tak.

Prognozy pogody wskazują zgodnie, że pod koniec tygodnia zacznie porządnie sypać śniegiem, a mróz może już trzymać wtedy przez całą dobę. Zerkamy więc na węglowe aukcje i sprawdzamy, czy w takim razie opał znowu zdrożał. Tymczasem do spółek wydobywczych, które wycofały zwykły węgiel ze sprzedaży klientom indywidualnych, żeby dostarczać go na rzecz samorządów, dołączyła Bogdanka. W ten sposób gospodarstwom domowych zostały tylko Tauron i JSW.

Rząd po raz po raz setny zmienia ustawę o dodatku węglowym. Co znowu się zmieni? Po pierwsze wydłużą się terminy na obsługę dodatku węglowego, inaczej wszystko by się wysypało, bo gminy nie dają rady rozliczać dopłat do węgla. A po drugie, wiadomo już, że zabraknie pieniędzy na dopłaty dla obywateli, więc trzeba dorzucić jeszcze 2 mld zł. Liczycie, która to już nowelizacja tej napisanej na kolanie ustawy? Ja nie, ale strzelam, że setna i może wcale nie ostatnia.