Stopy procentowe

Od entuzjastycznego wręcz wyczekiwania na reakcję Rady Polityki Pieniężnej (RPP) przez stopniowe tonowanie nastrojów po nasilający się sceptycyzm – taką drogę przebyliśmy, jeśli chodzi oczekiwania dotyczące obniżki stóp procentowych. W tej chwili większość ekonomistów ostrożnie podchodzi do wyznaczania terminu, w którym może dojść do zmiany w polityce prowadzonej przez bank centralny, i obstawia cięcia stóp dopiero w przyszłym roku. Co ciekawe – w opozycji do tych prognoz stoją choćby predykcje Polskiego Instytutu Ekonomicznego, ale nie tylko.

Mogłoby się wydawać, że zgodna z prognozami decyzja Rady Polityki Pieniężnej o pozostawieniu stóp stóp procentowych bez zmian, nie jest wielkim wydarzeniem. Ale to tylko pozory. Ekonomiści analizują komunikaty NBP i wypowiedzi członków RPP, biorą pod lupę to, co przekazują członkowie rządu na temat wygaszania tarcz inflacyjnych, pilnie śledzą to, co dzieje się na rynku. A na wszystkich tych polach naprawdę buzuje.

Ceną ropy ponownie szarpnęło, po tym jak znowu wzrosła temperatura sporu na Bliskim Wschodzie. Do tego doszły też informacje o amerykańskich platformach wiertniczych. Ale ci, którzy na rynki patrzą zdecydowanie bardziej długodystansowo wiedzą, że to może być dopiero początek większych podwyżek. Bo te, po zredukowaniu stóp procentowych w USA i w Europie, mają przyspieszyć. Tak zapowiada Goldman Sachs.

Wytyczamy nowe standardy. Stawiając Glapińskiego przed Trybunałem Stanu, polski rząd chce zapisać się w historii, dokonując zamachu na bank centralny. Byłaby to pierwsza taka sytuacja w krajach demokratycznych. Najlepsze, że skok na Świętokrzyską byłby nieskuteczny. Bo zamiast – jak przekonują reżyserzy tego spektaklu – zrobić porządek w NBP, narobiliby tylko większego syfu.

Pamiętacie, jak w czasie szybkich obniżek stóp procentowych przez Radę Polityki Pieniężnej, pół Polski krzyczało, że to skandal, że hipoteki w Polsce są takie drogie, bo w Niemczech to jakoś da się je sprzedawać taniej? Otóż mam złe wieści, hipoteki w Polsce są nadal dużo droższe niż w Niemczech, mimo że mieliśmy już dwie obniżki stóp, a co ważniejsze, są niemal najdroższe w całej Europie, a nawet Czesi mają dużo taniej niż my, choć powinni mieć drożej.

Szwajcarski Bank Narodowy podjął w czwartek zaskakującą decyzję i obniżył stopy procentowe. Szwajcarzy zdecydowali się na ten ruch jako pierwszy bank z centralnych banków gospodarek rozwiniętych. Efekt? Kurs franka jest na poziomach, których nie widzieliśmy od 2022 r.

Najnowszy odczyt amerykańskiej inflacji zaskoczył negatywnie. Oczekiwano spadków, a mamy minimalny wzrost. Część inwestorów uznała, że do cięć stóp procentowych w Stanach Zjednoczonych dojdzie więc nieco później niż się spodziewali. Czy słusznie? Czy odsunięcie tańszego pieniądza za oceanem, może zagrozić umacniającemu się złotemu?

Obniżki stóp procentowych nie było, ale za to NBP pokazał najważniejsze prognozy dla polskiej gospodarki. Inflacja dalej będzie spadała, a PKB przyspieszy, ale na pierwsze obniżki stóp przyjdzie nam poczekać jeszcze wiele długich miesięcy. Kredytobiorcy zadłużeni w złotym muszą więc uzbroić się w cierpliwość, odetchną za to frankowicze.

I wcale się nie ucieszycie, bo mówią one, że nie tylko w całym 2024 r. RPP nie zdecyduje się na obniżkę stóp, ale również przyjdzie na nią poczekać aż do drugiej połowy 2025 r. A i wtedy skala cięć będzie marna.

Niektórzy ekonomiści i analitycy uważają, że pod koniec 2024 r. dojdzie do pierwszych od jesieni 2023 r. cięć stóp procentowych. Te oczekiwania już odciskają swoje piętno na rynku finansowym. Banki już tną oprocentowanie, natomiast oszczędzający starają się na dłużej zachować wciąż dostępne dziś jeszcze warunki.

