Felieton

Pandemia koronawirusa zmienia oblicze świata, który znaliśmy. Poddaje w wątpliwość dotychczasowy model globalizacji, skazując państwa zachodnie na brak dostaw kluczowych komponentów z Chin i paraliżując funkcjonowanie całych sektorów gospodarki od branży farmaceutycznej po energetykę czy motoryzację.

Ktoś jeszcze pamięta, że w tym roku OFE miały zostać zlikwidowane? Ktoś nadal zastanawia się, czy przenieść „swoje” pieniądze na IKE czy do ZUS? No to zapomnijcie o tym. Wygaszanie OFE zostało zawieszone, bo robienie w tej chwili z Polaków inwestorów giełdowych to absurd. A to oznacza, że rząd prawdopodobnie musi pożegnać się z niemal 20 mld zł, na których wpływ liczył z tytuł opłaty przekształceniowej.

Po tym, jak w kilku stacjach telewizyjnych zobaczyłem doskonale sobie dające radę z nauczaniem online dzieci znanych dziennikarzy, powiedziałem z determinacją do lustra: jak oni dają radę, to ty z dwoma synami też dasz. Co z tego, że mam młodszych chłopaków? Będzie dobrze! Głupi jeszcze wtedy wierzyłem, że to ma jakieś ręce i nogi. Przykro mi. Nie ma.

Wyobraźcie sobie efekt lockdownu: ludzie przestają gonić za pieniędzmi, doceniają przyrodę, wyższe wartości, szanują zasoby Ziemi, a największym marzeniem każdego jest pokój na świecie, w związku z czym udaje się go osiągnąć. Raj w niebie? Nie. Katastrofa, która zaorałaby cały świat, który opiera się na tym, że człowiek od zawsze chce mieć więcej i więcej. I w najbliższym czasie rządy państw będą robić wszystko, żeby nam nie przyszło do głowy rzucić ten konsumpcyjny styl życia.

Przekazaliśmy tysiące maseczek szpitalowi X. Wpłaciliśmy środki na walkę z koronawirusem. Pomagamy kierowcom, którzy utknęli na granicy. Banki, sieci handlowe czy spółki energetyczne uznały, że śmiertelnie niebezpieczna pandemia Covid-19 to świetna okazja do ocieplenia swojego wizerunku. Jeśli naprawdę chodzi im tylko o pomoc, niech ich działy marketingu już zamilkną.

Wpadła mi w ostatnich dniach w oko jedna finansowa ciekawostka, którą w ostatnich dniach łatwo było przegapić. 16 marca NBP ogłosił, że rozpoczyna skup obligacji z rynku. Było to ogłoszenie przełomowe, bo w Polsce nigdy dotąd tego nie przerabialiśmy. Uzasadnił tę potrzebę zagadkowym stwierdzeniem o potrzebie zmiany „długoterminowej struktury płynności w sektorze bankowym”.

Wszyscy wymiękli. Najpierw Biedronka, potem Carrefour i Empik. Nawet Allegro zablokowało wszystkie aukcje z książkami autorstwa Jerzego Zięby - inżyniera udającego guru medycyny alternatywnej, który raka radzi leczyć witaminą C, a koronawirusa perhydrolem. Główny Inspektor Sanitarny przestrzega, że terapie Zięby „stanowią zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi”, ale Poczta Polska miała to w nosie i jeszcze w poniedziałek nie miała zamiaru wycofać ze sprzedaży pisma, które promuje tego pseudonaukowca „z uwagi na zainteresowanie klientów tą pozycją wydawniczą”. We wtorek się jednak złamała.

Jak uratować gospodarkę? Rozdać ludziom do ręki pieniądze i obiecać, że za miesiąc znów je dostaną. I za dwa miesiące też. I za trzy. Żeby nie chomikowali ich na czarną godzinę, tylko od razu wydawali, wiedząc, że zaraz znów je dostaną. To uratowałoby popyt, a w konsekwencji również firmy. Mrzonka socjalisty? Może i tak, ale jeszcze nigdy nie była tak realna, jak dziś.

Przedsiębiorcy? Pracownicy na etatach? A może ci na śmieciówkach? Hotelarze? Biura podróży? Firmy transportowe? Artyści? Prostytutki? A może ojciec Tadeusz Rydzyk? Wszyscy wyciągają teraz ręce po pieniądze. Kto tu jest najważniejszy i powinien w pierwszej kolejności otrzymać pieniądze, żeby przetrwać?

Pandemia COVID-19 stanowi najpoważniejszy kryzys gospodarczy naszych czasów. Bardzo mocno rzutuje on na kwestie polityczne, które docelowo mogą całkowicie zmienić świat, który znamy. W tym kontekście najpoważniejszym pytaniem wydaje się przyszłość Unii Europejskiej, co w kontekście energetycznym bardzo mocno dotyka agendy klimatycznej.

