transformacja energetyczna

Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) na Szczycie Globalnych Odnawialnych Źródeł Energii podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku pokazała raport, w którym wykazuje, że OZE stają się coraz bardziej konkurencyjne kosztowo względem paliw kopalnych. Skręt w zielone po prostu bardziej się opłaca.

Polska jest jednym z ostatnich krajów w Unii Europejskiej, który jeszcze nie wyznaczył daty odejścia od węgla, co podobno ma się w najbliższych tygodniach zmienić. Czy to w ogóle ma sens? Reszta świata raczej na rozwód z czarnym złotem nie stawia. Wystarczy zerknąć w stronę Chin czy Indii, żeby się przekonać, że węgiel wcale jeszcze nie jest pieśnią przeszłości.

Ustawa wiatrakowa to doskonały przykład na to, jak Polska - czy to pod rządami konserwatystów, czy liberałów - traktuje transformację energetyczną. Tutaj absurd goni absurd. Dlatego, kiedy usłyszałem z ust przedstawiciela Ministerstw Aktywów Państwowych, że rząd w ciągu kilku tygodni przedstawi strategię odejścia od węgla, to szybko zakreśliłem w kalendarzu ten deadline czerwonym kółkiem. Chcę wziąć wtedy wolne i obserwować ten cyrk na żywo.

9 mld zł z budżetu państwa to za mało? Górnicy protestują przed Ministerstwem Aktywów Państwowych. Nie mają czego szukać w Warszawie? Zdaniem ekspertów w przyszłej dekadzie potrzebować będziemy góra 2–3 kopalń, a po 2040 r. najwyżej jedną lub dwie, nie więcej. Dlatego trzeba usiąść z pracownikami spółek wydobywczych do stołu i rozmawiać o zbliżającej się coraz większymi krokami transformacji energetycznej. Zamiast tego rząd cały czas puszcza oczko do górników i przekonuje ich, że będą fedrować jeszcze przez ćwierć wieku - do 2049 r.

Pamiętacie jeszcze zamieszanie wokół Listy Zielonych Urządzeń i Materiałów ZUM, która miała uporządkować rynek pomp ciepła? Spornym punktem okazał się certyfikat HP Keymark. Wszystko wskazuje na to, że powoli zbliżamy się do finału tej kłótni. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) jest w tej sprawie w stałym kontakcie z Ministerstwem Klimatu i Środowiska i Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Na rządzie Mateusza Morawieckiego wieszano psy za brak konkretnej, rozpisanej rok po roku, transformacji energetycznej. Gabinet Donalda Tuska wcale nie jest lepszy. Nasi politycy kombinują jak koń pod górę, a państwo traci czas i pieniądze. Wystarczyłoby podpatrzeć, jak to robią Niemcy. Nasi sąsiedzi cały realizują szczegółowy plan odejścia od węgla i to szybciej niż na początku.

Deficyt budżetowy puchnie, bo rosną cały czas wydatki socjalne. W takim anturażu produkujemy coraz mniej węgla, zachowując dotychczasowy poziom zatrudnienia w branży wydobywczej. Górnicy jednak nie mają żadnych powodów do zmartwień. W kolejnym budżecie państwa na 2025 r. znowu zadbano, żeby im żaden włos z głowy nie spadł. A pewnie nie raz w ciągu kolejnych dwunastu miesięcy będzie też mowa o podwyżkach ich pensji.

Nie jest tajemnicą, że transformacja energetyczna nie oznacza jedynie zastąpienie w miksie paliw kopalnych odnawialnymi źródłami energii. Równie istotne będzie jak najbardziej efektywne magazynowanie prądu, co pozwoli chociażby bez problemu przetrwać okresy pochmurne i bezwietrzne. Niemcy właśnie chwalą się nowym akumulatorem, który ma gwarantować pełną wydajność przez następne 10 lat, ale jego niezawodne używanie ma być niemal pięć razy dłuższe.

Mleko się wylało i nie ma co już dłużej udawać. Wiatraki może i dają nam zieloną energię i zmieniają nie do poznania nasz miks energetyczny. Ale równocześnie turbiny stanowią śmiertelne zagrożenie dla wielu zwierząt i też dla samych ludzi. A to jeszcze nic. Podobno instalacje fotowoltaiczne celują w najliczniejszą rodzinę chrząszczy. Dlatego może przestańmy w końcu udawać i ogłośmy wszem wobec, że Polska zostanie jednak przy węglu, tak bardzo jej na sercu leży dobro wszelkich innych istot.

O rachunkach za prąd, które po 1 lipca dostają Polacy do zapłaty, opowiada się masę bzdur. Celują w tym oczywiście politycy. Najbardziej lojalni reprezentanci Zjednoczonej Prawicy publikują w social mediach nowe rachunki za prąd i klną przy tej okazji na czym świat stoi. Od razu też wskazują winnego: tutaj zero zdziwienia, bo wiadomo, że to obecny premier Donald Tusk. Rozumiem, że politycy od najwcześniejszych lat trenowani są w dyscyplinie odwracania kota ogonem. Ale niekiedy bywa tak, że nie wiadomo, ile by tym kotem nie kręcili i tak nie wyjdzie na ich. Wtedy najlepiej postawić przed sobą lustro i dalej pluć do woli.

