Felieton

Energia elektryczna w Polsce w ostatni dzień listopada była tania jak mało gdzie w Unii Europejskiej. Choć elektrownie wiatrowe i solarne miały wyjątkowo niekorzystne warunki do pracy, a niemal cała produkcja prądu szła ze spalania węgla, Polska była prawdziwą zieloną wyspą pod względem kosztów wytworzonej energii.

Znacie Friza, Fagatę i Blowka? Jeżeli nie to chyba warto zacząć zapoznawać się z ich twórczością, bo wchodząc za moment do sklepu albo restauracji, przyjdzie wam strzelać w ciemno jak przy pierwszej wizycie w hinduskiej knajpie. Jedzenie coraz częściej obrandowane jest twarzami youtuberów oraz instagramerek i bynajmniej nie pełni funkcji zapychaczy menu. Ba, najnowszą decyzję pewnej znanej sieci traktuję wręcz jako ruch w drugą stronę – współpraca z influencerem ma pomóc jej wrócić do czasów świetności.

Tak naprawdę od kilku lat przerabiamy cichą prywatyzację - teraz systemu ochrony zdrowia, wcześniej edukacji i opieki nad dziećmi. Teraz dotyka ona seniorów, wcześniej dotykała rodziców. Rząd po prostu woli rozdawać pieniądze do ręki, mówiąc: kupcie sobie za to leczenie prywatnie. Tylko że za 13., 14. albo i 15. emeryturę senior kupi najwyżej paczkę pampersów i lizaka na osłodę.

Z ręką na sercu - ilu z was było w stanie powiedzieć cokolwiek o Katarze jeszcze kilka tygodni temu? Coś ponadto, że to niewielki kraj żyjący z eksportu ropy? Mistrzostwa Świata miały być dla Katarczyków szansą na zaistnienie w zbiorowej świadomości, do przekonania świata, że gdzieś tam na Bliskim Wschodzie leży kraj, którym warto się zainteresować i robić z nim interesy. W zdobycie praw do organizacji i przygotowania wpompowano grube miliardy dolarów. I co? Tuż przed pierwszym gwizdkiem reputacja Kataru i Katarczyków jest totalnie zrujnowana.

Co roku widzę, jak przyspiesza topnienie biegunowych lodowców i co roku też, od paru dobrych lat, ubieram się wiosennie już w połowie grudnia. Jest jeszcze jedna prawidłowość. Co roku, w okolicach listopada, słyszę głos światowych przywódców, którzy znowu dotarli swoimi odrzutowcami do jednego z miejsc na świecie i wielce debatują o tym, co teraz dzieje się z ziemskim klimatem. I nawet umawiają się wspólnie na jakieś rozwiązania. Tylko, że nikt tych obietnic nie spełnia. Ale też po co? Tak za rok znowu będzie pretekst do spotkania i gaworzenia nawet przez dwa tygodnie. (fot. materiały prasowe COP27)

Czy Twitter przed rządami Elona Muska był platformą pozbawioną wad? Zdecydowanie nie. Miliarder sprawił jednak, że serwis zamienił się w siedlisko trolli, za których wiarygodność sam ręczy. To dało użytkownikom potężne pole do manipulacji, z czego skwapliwie korzystali.

Gdzie są TE dzieci? - pytają na billboardach od jakiegoś czasu katolicy martwiący się polską demografią. Prezes Kaczyński odpowiada, że nie ma, bo młode kobiety piją za dużo alkoholu. Ale gdyby wziął na serio wysiłki analityczne premiera Morawieckiego i przeczytał raport powołanego niedawno przez niego Instytutu Pokolenia, wiedziałby, że zagrożeniem dla dzietności nie jest alkohol, ale studia.

W tej historii niewiele rzeczy mogło pójść bardziej nie tak. Elon Musk najpierw sprawiał wrażenie jakby Twittera nabył przez pomyłkę, teraz rządzi nim za pomocą chaosu i impulsywnych reakcji. Błaganie zwolnionych właśnie pracowników o powrót do firmy to idealna puenta do polityki kierowania firmą a’la znudzony życiem miliarder. Bo właśnie tak należałoby opisać ostatnie posunięcia jednego z najbogatszych ludzi globu. (fot: Steve Jurvetson/flickr.com/CC BY 2.0)

Kiedyś firmy kusiły, że podpisując zgodę na tamto lub owamto, można zaoszczędzić parę złotych, albo że za dotychczasowe pieniądze będą mógł dostać więcej niż obecnie dostaje. Dzisiaj po raz pierwszy zaproponowano mi podwyżkę dotychczasowych opłat. To gdzie tu promocja? – zapytałem odruchowo. I widzicie, miła pani po drugiej stronie łącza wytłumaczyła mi, że inflację mamy tak wysoką, że gwarancja wyższej ceny abonamentu i tak mi się na koniec opłaci.