Egipt liczy straty ze spadku ruchu na Kanale Sueskim, a obawy związane z dostawami ropy przez konflikt na Bliskim Wschodzie kolejny raz determinują wyższą cenę surowca. Dla polskich kierowców oznacza to perspektywę dalszych podwyżek, ale mapa miejsc z najtańszym i najdroższym paliwem może jeszcze być przetasowana w następnych dniach.

Za niecały miesiąc (18 marca) Narodowy Bank Polski opublikuje odczyt inflacji bazowej za styczeń i luty 2024 r. Dlaczego to takie ważne? Od tych danych oraz od projekcji inflacyjnej, którą poznamy na początku marca, a o której wspominaliśmy wczoraj, zależy, jak będzie wyglądała polityka monetarna banku centralnego w nadchodzących miesiącach. A konkretnie, kiedy Rada Polityki Pieniężnej będzie mogła obniżyć stopy procentowe.

Znaleźliśmy się w bardzo ciekawym dla polskiej gospodarki momencie. Nie wiem, czy pamiętacie, ale dokładnie rok temu inflacja osiągnęła najwyższy poziom w XXI w. Ba, na takich poziomach nie oglądaliśmy jej od ponad ćwierćwiecza. Dzisiaj nawet najczarniejszy scenariusz nie przewiduje wzrostu wskaźnika cen konsumenckich do połowy jego ubiegłorocznej wartości. To nie koniec. Za trzy tygodnie poznamy kluczowe dla milionów Polaków prognozy NBP dotyczące inflacji i PKB na kolejne 2-3 lata.

Z ostatnich danych GUS wynika, że tak słabo z budową domów jednorodzinnych nie było w Polsce od 17 lat. Mimo dobrej sytuacji na rynku pracy w 2023 r. zaczęliśmy budowę mniej niż 70 tys. domów. To spadek aż o jedną trzecią w stosunku do przełomu lat 2021/22, kiedy mieliśmy do czynienia z największym boom w sektorze budownictwa jednorodzinnego. To naprawdę istotna zmiana, zwłaszcza jeśli sobie uświadomimy, że do marzeń o własnym domu najlepiej na wsi przyznało się w ubiegłym roku ponad 59 proc. Polaków.

W 2022 r. Polacy rekordowo szybko zaczęli nadpłacać swoje kredyty, bo przeraziło ich, że płacą bankom w racie głównie same odsetki. W 2023 r. nadal płacą przede wszystkim odsetki, ale jakoś się uspokoili i trochę rzadziej psują bankowcom biznes.

Choć prezes NBP po ostatnim posiedzeniu RPP nie powiedział wprost, że w tym roku nie będzie obniżek stóp procentowych, to dokładnie taki sygnał wysłał światu. I świat się właściwie ucieszył, co przejawiło się w umocnieniu złotego jeszcze w trakcie konferencji prasowej prof. Adama Glapińskiego. Ale jednocześnie ten sam świat obstawia, że obniżki stóp procentowych w tym roku jednak będą. I to dwie - w lipcu i w listopadzie.

Jeśli przyjrzymy się wynikom całej strefy euro, sukces zwalczenia inflacji wydaje się już całkiem bliski. Kiedy jednak zaznajomimy się z sytuacją w poszczególnych krajach, to wygląda ona zupełnie inaczej.

Rada Polityki Pieniężnej na zakończenie dwudniowego posiedzenia nie zaskoczyła i zgodnie oczekiwaniami rynku nie zmieniła wysokości stóp procentowych. W kolejnych miesiącach już takiej zgodności może nie być. Pojawia się coraz więcej prognoz, które zakładają obniżenie kosztów pieniądza nawet już w marcu, a argumentami za taką decyzją mają być spowolnienie inflacji i niższe prognozy dla PKB. Za miesiąc się przekonamy, czy członkowie RPP podzielą zdanie ekonomistów.

Ponad 93 proc. ekspertów ankietowanych przez „Obserwatora Finansowego” uważa, że Rada Polityki Pieniężnej utrzyma w lutym 2024 r. stopy procentowe NBP na tym samym poziomie.

Inflacja w grudniu według wstępnych danych Głównego Urzędu Statystycznego spadała zdecydowanie szybciej od prognoz, ale to na razie nie wystarczy, żeby Rada Polityki Pieniężnej zmieniła zdanie i zafundowała Polakom obniżkę stóp procentowych. Ale już za kilka miesięcy sytuacja może ulec diametralnej zmianie.