smog

Dwudziestu mieszkańców wspieranych przez prawników Fundacji Frank Bold zaskarży do sądu zeszłoroczną decyzję Sejmiku Województwa Małopolskiego, którzy opóźnili o rok wejście w życie uchwały antysmogowej. Samorządowcy próbują się tłumaczyć apelami mieszkańców. Ale skarżący przypominają ustalenia sprzed lat, które ich zdaniem radni wojewódzcy właśnie złamali.

Jesteśmy już w drugiej połowie sezonu grzewczego. Opał rzeczywiście jest wyraźnie droższy niż jeszcze rok temu, ale z jego dostępem raczej nie ma kłopotów. Gorzej bywa z jakością tego węgla. Zdarza się, że kupowany na składach ma pełno kamieni i innych odpadów. Przez to można zniszczyć nawet swój piec. Sprawie postanowił przyjrzeć się bliżej Polski Alarm Smogowy (PAS). Wyniki swojego węglowego dochodzenia chcą opublikować późną wiosną.

Trzeba mocno trzymać kciuki za wichurę, która ma nawiedzić Polskę w ten weekend. Bo tak naprawdę to jedyna szansa na rozwianie smogu, któremu znowu nieco chłodniejsza aura wcześniej podała pomocną dłoń i ten ponownie rozgościł się na terenie całego kraju. Normy zanieczyszczenia powietrza kolejny raz pokonały barierę nawet 2000 proc. Żadne to pocieszenie, że brudne powietrze dusi nie tylko i wyłącznie w kraju nad Wisłą, ale też inne unijne kraje. Bo najnowsze badania polskich naukowców wskazują bardzo wyraźnie, jak bardzo smog zagraża dzieciom.

Oficjalnie statystyki programu Czyste Powietrze za pierwszy miesiąc 2023 r., już po zwiększeniu maksymalnej dotacji, mamy poznać za jakieś dwa tygodnie. Ale na razie jakiegoś pospolitego ruszenia z wymianą trujących kopciuchów nie widać. Smog za to ma się u nas cały czas doskonale. Wystarczy, że za oknem temperatura spadnie poniżej zera, a już w całej Polsce przekroczenie dopuszczalnych norm dla pyłów zawieszonych dobija do 3000 proc.. Trudno też się takim statystykom do końca dziwić. Skoro w Warszawie jest już więcej samochodów niż ludzi.

Sąd podzielił zdanie radnego Katowic Patryka Białasa i stwierdził, że Zakopane nie powinno pobierać od turystów opłaty klimatycznej. Co na to burmistrz kurortu? Jeszcze nie wiadomo. Wcześniej też zapadały podobne wyroki, a miasto nic sobie z tego nie robiło i zasłaniało się rozporządzeniem wojewody małopolskiego.

Kilka miesięcy temu wybuchła awantura o „zabranie samochodu zwykłemu Polakowi”, czyli o zakaz rejestracji nowych aut spalinowych do 2035 r. A tu kolejny cios. I to nie za dwanaście lat, ale już w przyszłym roku. Kto będzie miał 18-letniego diesla albo 27-letniego benzyniaka, do centrum Warszawy nie wjedzie. I Warszawa wcale nie jest tu pionierem, Kraków już zaczął tę rewolucję. Nie zatrzymacie jej, choć może być gorąco.

Rachunki za ciepło zajmują na naszych listach wydatków wysokie miejsce, zwłaszcza w tym roku. Czy z dodatkiem węglowym zwykły kocioł się opłaca czy jednak lepiej zacisnąć trochę bardziej pasa i zdecydować się na pompę ciepła? Z pomocą na odpowiedź na tego typu pytania pospieszył Polski Alarm Smogowy, który przygotował prosty kalkulator. Ten wyliczy koszty ogrzewania domu jednorodzinnego.

Na razie ze smogiem realnie nie walczymy, tylko próbujemy go obejść. Kryzys energetyczny pozwolił politykom odłożyć nowe normy jakości powietrza i paliw stałych. Tej zimy ma nam być w pierwszej kolejności ciepło, a nie zdrowo. Z efektami takiej polityki mierzymy się od początku sezonu grzewczego. Teraz nawet w małych miejscowościach przekroczenie norm dobija powoli do 2000 proc.

Najnowszy raport Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi nie pozostawia żadnych złudzeń. Okazuje się, że żaden z 35 małopolskich i dolnośląskich kurortów górskich nie spełnia prawnych standardów jakości powietrza. Ale mimo tego, te gminy dalej pobierają od turystów tzw. opłatę klimatyczną. Zdaniem autorów raportu: często niezgodnie z prawem.

Jeszcze kilka miesięcy temu wszyscy trzymaliśmy kciuki za ciepłą zimę. Zapotrzebowanie na opał miało być wtedy mniejsze, więc i jego cena niższa, a kryzys energetyczny bardziej znośny. Przy okazji Polacy nie musieliby palić w domach czym popadnie, więc i smog by nam odpuścił. I chociaż jesteśmy świadkami bardzo ciepłego stycznia, to nie wszystkie z tych prognoz się spełniły. Najgorzej jest z jakością powietrza.

