węgiel

Mija pół roku, odkąd rząd cofnął zakaz handlu dla węgla brunatnego. I tak ma być do 30 kwietnia. Nic więc dziwnego, że sprzedawcy dwoją się i troją, żeby jeszcze w tym okresie cokolwiek zarobić. W ten sposób w ostatnich tygodniach w sieci furorę robi czeski węgiel brunatny, zwany nieco myląco ekogroszkiem. Kusi przede wszystkim cena. Niekiedy jest nawet taniej niż w sklepie PGG.

Na starcie obecnego sezonu grzewczego, który powoli zbliża się do mety, we wrześniu, październiku ubiegłego roku za tonę węgla płaciliśmy nawet 5000 zł. A jak z ceną węgla jest obecnie? Początek kwietnia nie powinien zbytnio mylić, wszak przewiduje się mroźne święta Wielkanocne. W portach ARA węgiel drożeje systematycznie od końca marca. A ile muszą zapłacić Polacy w spółkach i składach opału?

Preferencyjna sprzedaż węgla gminom, z czego te są średnio zadowolone, jak wynika z ankiety Izby Gospodarczej Sprzedawców Polskiego Węgla (IGSPW), ma oficjalnie zakończyć się 30 kwietnia. Ale nie wszyscy samorządowcy dotrwają do tego terminu. Nie brakuje miast, które węglem zamierzają przestać handlować już teraz, czyli nawet miesiąc wcześniej. Powód? Mieszkańcy już kupili tyle opału, ile potrzebowali.

Pamiętacie, jak kilka miesięcy temu, jeszcze w ubiegłym roku, spółki wydobywcze nagle przestały sprzedawać zwykły węgiel klientom indywidualnym? Bo rząd, w strachu przed brakiem opału zimą, nakazał im sprzedawać czarne złoto wyłącznie gminom, które dalej dystrybuowały ten węgiel mieszkańcom? Teraz ten mechanizm podsumowała Izba Gospodarcza Polskich Sprzedawców Węgla (IGPSW). I okazuje się, że aż tak kolorowo z tą sprzedażą opału gminom, to nie było.

Nie ma szczęścia rząd Zjednoczonej Prawicy do składanych obietnic. Przez lata nie udawało się to z zasadą 10H, której modyfikację przedstawiciele gabinetu premiera Mateusza Morawieckiego zapowiadali kilkukrotnie. W końcu się ta sztuka udała, ale głównie dzięki presji Brukseli. Tak samo jest z systemem kaucyjnym. Ten też miał być wprowadzony co najmniej parę razy, ale znowu kończyło się wyłącznie na słowach. I teraz rząd to samo robi z Narodową Agencją Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE).

Tak się dziwnie utarło, że w ostatnich latach nikt tak nie bronił polskiego górnictwa, jak Zjednoczona Prawica. Chociaż dane o wydobyciu, sprzedaży, a także imporcie węgla z Polski raczej temu przeczą. Ten nadmuchiwany przez ostatnie lata balon w końcu jednak pęknie. Przez zaktualizowaną Politykę Energetyczną Polski do 2040 r. (PEP2040). W tym dokumencie rząd już nie udaje i dekarbonizację planuje mocno przyspieszyć. Choć jeszcze nie ma dobrego pomysłu, w jaki sposób przekazać to górnikom. Żeby przed wyborami nie zablokowali Warszawy na dłużej.

Trudna ta nasza transformacja energetyczna. Zwłaszcza że rząd z jednej strony chce mocniej postawić OZE, ale z drugiej nawet minimalnie nie koryguje górniczego harmonogramu rozpisanego do 2049 r. Musi przez to trzeszczeć w Zjednoczonej Prawicy. Nic dziwnego, że rząd wbrew wcześniejszym zapowiedziom nie zajmie się na najbliższym posiedzeniu aktualizacją Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. (PEP2040).

Nie do końca było wiadomo, czy Komisja Europejska w trakcie swoje skrętu w zielone zdecyduje się włączyć węgiel koksowy do katalogu surowców krytycznych (CRM). Nic więc dziwnego, że od początku tygodnia byliśmy świadkami spadku wartości akcji JSW, największego producenta tego typu opału w UE. Ale najgorsze już za nami i właśnie jesteśmy świadkami wyraźnego odbicia. W JSW mogą odetchnąć z ulgą.

W Niemczech ostro prą do całkowitego zerwania z węglem i gazem, od przyszłego roku wchodzi zakaz dla instalacji, które służą do ich spalania. W Polsce wręcz przeciwnie, władze chcą, związać się z węglem na kolejne długie lata. Cała nadzieja w zwykłych Polakach, którzy nie oglądając się na rząd, na potęgę inwestują w OZE.

W 2022 r. rosło zużycie węgla i emisje CO2. Ale jak się okazuje wcale nie były oznaki rozpędzającego się kryzysu energetycznego. Mieliśmy do czynienia z popandemicznym odbiciem i zwiększeniem zapotrzebowania energetycznego. Think tank Centre for Research on Energy and Clean Air (CREA) wskazuje jeszcze na inne powody takiej sytuacji. 

