paliwa kopalne

U nas przyjęło się, że odnawialne źródła energii może są i tanie, ale z pewnością niepewne. No bo przecież nie zawsze w Polsce świeci słońce i wieje wiatr. Wtedy też, jak przekonują zwolennicy paliw kopalnych, a raczej pieniędzy z nimi związanymi, potrzebne są elektrownie wiatrowe i gazowe. Inaczej ciemność ogarnęłaby Polskę ogromna. Na szczęście nie brakuje miejsc, gdzie taki gazowo-węglowy szantaż nie ma żadnego sensu.

Zmiany klimatu i globalne ocieplenie przyspieszają i to solidnie. Nie zmieni tego radosne wycie na śnieg w Polsce tych, którzy uparcie, a może celowo, mylą klimat z pogodą. Tymczasem na kolejnym Szczycie Klimatycznym ONZ COP28 ludzkość zachowuje się tak, jakby tuż przed zderzeniem się ze ścianą zastanawiała się, czy faktycznie warto zapiąć pasy bezpieczeństwa. I swoje wywody kończy konkluzją, że jednak chyba warto i ogłasza wszem wobec, że to zrobi. Ale na razie nawet ręki nie podnosi, wierząc głupio, że ściana sama przed nią zacznie uciekać.

Chociaż program Czyste Powietrze to bardzo ważna inicjatywa dotyczącą wymiany węglowych kopciuchów, to jednak po pięciu latach od jej uruchomienia, naprawdę trudno mówić o jakimś sukcesie skoro nie wydatkowano nawet 10 proc. założonego budżetu. A teraz wychodzi jeszcze na to, że zasady programu trzeba będzie po drodze dodatkowo zmieniać. Bo UE przestaje bawić się w ciuciubabkę z paliwami kopalnymi w naszych domach.

Rada UE i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie unijnej dyrektywy dotyczące charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). Do tej pory regulacje dotyczyły nieruchomości dopiero co planowanych. Teraz mają tyczyć także tych już istniejących. Bruksela bowiem idzie na wojnę z piecami na paliwa kopalne i chce je wyrzucić z unijnych domów do 2040 r.

Za chwilę minie pięć lat od Szczytu Klimatycznego ONZ COP24, który zorganizowano w Katowicach, a w trakcie którego prezydent Andrzej Duda wprawił międzynarodową publikę w osłupienie, mówiąc że w Polsce węgla starczy jeszcze na 200 lat. Od tego czasu na kolejnych szczytach padały różne inne deklaracje, które jednak niezbyt wiele zmieniły. Dominowała polityka, tak jak prawdopodobnie to będzie w trakcie najbliższego COP28, którego gospodarzem będą Zjednoczone Emiraty Arabskie. Tymczasem najnowszy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) World Energy Outlook 2023 stawia sprawę bardzo jasno: albo wyhamujemy popyt na paliwa kopalne, albo będziemy mieć nie lada kłopoty.

Bruksela boi się, że boom na pompy ciepła z jednej strony zagwarantuje dekarbonizację Europy, ale z drugiej stworzy nowy problem. Chodzi o ślad węglowy, wynikający z ewentualnej nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła. Tym czynnikiem chłodzącym są często gazy fluorowane. Komisja Europejska chciałaby je z tego względu ograniczać i jednocześnie promować czynniki naturalne. Właśnie osiągnięto porozumienia w sprawie europejskiego rozporządzenia f-gazowego.

Bank Światowy rusza na wojnę z paliwami kopalnymi. Chce przekonać rządy, żeby przestały wydawać publiczne pieniądze na dotacje do gazu, ropy i węgla. W ubiegłym roku wydatki na cel osiągnęły absurdalny poziom 7 bln dol.

Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) głównie przez kryzys energetyczny aktualizuje swój Scenariusz Zero Emisji Netto do 2050 r. (NZE). Dokument, który ujrzał światło dzienne raptem dwa łata temu, już okazuje się nieaktualny. Z gazu, ropy i węgla powinniśmy zrezygnować szybciej, niż planowaliśmy. W innym przypadku walkę ze zmianami klimatu możemy zaprzestać już teraz.

ONZ ma spore nadzieje w związku ze zbliżającym się kolejnym Szczytem Klimatycznym COP28, którego tym razem gospodarzem są Zjednoczone Emiraty Arabskie. Chodzi o globalną deklarację dotyczącą zaprzestania spalania paliw kopalnych, nie tylko węgla, ale też gazu i ropy. Tyle że jak wykazuje to think-tank Ember paliwa kopalne już są w odwrocie, przynajmniej w UE.

Im bliżej wyborów parlamentarnych, tym więcej zapewnień od przedstawicieli rządu, że może i cały świat odchodzi od węgla, ale nasz kraj nie będzie ślepo podążał też tą ścieżką i wcale nie zamierzamy przyspieszyć swojej dekarbonizacji, teraz rozpisanej na ponad ćwierć wieku. Szkoda tylko, że ostatnia analiza think-tanku Ember jednoznacznie pokazuje, że tej energii z węgla w UE jest z roku na rok coraz mniej. W Polsce też.