Alergie, astma, infekcje, problemy układu oddechowego, nerwowego, metabolicznego, a nawet nowotwory – to tylko niektóre ze skutków oddychania zanieczyszczonym powietrzem, na które narażone są nasze dzieci. Taki przekaz niesie ze sobą film opublikowany właśnie przez Stowarzyszenie Rodzice dla Klimatu. Jednocześnie Fundacja Rodzice w mieście zbiera podpisy pod petycją pn. Chcemy czystego powietrza dla nas i dla naszych dzieci. W tym tygodniu ma dojść do spotkania w tej sprawie z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

Do tej pory zasada była taka: im się robiło zimnej, tym powietrze stawało się coraz bardziej brudne. Bo to, co ludzie wrzucają do pieców, ciągle pozostawia sporo do życzenia. Ale teraz temperatura na zewnątrz traci na znaczeniu. Smog daje w kość tak samo wtedy, kiedy jest mróz i też kiedy słoneczna pogoda bardziej przypomina wiosnę w styczniu niż środek zimy. Dowodem jest właśnie pobity absolutny rekord jeżeli chodzi o stężenie groźnego dla życia i zdrowia dwutlenku azotu. Normy przekroczono o prawie 15 tys. procent.

Ze oświadczeń złożonych przez Polaków w 2022 r. wyłonił się bardzo smutny obraz energetycznego zacofania naszego kraju. Trudno się dziwić, że w obliczu kryzysu, w którym kluczową rolę odgrywają nośniki energii, rząd postanowił zwiększyć atrakcyjność programu Czyste Powietrze. Wreszcie do kogoś na górze dotarło, że bez zwrotu ku zielonej energii nie mamy szans zaistnieć w UE jako cywilizowane społeczeństwo.

Pamiętacie jeszcze awanturę o nowe normy jakości paliw stałych, które miały raz na zawsze pogrzebać wprowadzająca w błąd klientów nazwę ekogroszek? Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyznaje, że w najbliższych miesiącach nie ma co sobie tym zaprzątać głowy, bo taka jest sytuacja geopolityczna i trzeba zadbać o własne bezpieczeństwo energetyczne. Tymczasem wieści o polskim smogu właśnie docierają do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasburgu.

Może i Ministerstwo Klimatu i Środowiska szykuje nową odsłonę programu Czyste Powietrze z większymi dotacjami, ale jak pokazują statystyki wyszukiwarki Google, w Polsce już coraz mniej osób to interesuje. Nie to co bijące rekordy popularności pompy ciepła. Widocznie niższe rachunki za prąd są dla Polaków ciągle zdecydowanie ważniejsze od zdrowych płuc. Tymczasem smog w Polsce ma się coraz lepiej. Normy jakości powietrza przekroczone o 2000 proc. już nikogo nie dziwią i na nikim nie robią żadnego wrażenia.

Za rok wieś Muronowo, leżąca na terenie województwa wielkopolskiego, będzie obchodzić jubileusz 400 lat istnienia. Ale ta historia po prawdzie twa znacznie dłużej. W tamtejszym lesie są ślady grodziska pochodzącego z X wieku. Dzisiaj, setki lat później, Muronowo charakteryzuje się dwoma rzeczami: bardzo małą liczbą mieszkańców i niestety też rekordowym zanieczyszczeniem powietrza. Ostatnio smog wyceniany tam jest na ponad 3000 proc. przekroczonych norm. (fot. Google Maps)

Niestety, tego można było się spodziewać. Skoro jeszcze w trakcie panowania jesiennej aury czujniki smogowe, jak Polska długa i szeroka, wskazywały przekroczenie norm jakości o 1000 proc. i więcej, to kiedy nad nasz kraj nadciągnął w końcu mróz - smog też mocno przyspieszył. Efekt? Może i 2000 proc. nikogo nie dziwi, ale coraz brudniejsze powietrze też w miejscowościach nadmorskich - już trochę tak.

Polskę skuje mróz i zasypie śnieg. Rząd już od dwóch dni apeluje, żeby nie wychodzić w tym czasie na dwór. I choć wydawałoby się, że w kryzysie energetycznym może chodzić o zimno, to jednak powód jest zupełnie inny. Otóż Polskę zaleje fala szkodliwych pyłów z kominów.

Od lat na różne sposoby starano się przekonać rząd, że w takiej, a nie innej formie program Czyste Powietrze po prostu nie działa. Dopiero po paru latach posłuchano Komisję Europejską i Bank Światowy, aby włączyć w dystrybucję środków również banki komercyjnej oraz gminy. Teraz tę rządową inicjatywę, która ma pomagać w walce z brudnym i trującym powietrzem, czeka jednak prawdziwa rewolucja. I to nie jest tak, że w rządzie wreszcie przyznano rację ekspertom. Powód jest banalny: rozwój tego programu to jeden z kamieni milowych polskiego Krajowego Planu Odbudowy. Wszystko jasne?

Zaczynamy coraz bardziej zderzać się z konsekwencjami braku nowych norm jakości powietrza i paliw stałych. W uszach cały czas również dzwonią słowa prezesa Kaczyńskiego, który radził Polakom palić wszystkim, czym się da, byle się ogrzać. W efekcie brudnym powietrzem nie jest już zasnute tylko południe kraju. Smog zaczyna też czuć się wyśmienicie nad Bałtykiem.