smog

Wyjątkowo chłodny początek jesieni i kłopoty na rynku węgla mają już swoje konsekwencje. To nawet o 4000 proc. i więcej przekroczone normy jakości powietrza. Tak wdychanego brudu jeszcze w tym sezonie nie odnotowano w Warszawie. Ale stolica szykuje się na najgorsze. Miasto przy pomocy firmy Airly Public postawiło na unikalne rozwiązanie. Dzięki temu Warszawa ma największy system monitoringu jakości powietrza w Europie.

W sklepie PGG nowości i zmiany - zakupy pięć dni w tygodniu i sprzedaż miału węglowego. I nie ma czym się ekscytować, bo eksperci biją na alarm, że to najgorszy z możliwych zamiennik węgla, który w dodatku dwa lata temu został zakazany do użycia. Wygląda na to, że cała wcześniejsza walka o kondycję powietrza, a co za tym idzie - zdrowie Polaków, wzięła całkowicie w łeb, a walka ze smogiem wzięła na zimę urlop do odwołania.

Osoby, które dały się namówić na zakup pomp ciepła, słuchając dzisiaj polityków, plują sobie w brodę. Pomysł, żeby zamrozić ceny prądu do 2000 kWh rocznie, a powyżej naliczać rachunki według rynkowych stawek, oznacza, że użytkujący pompy ciepła zamiast obiecywanych oszczędności dostaną finansową fangę między oczy. W zależności od powierzchni domu urządzenia montowane przez Polaków zużywają rocznie 3000-9000 kWh. Zakładając, że z pozostałym zużyciem zmieszczą się w 2000 kWh, tylko za użytkowanie pompy zapłacą 4-, 5-krotnie więcej niż w 2022 r.

Przez smog nie tylko zapłaczecie, ale i wyplujecie płuca. Rząd wiedział wcześniej, że opału zimą nam zabraknie i dlatego wstrzymał prace nad nowymi normami jakości węgla. Chodziło o to, żeby Polacy mogli palić w piecach czym popadnie, nie martwiąc się przy okazji o mandaty. Szkoda tylko, że nikt nie pomyślał o samorządowcach i wojewódzkich uchwałach antysmogowych. Są już pierwsze zakusy, żeby regulacje, zmienić, a przynajmniej na jakiś czas zawiesić. Nie trzeba być Einsteinem, by domyślić się, co to oznacza dla środowiska i naszych płuc.

Do sezonu grzewczego zostało jeszcze kilka miesięcy, ale już teraz ogrzewanie jest – nomen omen - gorącym tematem. Chcąc zapewnić sobie optymalną temperaturę nie powinniśmy jednak zapominać o ochronie środowiska. AirDron poradzi sobie z tym z powietrza.

Dodatek węglowy niczego nie zmieni i cen też nie uspokoi. Nie dość, że opał będzie bardzo drogi, to w dodatku będzie go brakować. Dlatego jest więcej niż pewne, że Polacy, broniąc się przed zimnem, będą wrzucać do pieców co popadnie. W sieci pojawiają się pierwsze ogłoszenia, atrakcyjne cenowo w porównaniu z innymi ofertami. Sprzedający oferują słomę i muł węglowy. O czystym powietrzu tej zimy możemy zatem zapomnieć.

Rząd w walce ze smogiem wrzucił wsteczny bieg. Tłumaczy, że w dobie kryzysu energetycznego liczyć ma się przede wszystkim nasze bezpieczeństwo i właśnie dlatego musi pozwolić na palenie węglem niskiej jakości. Inna sprawa, że w ten sposób rządzący jeszcze raz pokazują, że jednak boją się braku opału za parę miesięcy – wbrew wcześniejszym deklaracjom.

Powrót do łask najbardziej zasiarczonych odmian węgla, a nawet zezwolenie na palenie w piecach odpadami kopalnianymi, takimi jak flotokoncentrat i muł kopalniany szykuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Radykalne obniżenie norm jakościowych opału to odpowiedź rządu na kryzys energetyczny, ale w tym kontekście nazwa resortu Anny Moskwy brzmi nie tylko ironicznie, ale wręcz groteskowo.

Eksperci z Fundacji Frank Bold i Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi uważają, że polskie sądy odrzucają skargi obywateli na nieskuteczne przepisy programów ochrony powietrza. Przekonują, że to problem systemowy, dotyczący całego kraju, dlatego złożą skargę na Polskę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.

To najgorsze co mogło spotkać Polaków. Kondycja powietrza, czyli tego czym oddychamy, powoli sprowadzana jest do roli politycznego sporu. A w tej toczącej się od lat wojnie polsko-polskiej dwóch obozów na pierwszy miejscu są zawsze emocje. Argumenty merytoryczne, o ile pojawiają się w ogóle, spychane są zaś na zdecydowanie dalszy plan. I właśnie jesteśmy świadkami, jak zaczyna to coraz bardziej dotyczyć też walki ze smogiem na Mazowszu.

