węgiel

Wyobrażacie sobie, że za jakiś czas nie będziecie mogli grzać w domu ani gazem, ani olejem i węglem też nie? Bo tak nakazuje prawo? Na tak odważny krok zdecydował się rząd Austrii uzgadniając zapisy stosownej ustawy o odnawialnych źródłach ciepła. Ale Wiedeń też nie zamierza zbyt długo czekać na swoją rewolucję energetyczną. Stąd pierwsze zmiany mają nastać już w 2023 r.

Siemianowice Śląskie, samo centrum Górnośląski-Zagłębiowskiej Metropolii. Już dawno tu nie ma kopalni i huty. Jest za to 18-dołkowe pole golfowe oraz znana i lubiana w całej Europie strzelnica myśliwska. Od nowego roku sprawdzam jakość powietrza w mojej dzielnicy w Michałkowicach. Powiedzieć, że jest źle, to jakby nic nie powiedzieć.

Naprawdę mamy sporo szczęścia, że do kryzysu energetycznego nie dołączyła też mroźna zima. Zamiast tego mamy jeden z najcieplejszych pierwszych miesięcy roku w historii pomiarów. Nie potrzebujemy więc aż tyle węgla do ogrzania mieszkań i domów. A mniejszy popyt ma swoje konkretne konsekwencje. W pierwszej kolejności spada cena węgla. Na tyle, że sklep PGG, po miesiącach królowania, już nie jest najtańszym miejscem na zakup czarnego złota.

Biedaszyby zaczęły powstawać lekko ponad 100 lat temu, podczas kryzysu na przełomie lat 20. i 30. minionego stulecia. Omijając zbyt drogi węgiel z kopalni, w ten sposób utrzymywała się wtedy niejedna rodzina na Górnym Śląsku. Potem o biedaszybach słyszeliśmy dopiero w latach 90. XX wieku w Wałbrzychu, kiedy tamtejszym mieszkańcom mocno we znaki dała się restrukturyzacja regionu wałbrzyskiego. I teraz znowu zaczęły się pojawiać, tym razem przez bezprecedensowy kryzys energetyczny.

Co dalej z podpisaną w 2021 r. umową społeczną? Czy coś się stanie z górniczymi wynagrodzeniami, które są pod coraz większą presją inflacji? Dlaczego rząd tak po prawdzie tylko mówi o zwiększeniu wydobycia węgla, za czym jednak nie idą konkretne czyny? I co się dzieje z budową instalacji służących do produkcji błękitnego węgla? To też przecież obiecywano. To tylko niektóre tematy, jakie bardzo chcą górnicy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) poruszyć z wiceministrem i szefem aktywów państwowych Jackiem Sasinem. Zbycie ich może odbić się rządowi czkawką.

Pamiętam, jak w naszym kraju i na świecie spadła fala krytyki na prezydenta Andrzeja Dudę, który podczas Szczytu Klimatycznego ONZ COP24 powiedział wszem i wobec, że Polska stała, stoi i będzie stać węglem, którego mamy na 200 lat, jak nie lepiej. Tymczasem teraz, ponad cztery lata później, okazuje się, że to nie były wcale słowa rzucone na wiatr. Najnowszy Przegląd Węglowy Fundacji Instrat to tylko potwierdza. Rośnie produkcja węgla, jego sprzedaż, nawet zatrudnienie w górnictwie.

Na rynku emisji znowu wieje i kołysze. Cena wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla w ciągu raptem miesiąca spadła o ok. 14 proc. Ale możliwe też są za chwile wyraźne zwyżki. Tymczasem Amerykanie i Japończycy wspólnie pracują nad nową technologią turbin gazowych, które energię mogłyby czerpać z amoniaku.

Chociaż w ciągu miesiąca cena węgla dla energetyki i ciepłowni skoczyła 2-3 razy w górę, to Polska Grupa Górnicza (PGG) nie ma sobie nic do zarzucenia. Podwyżka bowiem była pokłosiem rosnących kosztów działalności spółki. I wcale nie jest tak, że PGG wykorzystuje teraz tę sytuację. Jeżeli chodzi o jakość węgla, to PGG też sobie nie ma nic do zarzucenia. Chociaż lawinowo rośnie liczba niezadowolonych klientów, którzy twierdzą, że zamówili zwykły węgiel, a dostali coś jak miał.

Od paru tygodni obserwujemy spadek ceny węgla. To świetna wiadomość zwłaszcza, że zima jeszcze przecież się nie skończyła, a prognozy pogody zapowiadają powrót mrozów i opady śniegu. Dlatego przejrzeliśmy ogłoszenia w internecie z ofertami sprzedaży węgla.

Mimo że z pozoru relacja na linii rząd - górnicy wygląda całkiem poprawnie, to gdy przyjrzeć się temu z bliska, już tak kolorowo nie jest. Z jednej strony wypłata czternastek za parę tygodni nie jest zagrożona, ale z drugiej ciągle nie ma nawet skrawka informacji o losie podpisanej umowy społecznej. Nawet nie wiadomo, czy dokument będzie jeszcze w jakiś sposób modyfikowany. Związkowcy skarżą się też na brak inwestycji, przez który ich zdaniem za chwilę w Polsce po prostu zabraknie węgla.