Co czwarty z was uważa, że Rada Polityki Pieniężnej powinna już obniżać stopy procentowe, 35 proc. jest przekonana, że powinny zostać tam, gdzie są teraz (6,75 proc.), a tylko 17 proc. uważa, że konieczne są dalsze podwyżki. Wiecie, co by się stało, gdyby RPP posłuchała większości? Dorobilibyśmy się wkrótce takiej inflacji jak Turcja, czyli 83 proc. zamiast obecnych 17,2 proc. A co gorsze, ratowanie was z takiego bagna bolałoby was wtedy znacznie bardziej, niż ratowanie was teraz przez podwyżkę stóp do 10,5-11 proc. Tak, to też będzie bolało. Ale bez bólu nic już nie da się zrobić.

Źródełko wyschło. Pod koniec 2022 r. finansowanie dla startupów leci na łeb, na szyję, a po popandemicznym szale wydawania pieniędzy nie ma już śladu. Może to i dobrze, bo z rynkiem VC było jak z każdym innym - nadmiar gotówki powodował, że trafiała ona także w ręce ludzi, których główną ambicją było naciąganie inwestorów na coraz to głupsze pomysły.

Ministerstwo Finansów chce odpuścić podatek Belki większości podatników, ale nie tym, którzy inwestują (na przykład na giełdzie) przeciętnie 3 mln zł - tyle średnio trzeba, by przekroczyć 200 tys. zł rocznego zysku i wpaść w ręce fiskusa. To teraz jeszcze dowalmy im z drugiej strony - opodatkujmy im drogie samochody. Wiem, wiem, jak zaczną wozić dzieci do szkoły rowerami, to będzie oznaczało, że Polska cofnęła się do średniowiecza, ale za to na raka płuc może będziemy umierać rzadziej.

To postulat, sugestia i żądanie jednocześnie. Duże sieci handlowe muszą w końcu wziąć na klatę temat podwyżek cen energii elektrycznej. Najlepiej skracając godziny otwarcia. Nie ma żadnego racjonalnego powodu, by sklepy były otwarte do godz. 22., 23. albo północy.

Wcześniej prawie dekadę trwało, by ceny wzrosły o 17,2 proc., teraz zajęło nam to zaledwie rok. I wygląda na to, że będzie gorzej, bo Polacy spodziewają się jeszcze wyższej inflacji - a jak sami w to wierzą, to znaczy, że właśnie tak będzie. Jedyną deską ratunku, żeby się nie załamać, to uczepić się myśli, że Polacy są po prostu strasznie głupi, więc nie można wierzyć w badania dot. oczekiwań inflacyjnych wśród konsumentów. Uwaga, rzucam koło ratunkowe: tylko 43 proc. wie, że inflacja i stopy procentowe to nie to samo!

Prezes PiS zapowiedział, że w przyszłości Żabka mogłaby zostać odkupiona przez państwo i włączona do Krajowej Grupy Spożywczej. Internet skręca się ze śmiechu, a mem pogania mem, ale ja sądzę, że w pomyśle Jarosława Kaczyńskiego można znaleźć naprawdę wiele plusów.

Getin Bank znika. Po latach prób ratowania. Po latach gwałcenia standardów bankowości i zasady, że bank to instytucja zaufania publicznego. Po latach afer i procesów sądowych wytoczonych przez poszkodowanych klientów. W końcu. 

Kompletnie sypie się narracja władzy na temat węgla i jego dostępu zimą. Jeszcze parę miesięcy temu wszyscy grali w jednej drużynie i wbrew opiniom górniczych związkowców powtarzali, że w sezonie grzewczym nikomu w Polsce węgla nie zabraknie. Ale teraz już najwyraźniej nie ma żadnego ustalonego przekazu dnia. Tak przynajmniej wynika ze słów premiera Mateusza Morawieckiego i prezesa PGE Wojciecha Dąbrowskiego. Niby mówią o tym samym, ale całkiem inaczej.

Czy naprawdę zabraknie makaronu, czy to tylko lobbing, żeby podczepić się pod pomoc państwa, opowiadając bajkę o tym, że ceny energii wykańczają producentów? Może i zabraknie, ale musicie wiedzieć, że ceny energii to magiczne zaklęcie, które ma pozwolić firmom wzbudzać litość i pod tym pretekstem zarabiać jeszcze więcej. Dotąd producenci makaronu wcale nie cierpieli z powodu horrendalnie rosnących kosztów, przeciwnie.

Jest połowa września, inflacja w Polsce wynosi około 16 proc. rocznie, a stopy procentowe w banku centralnym są na poziomie 6,75 proc. Kolejne posiedzenie Rady Polityki Pieniężnej będzie piątego października, ale już dziś słychać coraz częściej, że kolejnej podwyżki stóp procentowych raczej nie będzie.

Mam coraz poważniejszą, węglową schizofrenię. Raz rząd mówi mi, żebym się nie martwił, bo opału na zimę na bank mi nie zabraknie. Opozycja panikuje i gra politycznie, wiadomo. Potem usłyszałem, że węgiel płynie do nas z Indonezji i Kolumbii i będzie można nim grzać do woli zimą. I jak już byłem prawie pewien, że kryzys energetyczny nie będzie Polsce aż tak straszny, usłyszałem, jak premier Mateusz Morawiecki z dumą mówił, że od Ukrainy (nękanej wojną od ponad 200 dni) dostaniemy 100 tys. ton węgla. I teraz nie wiem: śmiać się czy płakać?