transformacja energetyczna

W Urszulinie wspólnota mieszkaniowa zastąpiła kotłownię węglową pompami ciepła, oszczędzając rocznie ponad 215 tys. zł. W Zwoleniu darmomodernizacja pozwoliła lokatorom 50-metrowych mieszkań płacić jedynie 40 zł za ogrzewanie, zamiast 425 zł. Podobne sukcesy odnotowano także w Szczytnie, Warszawie i Polanowie. Czy to początek końca tradycyjnego ogrzewania w budynkach wielorodzinnych?

Zmieniają się energetyczne preferencje Polaków. Z badania Autopay „Postawy ekologiczne Polek i Polaków 2024” wynika, że już tylko co piąty z nas nadal widzi węgiel jako podstawę naszej energetyki. Większość zaś uważa, że powinniśmy odchodzić od czarnego złota. A co w zamian? Zaufanie do odnawialnych źródeł energii cały czas podkopują kwestie finansowe, ale za to miłość do energetyki jądrowej puchnie, jak na drożdżach.

Rośnie w oczach kolejka krytykujących Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. (KPEiK). Teraz na dokumencie suchej nitki nie zostawił Sławomir Mazurek, szef prezydenckiej Rady ds. Środowiska, Energii i Zasobów Naturalnych. Z kolei Jarosław Grzesik, przewodniczący Krajowego Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ „Solidarność”, przewiduje w przyszłym roku serię blackoutów.

W 2022 r. Polska, ze wzrostem sprzedaży pomp ciepła na poziomie 102 proc., mogła patrzeć na resztę świata z góry. Ale dzisiaj po tym boomie nie ma ani śladu, a pompy ciepła stały się dla wielu Polaków wrogiem numer jeden. W rankingu popularności za chwilę wyprzedzą je nawet kotły gazowe, o tych na biomasę nie wspominając. Jakie popełnione błędy przyczyniły się do tego w największym stopniu, a jakich pułapek trzeba się wystrzegać w przyszłości, żeby nie było jeszcze gorzej? Z tymi i innymi pytaniami zwracamy się do Pawła Lachmana, prezesa Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Chociaż w zeszłym roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska dosyć często i boleśnie nadeptywało na odcisk zwolennikom zielonej energii, to najbliższe 12 miesięcy resort postanowił zainaugurować zupełnie inaczej. Szansą są zmiany dotyczące ulgi termomodernizacyjnej. Teraz właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych mogą z niej skorzystać również przy okazji zakupu i montażu magazynów energii.

Transformacja energetyczna to nie tylko zmiana źródeł energii, ale fundamentalna przebudowa całego systemu jej wytwarzania i dystrybucji. W dobie postępującej elektryfikacji cyfryzacja sektora energetycznego staje się kluczowa dla stabilności dostaw i bezpieczeństwa energetycznego kraju, a także do osiągnięcia neutralności klimatycznej. W PGE centralnym elementem tej zmiany będzie budowa sieci łączności specjalnej LTE450 na obszarze dystrybucyjnym Grupy, a docelowo, w kolejnych etapach, planowane jest także wdrożenie systemu jednolitego systemu na pozostałym terytorium kraju.

Polacy z całego serca popierają budowę elektrowni jądrowej. Z badania opinii publicznej zleconego przez Ministerstwo Przemysłu wynika, że aż 92,5 proc. wyraziło pozytywną opinię na ten temat. W Czechach poparcie energii jądrowej jest wyraźnie niższe i wynosi ok. 72 proc. Jednak to nasi południowi sąsiedzi kształcą kolejnych specjalistów w Katedrze Reaktorów Jądrowych na Politechnice Czeskiej, a my wyrzucamy pieniądze w błoto, otwierając na Śląsku kolejne klasy górnicze.

Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) otrzymały kolejny list intencyjny w sprawie finansowania pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, która ma powstać w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu. Tym razem wsparcie zadeklarowała kanadyjska instytucja rządowa Export Development Canada (EDC), oferując potencjalne zaangażowanie na poziomie prawie 6 mld zł (1,45 mld dol.). (Na zdj. głównym wizualizacja projektu)

Powstają kolejne dokumenty, scenariusze i opracowania, ale dalej nie wiadomo, jak dokładnie ma wyglądać transformacja energetyczna made in Poland. W trakcie kolejnego już Meetingu Gospodarczego organizowanego przez Krajową Izbę Gospodarczą nasze największe zaległości w tej sprawie wypunktował Grzegorz Onichimowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych (PSE).

Zawrzało na górniczych forach i social mediach. Wszystko dlatego, że organizowany jest nowy kierunek studiów dotyczący naszych kopalni. Ale nie chodzi o ich efektywniejsze wykorzystanie albo wychwyt dwutlenku węgla czy zagospodarowanie metanu. Na Politechnice Śląskiej mają się uczyć, jak zamykać kopalnie. Ale nie tylko również, a może nawet przede wszystkim, jak dawać im drugie życie.