Eksperci twierdzą, że tak głębokiej metamorfozy, jak w planach ma Grupa Famur, nie przeszła jeszcze żadna firma w regionie. Potentat produkujący uznane na całym świecie maszyny na potrzeby sektora wydobywczego przeobraża się właśnie w Grupę Grenevia, która ma ambicje stać się liderem zielonej transformacji. Jeśli nie wierzycie, że to możliwe, to spójrzcie.

Było niemal pewne, że spór między Tauron a Rafako skończy się w sądzie. Czarę goryczy przelała nota obciążeniowa na kwotę ponad 1,3 mld zł, jaką wystawiła spółka energetyczna swojemu kontrahentowi. Jest jednak możliwe, że właśnie jesteśmy świadkami niespodziewanego zwrotu w tej sprawie. W trakcie konferencji prasowej Rafako, podczas której zarząd spółki tłumaczył się z zamiaru zawnioskowania o upadłość, przyszła z Tauronu nieoczekiwana wiadomość: chcemy rozmawiać.

Powoli liczba klientów obsłużonych przez sklep PGG zbliża się do pół miliona. Do tej pory sprzedano im łącznie ponad 1,4 mln ton opału. Interes kręci się więc wyśmienicie. Na tyle dobrze, że sukcesu handlowego coraz bardziej zazdroszczą też oszuści. I ci znowu próbują podszywać się pod węglowy sklep. Spółka powiadomiła już odpowiednie służby.

W swoim najnowszym opracowaniu Agencja Rozwoju Przemysłu (ARP) twierdzi, że koniec roku był wyjątkowo spokojny dla rynku węgla. Ale to się może za chwilę zmienić. Wszak nie na darmo Międzynarodowa Agencja Energetyczna (MAE) mówi o większym zapotrzebowaniu na węgiel w minionym roku i w kolejnych latach też. Decydująca ma być sytuacja w Chinach, które ponownie otwierają się na import surowca.

Zgodnie z zapowiedzią sklep PGG po świąteczno-noworocznej przerwie wrócił do sprzedaży węgla. Ale dalej można kupić wyłącznie ekogroszek i miał węglowy. Zwykły węgiel zarezerwowany jest tylko dla gmin. Największa spółka górnicza w UE informuje, że opał trafił do samorządów, z którymi PGG wcześniej podpisała umowy. Przedstawiciele miast i wsi są tak podobno bardzo zadowoleni ze współpracy, że chcą ją dalej kontynuować.

W tym roku klienci indywidualni już węgla w PGG nie kupią. A to dlatego, że sklep PGG jest zamknięty i kolejne sesje sprzedażowe będą organizowane dopiero w styczniu. Na szczęście inne spółki wydobywcze nie i u nich węgiel jest cały czas dostępny. Zawsze też można skorzystać z ogłoszeń zamieszczonych na portalach typu Allegro czy OLX. Tylko że tam węgiel jest ciągle wyraźnie droższy.

Znacie taką bajkę? Dzięki embargu na paliwa kopalne z Rosji stajemy się coraz bardziej niezależni energetycznie i też już nie wydajemy fortuny na ich import. Niestety, mam dla was przykrą wiadomość. To opowieść od początku do końca zmyślona. A rzeczywistość jest zgoła inna. Jak wykazuje to Forum Energii w swojej analizie, na sprowadzanie z zagranicy gazu, węgla i ropy Polska cały czas wydaje górę pieniędzy. Nawet większą niż wcześniej.

Na razie w Polsce dwa obozy ciągną za jedną linę. Jedni twierdzą, że powinniśmy zostać przy węglu, bo to gwarantuje nam bezpieczeństwo energetyczne. Drudzy z kolei węgiel chcą z polskiego miksu wyrzucić jak najszybciej i tylko rozwijać OZE. Z najnowszej analizy Klubu Jagiellońskiego wynika, że tak naprawdę żadne z tych podejść nie jest właściwe. A to głównie dlatego, że dotychczasowe wyliczenia pomijały jeden, istotny aspekt: zapotrzebowanie energetyczne Polski w następnych latach ma bardzo wyraźnie rosnąć.

Polska transformacja energetyczna ma na poważnie zacząć się za parę miesięcy. Najpóźniej do końca marca 2023 r. powinna powstać Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), której zadaniem będzie posprzątanie po innych spółkach aktywów węglowych – głównie elektrowni i kopalń, żeby te mogły skoncentrować się wyłącznie na inwestowaniu w OZE. Ministerstwo Aktywów Państwowych chwali się podpisaniem w tej sprawie umowy społecznej, która określa zabezpieczenia socjalne przyszłych pracowników NABE. Ale ten dokument, tak jak i poprzedni, również wymaga notyfikacji Komisji Europejskiej.

Miesiącami trwało utyskiwanie górników na temat zbyt niskiej, ich zdaniem, ceny polskiego węgla. W tym też upatrywali gorszą kondycję sektora, którego roczne straty idą w miliardy złotych. I wreszcie mają to, co chcieli. Czarne złoto z naszych rodzimych kopalni jest już wyraźnie droższe od tego sprzedawanego w europejskich portach ARA. Tylko co zrobią elektrownie i ciepłownie kupujące po tak wysokiej cenie opał?