smog

Podniesienie kwoty dotacji w programie Czyste Powietrze miało sprawić, że Polacy bardziej się nim zainteresują. Może wniosków rzeczywiście jest ciut więcej, ale to dalej kropla w morzu potrzeb. Najnowszym pomysłem na rozpropagowanie wymiany kopciuchów są wojewódzcy doradcy, którzy mają do tego przekonywać mieszkańców swojego regionu. Nie wiemy, czy to coś zmieni, ale warto próbować, bo w Polsce smog nawet w kwietniu nie odpuszcza.

Światowy Dzień Zdrowia to dla WHO zawsze specjalna okazja. W tym roku rozpocznie on całą serię wydarzeń, które będą miały na celu przybliżenie ludziom zagadnień z zakresu zdrowia publicznego. Organizacja regularnie informuje jednak, jakie zagrożenia czyhają na mieszkańców Ziemi. Spróbujmy przyjrzeć się temu, jak można im zapobiegać.

Powoli kończy się sezon grzewczy, który na długo zostanie w naszej pamięci. Nigdy wcześniej nie było takich problemów z zakupem węgla, który też przy okazji stał się rekordowo drogi. Na tyle, że państwo na szybko wymyśliło system energetycznych dopłat. Przy kłopotach z dostępem do opału politycy radzili palić w piecach, czym się da. Efekt? Powietrze nad Polską chyba nigdy nie było aż tak brudne. Dotyczy to zarówno września, czy grudnia ubiegłego roku. Jak też niestety zaczynającego się właśnie kwietnia.(W Grzybowie normy przekroczono niemal o 3000 proc. fot. Google Maps)

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), Polski Alarm Smogowy oraz Bank Światowy opublikowały ranking aktywności gmin w programie Czyste Powietrze za 2022 r. Zdecydowanie wyróżnia się jeden region kraju. W pierwszej setce stamtąd jest co czwarta gmina. Chodzi o województwo śląskie, którego reprezentant też otwiera całe zestawienie. Co ciekawe: zwycięzca tego rankingu wcześniej często notowany był wśród najbardziej zanieczyszczonych miast w Polsce.

Bohaterem obecnego sezonu grzewczego nie jest tylko wyjątkowo drogi węgiel, ale też smog, któremu już najwyraźniej znudziło się południe kraju i zaczął też dusić w innych regionach, także nad morzem. Normy przekraczane o 1000 proc. już zbytnio nie dziwią. Tymczasem ostatnie szacunki naukowców mówią, że na całym świecie przez zanieczyszczone powietrze w 2019 r. umarło nawet 7 mln ludzi. Jak temu można zapobiec? Na przykład stawiając na odnawialne źródła energii.

Normy jakości powietrza mamy w Polsce zaniżone, a te dotyczące paliw stałych czekają zostały zawieszone do końca kwietnia. Do tego mamy kryzys energetyczny windujący ceny prądu do rekordowych poziomów. W efekcie smog przestał się kłębić wyłącznie na południu i atakuje już właściwie cały kraj z wybrzeżem włącznie. W jaki sposób można uchronić się przed brudnym powietrzem na własną rękę, co zrobić i w co zainwestować, żeby ochronić się przed smogiem?

Mamy początek marca, a temperatura znowu spadła poniżej zera i tak też w najbliższych dniach ma być częściej. Uzupełnieniem marcowej aury mają być także uciążliwe śnieżyce. Zima nie odpuszcza, co niestety oznacza, że dalej będziemy dusić się brudnym powietrzem, jak Polska długa i szeroka. Przesadzam? Zerknijcie na najnowsze doniesienia smogowe i sami się przekonajcie. Normy przekraczane są znowu o 1000 proc. i więcej.

Dwudziestu mieszkańców wspieranych przez prawników Fundacji Frank Bold zaskarży do sądu zeszłoroczną decyzję Sejmiku Województwa Małopolskiego, którzy opóźnili o rok wejście w życie uchwały antysmogowej. Samorządowcy próbują się tłumaczyć apelami mieszkańców. Ale skarżący przypominają ustalenia sprzed lat, które ich zdaniem radni wojewódzcy właśnie złamali.

Jesteśmy już w drugiej połowie sezonu grzewczego. Opał rzeczywiście jest wyraźnie droższy niż jeszcze rok temu, ale z jego dostępem raczej nie ma kłopotów. Gorzej bywa z jakością tego węgla. Zdarza się, że kupowany na składach ma pełno kamieni i innych odpadów. Przez to można zniszczyć nawet swój piec. Sprawie postanowił przyjrzeć się bliżej Polski Alarm Smogowy (PAS). Wyniki swojego węglowego dochodzenia chcą opublikować późną wiosną.

Trzeba mocno trzymać kciuki za wichurę, która ma nawiedzić Polskę w ten weekend. Bo tak naprawdę to jedyna szansa na rozwianie smogu, któremu znowu nieco chłodniejsza aura wcześniej podała pomocną dłoń i ten ponownie rozgościł się na terenie całego kraju. Normy zanieczyszczenia powietrza kolejny raz pokonały barierę nawet 2000 proc. Żadne to pocieszenie, że brudne powietrze dusi nie tylko i wyłącznie w kraju nad Wisłą, ale też inne unijne kraje. Bo najnowsze badania polskich naukowców wskazują bardzo wyraźnie, jak bardzo smog zagraża dzieciom.