Do tej pory coraz większego tempa nabierał plan budowy elektrowni jądrowej w Choczewie, w którą mają zaangażować się Amerykanie. O drugiej tego typu mocowani mówiło się mało albo wcale. Najwięcej znaków zapytania dotyczyło jej potencjalnej lokalizacji. Ale teraz już wszystko jasne: rząd odmraża poszukiwania terenów pod tę inwestycję. Konkretny wybór ma paść w przyszłym roku.

Pamiętacie, jak kilka lat temu ówczesna premier Beata Szydło upierała się, że nasza energetyka oparta będzie jeszcze przez dziesięciolecia na węglu? I atom tu niewiele pomoże? Teraz z kolei w Szwecji przekonują, że stawianie na wiatraki oznacza konkretne straty finansowe i tym samym likwidowanie elektrowni jądrowych nie ma większego sensu. Sprawdziliśmy z ekspertami z Polskiego Stowarzyszenia Energetyki Wiatrowej (PSEW), ile w tym prawdy, a ile zwykłego, ale też niebezpiecznego bajdurzenia.

Nowy Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) wzbudza coraz więcej emocji. Okazuje się, ze poprawiony dokument zakłada zdecydowanie wcześniejsze odejścia od węgla, względem pierwotnych planów transformacji energetycznej, które wskazywały na fedrowanie do 2049 r. Ale liczne organizacje pozarządowe i think tanki boją się, że wszystko znowu będzie spisane na kolanie. Dlatego apelują o przeprowadzenie konsultacji publicznych.

Instytut Zielonej Gospodarki (IZG) opublikował specjalny raport „Transformacja we mgle. Polska 2040”, w którym eksperci kolejny raz pokazują, że nasz kraj zupełnie nie jest przygotowany do czekających go już niedługo wyzwań. Co trzeba zrobić, żeby to zmienić? W pierwszej kolejności ustalić realny termin odejścia od węgla, którego, tak czy inaczej, i tak w Polsce jest coraz mniej.

Wprowadzenie klas charakterystyki energetycznej budynków w skali od A+ do G od 1 stycznia 2026 r. przewiduje projekt rozporządzenia Ministerstwa Rozwoju i Technologii. Planowane zmiany wynikają z konieczności dostosowania naszych przepisów do prawa unijnego, a resort rozwoju wskazuje, że wprowadzenie klas energetycznych jak w przypadku sprzętu AGD będzie ułatwieniem dla właścicieli, kupujących oraz najemców budynków i lokali.

Forum Energii, pod rękę z firmą technologiczną Enercode, zaprezentowało w raporcie „Plan transformacji energetycznej Włocławka do 2040 r.” cztery scenariusze działań obejmujących termomodernizację budynków, dekarbonizację zakładów ciepłowniczych oraz wymianę źródeł ogrzewania w budynkach publicznych i prywatnych. Analizę ułatwił nowatorski algorytm.

Chociaż Bruksela upycha Europejski Zielony Ład, gdzie tylko się da, to cały czas dochodzą do tej układanki nowe elementy, które rewolucję energetyczną może wywrócić do góry nogami. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) wraz z innymi organizacjami zwraca uwagę na niebezpieczne trendy pojawiające się na europejskim rynku pracy. Trzeba je jak najszybciej zniwelować, bo za chwilę zaczniemy potykać się o własne nogi.

Rząd w końcu przyznał, że nasze elektrownia jądrowa powstanie z opóźnieniem. Nie jest też tajemnicą, że inwestycja pochłonie dziesiątki miliardów złotych. Patrząc jednak na doświadczenia innych krajów, które porwały się ostatnio na inwestycje w atom, ze sporą dozą prawdopodobieństwa można założyć, że ten czasowy i kosztorysowy harmonogram jeszcze ulegnie modyfikacjom. Będzie niebezpieczne dla całej transformacji energetycznej w Polsce.

Miało być całkiem nowe otwarcie, a emocje miały ustąpić miejsca logice. Bo przecież transformacja energetyczna miała być jednym z priorytetów rządu Donalda Tuska. Ale już teraz wiadomo, że takie były jedynie plany, z których nic na razie nie wyszło. Kolejne organizacje piszą w tej sprawie do szefa rządu i apelują o przyspieszenie. Greenpeace Polska z kolei ocenił pierwsze półrocze rządu pod względem realizacji umowy koalicyjnej w zakresie ochrony klimatu i środowiska. Jest bardzo źle.

Koalicja Klimatyczna nie chce udziału gazu ziemnego w naszej transformacji energetycznej. Aktywiści przekonują, że przez stawianie na gaz jako paliwo przejściowe, Polska znowu zostaje daleko w tyle i będzie musiała kolejny raz gonić Zachód. I pokazują dziesięć konkretnych postulatów. Przy okazji dostaje się też metanowym kopalniom.