Trochę współczuję polskim górnikom. Sporo nerwów kosztowało ich wynegocjowanie umowy społecznej, która zakłada likwidację polskich kopalni do 2049 r. Bo po tym, jak karty zaczął rozdawać kryzys energetyczny, Bruksela jeszcze bardziej przyspieszyła zieloną transformację i tak po prawdzie nie wiadomo, co będzie dalej z tymi wcześniejszymi ustaleniami. Tymczasem Chiny pokazują jeszcze raz, że duży może więcej. Państwo Środka nic sobie nie robi z globalnego odwrotu od paliw kopalnych. Właśnie zapadła decyzja o wielkim programie budowy dwóch dużych elektrowni węglowych tygodniowo.

Kłopoty z dostępem do węgla, które mieliśmy na początku sezonu grzewczego, to nie zjawisko incydentalne. I za chwilę możemy mieć powtórkę. Bardzo poważnie podchodzi do tego rząd, który na różne sposoby chce zachęcić Polaków do odchodzenia od węgla, w pierwszej kolejności obniżając znacząco cenę energii. Niemcy idą o krok dalej i szykują zakaz dla instalacji grzewczych na gaz i olej.

Jesteśmy już w drugiej połowie sezonu grzewczego. Opał rzeczywiście jest wyraźnie droższy niż jeszcze rok temu, ale z jego dostępem raczej nie ma kłopotów. Gorzej bywa z jakością tego węgla. Zdarza się, że kupowany na składach ma pełno kamieni i innych odpadów. Przez to można zniszczyć nawet swój piec. Sprawie postanowił przyjrzeć się bliżej Polski Alarm Smogowy (PAS). Wyniki swojego węglowego dochodzenia chcą opublikować późną wiosną.

Kolejny przegląd węglowy od Fundacji Instrat potwierdza, że na polskim rynku cały czas nie wieje nudą. Patrząc rok do roku, poprzednie 12 miesięcy żegnaliśmy z gorszą produkcją i sprzedażą. W dokładnie odwrotnym kierunku poszły za to zarówno zapasy opału przy kopalniach, jak i cena węgla tak dla energetyki zawodowej, jak również dla ciepłownictwa. A teraz dodatkowo modyfikacje w sprawie limitu sprzedaży wprowadza sklep PGG. Ile obecnie trzeba zapłacić za tonę węgla?

Trzeba przyznać, że tegoroczny sezon grzewczy cały czas jest dla nas niebywale łaskawy. Nie zmienia to jednak faktu, że i tak Polacy muszą ogrzewać swoje domy. Dla tych, którzy wykorzystują do tego celu węgiel, podpowiadamy, gdzie można go kupić po najlepszej cenie, a także przy których ofertach zachować wzmożoną czujność.

W europejskich portach ARA węgiel jest już po takiej ceny, jakby nigdy żadnej wojny w Ukrainie nie było. Kryzysu energetycznego zresztą też nie. Ostatni raz czarne złoto było tak tanie w pierwszych dniach stycznia 2022 r. No chyba, że zerkniemy na indeksy ukazujące ceny węgla produkowanego z polskich kopalni dla energetyki zawodowej i ciepłownictwa. Tam jest dokładnie odwrotnie i za surowiec trzeba płacić z miesiąca na miesiąc więcej.

Chyba jesteśmy świadkami kolejnej rewolucji technologicznej, dzięki której sztuczna inteligencja wychodzi z bańki i zaczyna nas coraz bardziej prowadzić za rękę. Pęd na porady od wirtualnego umysłu postanowili wykorzystać również Polacy i zadali mu kilka konkretnych pytań dotyczących polskiego górnictwa oraz naszej transformacji energetycznej. Niektóre odpowiedzi mogą zaskakiwać.

Gdy porzucimy węgiel, będzie nie tylko taniej, ale też lżej dla środowiska i zdrowiej. Do takich wniosków dochodzą autorzy najnowszego raportu Health and Environment Alliance (HEAL) zatytułowanego „Szkodliwy węgiel. Jak rezygnacja ze spalania węgla poprawi stan zdrowia publicznego w Polsce?” Zgodnie z tym opracowaniem – jeżeli do końca tej dekady przestaniemy produkować energię z węgla, to uratujemy tysiące ludzi i przy okazji nawet miliony miejsc pracy.

Na międzynarodowych rynkach jesteśmy świadkami cenowego wyhamowania, w tym węgla. Ale w Polsce mamy inną rzeczywistość. Nie dość, że cena węgla sprzedawana z naszych kopalni do ciepłowni znowu poszła w górę, to w dodatku Polska Grupa Górnicza (PGG) prognozuje w przyszłym roku znacznie wyższą cenę węgla energetycznego. Bo spółka tylko w ten sposób zdoła pokryć rosnące koszty.

24 lutego 2022 r. wywrócił niemiecką gospodarkę do góry nogami. Odcięcie od dostaw gazu i ropy ze Wschodu wywołało szok za naszą zachodnią granicą. Jak Niemcy sobie radzą w obecnej sytuacji i co zamierzają w przyszłości – o tym przeczytasz w wywiadzie, jaki Zbigniewowi Biskupskiemu, udzielił prof. dr hab. Tomasz Grzegorz Grosse z Uniwersytetu Warszawskiego.