Nawet jeśli pandemię koronawirusa uda się w miarę szybko opanować, wiadomo już na pewno, że równie szybko nie uda się opanować chaosu w gospodarce. Międzynarodowa Organizacja Pracy przestrzega, że z powodu Covid-19 na całym świecie pracę może stracić nawet 25 mln ludzi. Dodatkowo nawet 35 mln może znaleźć się poniżej granicy ubóstwa i to mimo że pracy wcale nie stracą. To, co nas czeka, może przerosnąć skutki globalnego kryzysu, który wybuchł w 2008 roku.

Polski rynek pracy jest patologiczny. I wszystko jeszcze jakoś się kręciło, póki nie przyszedł koronawirus. Teraz 2,6 mln osób na umowach śmieciowych i samozatrudnionych może mieć duży problem, bo za chwilę nie będą mieć z czego żyć. Co na to polski rząd? Postanowił chwilowo pozamiatać to, co miał naprawić już kilka lat temu i obiecuje wypłacać 80 proc. minimalnego wynagrodzenia, czyli 1500 zł netto. Kilka dni wcześniej rękę do współpracowników na śmieciówkach wyciągnęła telewizja TVP Sport, która najwyraźniej po zastrzyku gotówki zaczęła realizować misję.

W Polsce w każdym domu jest komputer stacjonarny, komórki, laptop i dostęp do internetu. Do tego wszystkiego szalejący koronawirus mutuje rodziców, którzy będąc w pracy, muszą pilnować latorośl, by ta robiła lekcje online. Nastało nauczanie domowe, a minister edukacji powiedział, że kwarantanna to żadne ferie, a dyrektorzy szkół wzięli sobie te słowa do serca. Najgłębiej jak potrafili. Nie mają też innego wyjścia. Resort skrupulatnie ich rozlicza.

Gospodarczy krajobraz Polski w 2020 r. może wyglądać tak: stopy procentowe obniżone do 0,5 proc., a PKB spada o 3,6 proc. i to w podstawowym, a więc najbardziej prawdopodobnym scenariuszu. W tym czarnym polska gospodarka skurczy się aż o 5,6 proc. To najnowsze prognozy amerykańskiego banku Morgan Stanley. Nikt dotąd nie miał dla nas jeszcze aż tak złych wieści.

212 mld zł to według Mateusza Morawieckiego szacunkowa wartość „Tarczy Antykryzysowej”, która ma ochronić polską gospodarkę przed skutkami pandemii koronawirusa. Kwota jest naprawdę ogromna i dzisiejszy komunikat premiera pewnie (przynajmniej chwilowo) podziała uspokajająco na trzęsącą się w posadach polską gospodarkę. Niestety to głównie wirtualne pieniądze, których rząd na nic nie wyda.

To, co do niedawna było domeną raczej teoretycznych sporów i dyskusji, za chwilę naprawdę będzie się działo. A my na bieżąco będziemy mogli obserwować efekty czegoś, co w tej chwili wygląda już na największy globalny program stymulacji gospodarczej naszych czasów.

Stało się. Spanikowaliśmy i przez to sami utrudniamy sobie życie. Puste półki w sklepach, brak możliwości zamówienia towaru przez internet, gigantyczne kolejki do kas, a od poniedziałkowego poranka kolejki również przed wejściem do niektórych sklepów, bo obsługa wpuszcza klientów pojedynczo. A wszystko dlatego, że mimo zapewnień, wielu Polaków wierzy, że rząd jednak w końcu zamknie również sklepy spożywcze i nie będą mieli co jeść. To największa bzdura, w jaką można uwierzyć w tych niecodziennych czasach.

Pandemia koronawirusa to zjawisko, które zdefiniuje rzeczywistość ekonomiczną polskich spółek energetycznych i paliwowych być może nawet w perspektywie średniookresowej. Czego możemy się spodziewać?

Ostatnie lata rozpieszczały pracowników. Bezrobocie spadało, a Polacy dyktowali warunki pracodawcom. Ale koniec z tym. Bezrobocie rejestrowane co prawda nadal jest niskie i sięga 5,5 proc., ale pracodawcy już deklarują, że nie planują więcej zatrudniać. Dane jasno pokazują, że zatrudnienie spada w Polsce najszybciej w UE. A w dodatku te wszystkie sygnały płynęły jeszcze zanim dotarł do nas koronawirus, który może sprowadzić dynamikę polskiego PKB do 0 proc.

Coraz więcej osób decyduje się pracować z domu, rząd w środę ogłosił zamknięcie wszystkich szkół i uczelni na dwa tygodnie, co oznacza, że kilka milionów uczniów również zostanie w domach i trudno podejrzewać, że wszyscy będą w tym czasie czytać książki i grać w szachy. W ruch pójdzie pewnie YouTube i Netflix. Eksperci nieoficjalnie przyznają, że rodzice powinni uważać na to, co robią dzieci, inaczej istnieje pewne ryzyko przeciążenia sieci. A teraz tylko tego nam brakuje, żeby padł internet. Panika murowana.