Grupa G20, reprezentująca 20 najbogatszych gospodarek narodowych świata, odpowiada za ponad trzy czwarte globalnych emisji. Dlatego prowadzony przez nie proces dekarbonizacji jest tak istotny. Nic więc dziwnego, że uwaga w ostatnich dniach była skoncentrowana na New Delhi, gdzie właśnie zakończył się kolejny szczyt G20. Efekt?

Jeszcze dziesięć lat temu politycy z pierwszego szeregu twierdzili, że nie ma co wmawiać Polakom, że energetyka słoneczna i wiatraki to ich przyszłość energetyczna. Prywatne inwestycje w OZE były wtedy jeszcze bardzo nieliczne, odbierane jako kaprys i fanaberia. Przy okazji też koszt energii pozyskiwanej z odnawialnych źródeł energii wcale jakoś szczególnie do tych zielonych instalacji nie nakłaniał. Ale dzisiaj jesteśmy już w zupełnie innej rzeczywistości.

Najnowszy raport Bankwatch nie pozostawia cienia złudzeń. Dwa kraje członkowskie UE, czyli Polska i Rumunia, chcą wydać blisko 4 mld euro na infrastrukturę gazową i projekty, dzięki realizacji których ma udać się zwiększenie zużycie gazu ziemnego. Zdaniem ekspertów w ten sposób robimy krok do tyłu jeżeli chodzi o własną transformację energetyczną, co Polacy - prędzej czy później - odczują w swoich rachunkach.

Ze Szczytami Klimatycznymi ONZ powoli jest już tak, jak z piłkarskimi mistrzostwami świata. Do ich organizacji zgłaszają się coraz częściej ci, którzy z piłką nożną mają tyle wspólnego co ja z zakonem jezuitów. Wiem, że jest i tyle. Bo mundial już dawno nie jest świętem sportu i piłki kopanej, tylko ogromną areną PR, gdzie przepływają setki milionów dolarów. I bardzo podobnie dzieje się z organizowanymi pod auspicjami ONZ szczytami klimatycznymi. Przykładem tego jest hipokryzja najbliższych gospodarzy.

Ponad połowa małych i średnich firm działających na terenie Unii Europejskiej uważa, że uzależnienie ich krajów od paliw kopalnych i wysoko poziom rachunków za energię może zagrażać prowadzeniu działalności gospodarczej – wynika badania Beyond Fossil Fuels. Aż trzy czwarte sektora MŚP chce większych inwestycji w odnawialne źródła energii, tak aby same mogły produkować prąd.

Bardzo możliwe, że już jesteśmy w środku rewolucji energetycznej, którą najtrudniej dostrzec będąc w jej samym środku. Jak wykazuje think-tank CREA: tylko w pierwszej połowie 2023 r. produkcja energii z paliw kopalnych w UE spadła o ponad 20 proc. Powody takiej sytuacji są co najmniej dwa: coraz niższy popyt energetyczny i wyraźny wzrost udziałów odnawialnych źródeł energii.

Koniec z przeciąganiem liny w niemieckim rządzie jeżeli chodzi o ustawę o ogrzewaniu. Zielonym i liberałom udało się koniec końców dojść do porozumienia w sprawie stopniowego wycofywania z użytkowania przez gospodarstwa domowe kotłów gazowych i olejowych. Co ciekawe: Berlin chce na to wydać ponad połowę mniej pieniędzy niż rozpisany na 10 lat budżet programu Czyste Powietrze.

Polska energia oparta przede wszystkim na emisyjnym gazie i węglu jest coraz bardziej na kursie kolizyjnym z unijną polityką klimatyczną. O czasach, kiedy wyemitowanie jednej tony CO2 kosztowało mniej niż 10 euro, możemy zapomnieć. Teraz znacznie nam bliżej do poziomu 100 euro. Tym samym nasz prąd jest coraz częściej zdecydowanie najdroższy w Europie. Recepta na tę chorobę jest jedna.

To już nie tylko słowa, ale też pieniądze i to całkiem konkretne. Jak donosi Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) jeszcze pięć lat temu każdemu jednemu dolarowi przeznaczonemu na odnawialne źródła energii (OZE) przypadał dokładnie jeden dolar zainwestowany w paliwa kopalne. Teraz jest już całkiem inaczej, a nakłady na czystą energię zaczynają wyraźnie przewyższać inwestycję w gaz, ropę i węgiel.

Proponujemy zestaw bezpiecznych i sprawiedliwych granic systemu Ziemi – czytamy w analizie opublikowanej na łamach prestiżowego „Nature”. Niestety, okazuje się, że już na starcie praktycznie wszystkie z nich jako ludzkość przekraczamy