Najnowsza analiza naukowców przygnębia i przeraża jednocześnie. Bo wychodzi na to, że zanieczyszczenia powietrza, wody i gleby stanowią egzystencjalne zagrożenie dla zdrowia ludzi i całej planety. W ten sposób zagrożona ma być również trwałość nowoczesnych społeczeństw. Jednocześnie te toksyny zabijają co roku nawet 9 mln ludzi.

Niebawem minie trzy lata od wprowadzenia w Krakowie zakazu ogrzewania domów węglem i drewnem. Stowarzyszeniu Miasto Jest Nasze nie udało się do tego namówić radnych Warszawy, ale szybko to naprawił Sejmik Województwa Mazowieckiego i zakazał palenia węgla i jego pochodnymi w stolicy od 1 października 2023 r. W Łodzi pokazują, że przyspieszanie przepisów antysmogowych to nie jedyna droga.

To może być przełomowa opinia rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Także dla Polski. Wychodzi bowiem na to, że mieszkańcy UE mogą pozywać swoje kraje za zbyt zanieczyszczone powietrze. Biorąc pod uwagę to czym oddychamy w naszym kraju, trzeba na poważnie brać pod uwagę scenariusz, w którym za chwilę sądy zaleje fala pozwów od Polaków, którzy będą żądać odszkodowania za smog.

Nie chodzi tylko o liczbę zrealizowanych wniosków w ramach programu Czyste Powietrze. Liczą się też miejskie dotacje na zakup nowego pieca, programy edukacyjne, liczba kilometrów ścieżek rowerowych, czy promocja transportu publicznego. Pod tym kątem na polskie miasta zerknęli eksperci z Polityki Insight i powstał w ten sposób raport „Jak polskie miasta walczą ze smogiem”, który dla wielu samorządowców powinien być tak po prawdzie listą wstydu.

To, co parę miesięcy temu nie powiodło się warszawskiemu stowarzyszeniu Miasto Jest Nasze, załatwił Sejmik Województwa Mazowieckiego. Przyjęto regulacje, dzięki którym na Mazowszu ma być bardziej czyste powietrze. W stolicy zakaz paleniem węgla zacznie obowiązywać już w przyszłym roku.

Od stycznia zeszłego roku średnia cena drewna kawałkowego wzrosła o 74 proc., pelletu o 89 proc., a węgla aż o 101 proc. Takie szokujące dane przynosi opublikowane właśnie badanie cen paliw stałych w handlu detalicznym zlecone przez Polski Alarm Smogowy.

Eksperci z Instytutu Reform wzięli pod lupę rządowy program Czyste Powietrze. Tak powstał raport pt. „Termomodernizacja w Czystym Powietrzu: wyjątek czy reguła?”. Wychodzi na to, że ta inicjatywa cały czas koncentruje się głównie na przyśpieszeniu wycofania najbardziej emisyjnych instalacji, a nie na promowaniu zeroemisyjnych rozwiązań. I to trzeba jak najszybciej modyfikować.

Coraz większy nacisk jest na to, żeby w dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę, polski miks energetyczny opierać głównie na rodzimym węglu. I nie tylko rząd idzie w tym kierunku. Teraz Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla nakazuje samorządom lokalnym zmianę ich uchwał antysmogowych. W UE zaś zwolenników, żeby z tego powodu wyhamować też pakiet „Fit for 55” jest coraz mniej.

Warszawski Alarm Smogowy donosi na Twitterze, że polska stolica jest obecnie najbardziej zanieczyszczonym dużym miastem świata. Tak przynajmniej wynika z zestawienia przygotowanego przez IQAir, szwajcarską firmę zajmująca się technologią jakości powietrza. Te informacje musiały ominąć szerokim łukiem radnych Sejmiku Mazowieckiego, którzy kolejny raz nie zdecydowali się na zaostrzenie przepisów w tym zakresie i przy okazji nie przecięli energetycznej kroplówki z Rosją.

Kolejny raz obdzwoniłem składy opału. I już wiem, że Polacy coraz bardziej boją się wojny na Ukrainie i tego, że za kilka miesięcy sytuacja raczej nie wróci do normy. A skoro tak, to lepiej już teraz uzbroić się na następny sezon grzewczy. W efekcie zakup teraz od ręki ekogroszku graniczy z cudem. Najczęściej trzeba się zapisywać do wirtualnej kolejki i cierpliwie czekać. Fot. Justynka1234/Wikmedia (CC BY-SA 3.0)