Oficjalnie statystyki programu Czyste Powietrze za pierwszy miesiąc 2023 r., już po zwiększeniu maksymalnej dotacji, mamy poznać za jakieś dwa tygodnie. Ale na razie jakiegoś pospolitego ruszenia z wymianą trujących kopciuchów nie widać. Smog za to ma się u nas cały czas doskonale. Wystarczy, że za oknem temperatura spadnie poniżej zera, a już w całej Polsce przekroczenie dopuszczalnych norm dla pyłów zawieszonych dobija do 3000 proc.. Trudno też się takim statystykom do końca dziwić. Skoro w Warszawie jest już więcej samochodów niż ludzi.

Sąd podzielił zdanie radnego Katowic Patryka Białasa i stwierdził, że Zakopane nie powinno pobierać od turystów opłaty klimatycznej. Co na to burmistrz kurortu? Jeszcze nie wiadomo. Wcześniej też zapadały podobne wyroki, a miasto nic sobie z tego nie robiło i zasłaniało się rozporządzeniem wojewody małopolskiego.

Kilka miesięcy temu wybuchła awantura o „zabranie samochodu zwykłemu Polakowi”, czyli o zakaz rejestracji nowych aut spalinowych do 2035 r. A tu kolejny cios. I to nie za dwanaście lat, ale już w przyszłym roku. Kto będzie miał 18-letniego diesla albo 27-letniego benzyniaka, do centrum Warszawy nie wjedzie. I Warszawa wcale nie jest tu pionierem, Kraków już zaczął tę rewolucję. Nie zatrzymacie jej, choć może być gorąco.

Rachunki za ciepło zajmują na naszych listach wydatków wysokie miejsce, zwłaszcza w tym roku. Czy z dodatkiem węglowym zwykły kocioł się opłaca czy jednak lepiej zacisnąć trochę bardziej pasa i zdecydować się na pompę ciepła? Z pomocą na odpowiedź na tego typu pytania pospieszył Polski Alarm Smogowy, który przygotował prosty kalkulator. Ten wyliczy koszty ogrzewania domu jednorodzinnego.

Na razie ze smogiem realnie nie walczymy, tylko próbujemy go obejść. Kryzys energetyczny pozwolił politykom odłożyć nowe normy jakości powietrza i paliw stałych. Tej zimy ma nam być w pierwszej kolejności ciepło, a nie zdrowo. Z efektami takiej polityki mierzymy się od początku sezonu grzewczego. Teraz nawet w małych miejscowościach przekroczenie norm dobija powoli do 2000 proc.

Najnowszy raport Fundacji ClientEarth Prawnicy dla Ziemi nie pozostawia żadnych złudzeń. Okazuje się, że żaden z 35 małopolskich i dolnośląskich kurortów górskich nie spełnia prawnych standardów jakości powietrza. Ale mimo tego, te gminy dalej pobierają od turystów tzw. opłatę klimatyczną. Zdaniem autorów raportu: często niezgodnie z prawem.

Jeszcze kilka miesięcy temu wszyscy trzymaliśmy kciuki za ciepłą zimę. Zapotrzebowanie na opał miało być wtedy mniejsze, więc i jego cena niższa, a kryzys energetyczny bardziej znośny. Przy okazji Polacy nie musieliby palić w domach czym popadnie, więc i smog by nam odpuścił. I chociaż jesteśmy świadkami bardzo ciepłego stycznia, to nie wszystkie z tych prognoz się spełniły. Najgorzej jest z jakością powietrza.

Alergie, astma, infekcje, problemy układu oddechowego, nerwowego, metabolicznego, a nawet nowotwory – to tylko niektóre ze skutków oddychania zanieczyszczonym powietrzem, na które narażone są nasze dzieci. Taki przekaz niesie ze sobą film opublikowany właśnie przez Stowarzyszenie Rodzice dla Klimatu. Jednocześnie Fundacja Rodzice w mieście zbiera podpisy pod petycją pn. Chcemy czystego powietrza dla nas i dla naszych dzieci. W tym tygodniu ma dojść do spotkania w tej sprawie z Rzecznikiem Praw Obywatelskich.

Do tej pory zasada była taka: im się robiło zimnej, tym powietrze stawało się coraz bardziej brudne. Bo to, co ludzie wrzucają do pieców, ciągle pozostawia sporo do życzenia. Ale teraz temperatura na zewnątrz traci na znaczeniu. Smog daje w kość tak samo wtedy, kiedy jest mróz i też kiedy słoneczna pogoda bardziej przypomina wiosnę w styczniu niż środek zimy. Dowodem jest właśnie pobity absolutny rekord jeżeli chodzi o stężenie groźnego dla życia i zdrowia dwutlenku azotu. Normy przekroczono o prawie 15 tys. procent.

Ze oświadczeń złożonych przez Polaków w 2022 r. wyłonił się bardzo smutny obraz energetycznego zacofania naszego kraju. Trudno się dziwić, że w obliczu kryzysu, w którym kluczową rolę odgrywają nośniki energii, rząd postanowił zwiększyć atrakcyjność programu Czyste Powietrze. Wreszcie do kogoś na górze dotarło, że bez zwrotu ku zielonej energii nie mamy szans zaistnieć w UE jako cywilizowane społeczeństwo.