Smog wywołuje raka, zawały i udary. Właśnie bije rekordy. Zobacz, jak się przed nim chronić
Normy jakości powietrza mamy w Polsce zaniżone, a te dotyczące paliw stałych czekają zostały zawieszone do końca kwietnia. Do tego mamy kryzys energetyczny windujący ceny prądu do rekordowych poziomów. W efekcie smog przestał się kłębić wyłącznie na południu i atakuje już właściwie cały kraj z wybrzeżem włącznie. W jaki sposób można uchronić się przed brudnym powietrzem na własną rękę, co zrobić i w co zainwestować, żeby ochronić się przed smogiem?
Co to jest smog? Smog kumuluje w sobie dwa zjawiska. Pierwszym jest zanieczyszczenie powietrza (m.in. niska emisja, transport), a drugim warunki pogodowe (np. brak wiatru), które sprzyjają koncentracji zanieczyszczeń. Do ich najbardziej niebezpiecznych składników zaliczają się pyły zawieszone: PM2.5 i PM10. Odpowiadają za uszkodzenie płuc, podnoszenie ciśnienia krwi, zwężenie naczyń krwionośnych i dróg oddechowych, zwiększają ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Pyły zawieszone przenikają do organizmu płodu i zaburzają jego rozwój.
Po raz pierwszy wykazaliśmy, że nanocząstki czarnego węgla nie tylko dostają się do łożyska w pierwszym i drugim trymestrze, ale następnie znajdują drogę do organów rozwijającego się płodu – twierdzi prof. Paul Fowler z Uniwersytetu w Aberdeen w Szkocji.
Smog zawiera też benzo(a)piran, który zwiększa ryzyko raka płuc, podrażnia skórę i oczy. Wykazuje się przy tym dużą toksycznością przewlekłą, co związane jest ze zdolnością kumulacji tego związku chemicznego w ludzkim organizmie. Do tego dochodzi jeszcze dwutlenek siarki, który zwęża drogi oddechowe zwłaszcza osób chorych na astmę i małych dzieci. Z kolei za niedotlenienie serca, mózgu i innych narządów - odpowiada tlenek węgla.
Jak sprawdzić smog?
Zanim zainwestujemy w sprzęt, który ma nas ochronić przed skutkami oddychania zanieczyszczonym powietrzem, dobrze wyrobić sobie nawyk systematycznego sprawdzania jakości powietrza w okolicy. Służą ku temu przeróżne aplikacje, takie jak Airly, Kanarek, Windy.com czy aplikacja na telefony z systemem Android i iOS od Generalnego Inspektoratu Ochrony Środowiska.
Można też zdecydować się na droższe rozwiązanie i samemu kupić odpowiedni miernik lub stację pomiarową. Te najczęściej oprócz samego zanieczyszczenie powietrza pokazują też stężenie CO2 w pomieszczeniu.
Na zewnątrz maska, w środku oczyszczacz powietrza
Skoro już wiemy, jakiej jakości powietrze jest w naszej okolicy, to czas na podjęcie kolejnych kroków. Po pierwsze warto zainwestować w maskę ochronną, do której z innych powodów zdążyliśmy się w ostatnich latach przyzwyczaić. W przypadku smogu najlepiej zaopatrzyć się z filtrem HEPA lub filtrem węglowym. Ale to jeszcze nie wszystko. Bardzo ważny jest też odpowiedni certyfikat maski antysmogowej. Oznaczenie FFP1 wskazuję, że taka maska zatrzymuje minimum 80 proc. lotnych cząstek. W przypadku FFP2 - to 94 proc., a w przypadku FFP3 - 99 proc.
To nasza ochrona na zewnątrz. A co z powietrzem w domu? Tutaj bezsprzecznie najlepiej sprawdzą się oczyszczacze powietrza. Obecnie wybór takich urządzeń na rynku jest ogromny. Na co zwracać uwagę w pierwszej kolejności? Przede wszystkim musimy dostosować parametry oczyszczacza do wielkości pomieszczenia, w którym ma pracować. Istotne jest także tempo wymiany powietrza (wskaźnik CADR). Dobry wynik to wymiana powietrza od 3 do 5 razy w ciągu doby. I na koniec patrzymy jeszcze na filtry. Oprócz węglowych i HEPA występują jeszcze filtr wstępny do dużych pyłów, a niektórzy producenci dorzucają jeszcze powłokę antybakteryjną.
Jak pozyskać dotację na wymianę kopciucha?
Co można jeszcze dodatkowo zrobić? Jeżeli aplikacje wskazują na spory smog w naszej okolicy, to najlepiej po prostu zostać w domu. Warto też sprawdzić, czy może użytkowane przez ciebie źródło ciepła nie przyczynia się do powstawania smogu.
W takim przypadku zawsze dobrze jest skorzystać z programów i dotacji. Najpierw sprawdź w gminie, czy w ramach programu walki z niską emisją nie proponuje wsparcia w ramach lokalnej inicjatywy. Potem możesz uzupełnić środki, pozyskując pieniądze z programów ogólnopolskich, jak Czyste Powietrze (maksymalna dotacja to ponad 136 tys. zł) czy Mój Prąd. W ten sposób możesz pozyskać środki na zakup i montaż mikroinstalacji fotowoltaicznej, na magazyn energii tudzież magazynu ciepła.
Czytaj także: Opłata klimatyczna. Czym jest i ile wynosi?