Ambitny scenariusz Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. (KPEiK) zakłada, że już w 2030 r. węgiel będzie miał udział w naszym miksie energetycznym na poziomie tylko 22 proc. To rozsierdziło górników, którzy cały czas wierzą, że zgodnie z podpisaną umową społeczną będą wydobywać węgiel jeszcze przez ćwierć wieku do 2049 r. Ale nie tylko oni patrzą krzywo na ten dokument i na przedstawiony w nim model transformacji energetycznej. Z jego krytyką nie kryją się także eksperci z Fundacji Instrat.

Chociaż cały czas nie wiadomo, w jakich kierunkach i w jakim tempie będzie przeprowadzana nasza transformacja energetyczna i czy rzeczywiście będziemy respektować zapisy umowy społecznej z górnikami sprzed ponad trzech lat, to na całe szczęście w rządzie nie trzeba nikogo przekonywać do magazynów energii, bez których rozwodu z paliwami kopalnymi po prostu nie przeprowadzimy. Na razie trudno nam się w tej sprawie czymkolwiek chwalić, ale mają to zmienić regulacje, nad którymi już w rządzie pracują.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska publikując zarówno scenariusz bazowy (with existing measures - WEM) oraz ambitny (with additional measures - WAM) Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 r., musiało zdawać sobie sprawę, że tak spisane dokumenty strategiczne rozsierdzą górników, którzy cały czas trzymają się kurczowo umowy społecznej. I rzeczywiście: ich opinia na temat KPEiK ma być druzgocąca.

Od lat od polityków słyszymy, że polska transformacja energetyczna musi być prowadzona na specjalnych warunkach. Charakterystyka energetyczna naszego kraju w zdecydowanej większości oparta na węglu po prostu to wymusza. Dlatego Bruksela powinna traktować szczególnie Warszawę. Niestety, okazuje się, że w tym gadaniu może i jest drobinka prawdy, ale reszta mocno zalatuje fałszem.

Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała odkupić od spółek energetycznych aktywa węglowe, nie powstanie. Z kolei w budżecie państwa na 2025 r. na próżno szukać środków potrzebnych do takiej transakcji. Chociaż Ministerstwo Przemysłu jeszcze kilka miesięcy wcześniej twierdziło, że jest całkiem inaczej. Co w takim razie stanie się z tym węglowym balastem? Spółki zamierzają się go pozbyć jak najszybciej.

Rewolucja energetyczna, której jesteśmy świadkami, zdeterminuje nowy porządek świata. Dawni potentaci w paliwach kopalnych ustąpią miejsca tym z dostępem do minerałów rzadkich, potrzebnych do rozwoju energetyki słonecznej i wiatrowej, a także rynku samochodów elektrycznych. I trwa już w tej sprawie przeciąganie liny. 15 partnerów za chwilę przedstawi najważniejsze cele swojej antychińskiej koalicji, która ma podstawowy cel: złamać monopol Chin.

Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) na Szczycie Globalnych Odnawialnych Źródeł Energii podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku pokazała raport, w którym wykazuje, że OZE stają się coraz bardziej konkurencyjne kosztowo względem paliw kopalnych. Skręt w zielone po prostu bardziej się opłaca.

Polska jest jednym z ostatnich krajów w Unii Europejskiej, który jeszcze nie wyznaczył daty odejścia od węgla, co podobno ma się w najbliższych tygodniach zmienić. Czy to w ogóle ma sens? Reszta świata raczej na rozwód z czarnym złotem nie stawia. Wystarczy zerknąć w stronę Chin czy Indii, żeby się przekonać, że węgiel wcale jeszcze nie jest pieśnią przeszłości.

Ustawa wiatrakowa to doskonały przykład na to, jak Polska - czy to pod rządami konserwatystów, czy liberałów - traktuje transformację energetyczną. Tutaj absurd goni absurd. Dlatego, kiedy usłyszałem z ust przedstawiciela Ministerstw Aktywów Państwowych, że rząd w ciągu kilku tygodni przedstawi strategię odejścia od węgla, to szybko zakreśliłem w kalendarzu ten deadline czerwonym kółkiem. Chcę wziąć wtedy wolne i obserwować ten cyrk na żywo.

9 mld zł z budżetu państwa to za mało? Górnicy protestują przed Ministerstwem Aktywów Państwowych. Nie mają czego szukać w Warszawie? Zdaniem ekspertów w przyszłej dekadzie potrzebować będziemy góra 2–3 kopalń, a po 2040 r. najwyżej jedną lub dwie, nie więcej. Dlatego trzeba usiąść z pracownikami spółek wydobywczych do stołu i rozmawiać o zbliżającej się coraz większymi krokami transformacji energetycznej. Zamiast tego rząd cały czas puszcza oczko do górników i przekonuje ich, że będą fedrować jeszcze przez ćwierć wieku - do 2049 r.