paliwa kopalne

Wprowadzono pierwszy na świecie zakaz reklamowania aut spalinowych i lotów samolotami. Jako pierwsza na taki krok zdobyła się Haga. Od stycznia 2025 r. nie wolno tam będzie reklamować żadnego środka transportu, który napędzamy jest paliwami kopalnymi. Myślicie, że im odbiło? Nie, niedawno to ONZ wezwało do tego. WSZYSTKICH na świecie. Haga odpowiedziała jako pierwsza.

Jeszcze kilka lat temu przydomowe panele fotowoltaiczne były oznaką luksusu, niczym boazeria w willach rodem z PRL-u, ale obecnie jesteśmy świadkami sporych zniżek cenowych. Podobnie jest w przypadku turbin wiatrowych, czy magazynów energii. Think tank Ember nie ma żadnych wątpliwości: OZE szybko zastępują węgiel jako najtańsze źródło energii na całym świecie.

Mleko się wylało i nie ma co już dłużej udawać. Wiatraki może i dają nam zieloną energię i zmieniają nie do poznania nasz miks energetyczny. Ale równocześnie turbiny stanowią śmiertelne zagrożenie dla wielu zwierząt i też dla samych ludzi. A to jeszcze nic. Podobno instalacje fotowoltaiczne celują w najliczniejszą rodzinę chrząszczy. Dlatego może przestańmy w końcu udawać i ogłośmy wszem wobec, że Polska zostanie jednak przy węglu, tak bardzo jej na sercu leży dobro wszelkich innych istot.

Czym zastąpić węgiel? W Europie wiedzą, transformacja energetyczna przyspiesza. Znaczenie węgla spada, a mocno zyskują odnawialne źródła energii. Paliwa kopalne jeszcze nigdy wcześniej nie były tak mocno wypychane z unijnego miksu energetycznego. Wyjątkiem jest Polska, która nawet nie wyznaczyła daty odejścia węgla. Jeszcze chwila i skończymy jako energetyczny skansen Europy.

Na rynku ropy coraz bardziej nerwowo. Z jednej strony jesteśmy świadkami kolejnego tygodnia spadków, w efekcie czego cena ropy jest na najniższym poziomie od początku czerwca 2024 r. Z drugiej atmosferę coraz bardziej podgrzewa polityka: ta związana ze zbliżającymi się wyborami prezydenckimi w Stanach Zjednoczonych i ta dotycząca powyborczej układanki w Wenezueli.

Do tej pory mogło się wydawać, że smog jest na stałe wpisany na listę największych wrogów ludzkości i walka z zanieczyszczonym powietrzem będzie przynosić coraz lepsze skutki. Ale chińscy naukowcy odkryli pewien niezwykły paradoks. Ich zdaniem im ta walka ze smogiem jest bardziej zażarta, tym cieplejsze są oceany, co z kolei dziesiątkuje zwierzęta morskie.

Nie ma sprawiedliwości na tym świecie. Nas już od paru lat gania się za węglowe kopciuchy i straszy coraz wyższymi opłatami za emisję CO2, przez które mamy za ogrzewanie płacić krocie. Tymczasem niby „zielone” fundusze unijne inwestują miliony euro w spółki węglowe z Chin, Indii, USA, Indonezji i RPA. Co gorsza: nie mają sobie nic do zarzucenia i twierdzą, że ich zasoby węglowe wcale nie są sprzeczne z polityką klimatyczną UE.

Ucieczka od gazu ziemnego zaczęła się w naszym kraju niedługo po agresji Rosji na Ukrainę. Do dzisiaj utarło się, że błękitne paliwo niesie ze sobą spore ryzyko. Chodzi o przyszłą cenę za gaz, która ma w następnych latach tylko rosnąć, zmuszając Polaków znowu do zmiany systemu ogrzewania. Zdaniem niektórych ekspertów rząd robi nas w ten sposób w konia.

Chiny od lat perfekcyjnie wykonują energetyczne fikołki. Z jednej strony kpią z galopujących zmian klimatu i dalej inwestują krocie w paliwa kopalne. Z drugiej Państwo Środka może być jednak spokojnie wzorem dla innych państw, jeżeli chodzi o rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE). Pekin właśnie tym znowu zaszokował cały świat i uruchomił największą na świecie elektrownię produkującą energię słoneczną. Tylko że to chińskich grzechów związanych z gazem i węglem nie wymaże.

Lobby wydobywcze ostatnio bardzo lubi uderzać w katastroficzny ton. I kreśli scenariusz, w którym odchodzenie od węgla jest w pierwszej kolejności procesem bardzo drogim, na który stać będzie wyłącznie nielicznych. Szkoda tylko, że najnowszy raport autorstwa amerykańskiego Instytutu Ekonomiki Energii i Analiz Finansowych (IEEFA) wskazuje, że to pic na wodę, fotomontaż.

Chociaż w Polsce - głównie przez bierność polityków - pompy ciepła zaliczyły solidny falstart i ich popularność runęła, to i tak nikt nie dyskutuje z rolą tych urządzeń grzewczych w szeroko pojętej dekarbonizacji. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) właśnie w ten sposób zaleca pozbycie się paliw kopalnych z sektora żywności i napojów.

Ember dowodzi, że Unia Europejska ma obecnie najczystszy miks energetyczny na świecie. Od ogłoszenia Zielonego Ładu przez Brukselę w styczniu 2020 r. przeszedł nieprawdopodobną metamorfozę. I pewnie myślicie, że węglowa Polska do tego raczej się nie przyczyniła. Mylicie się, my też mamy swój udział w coraz bardziej zielonej energetycznie Europy.

Chociaż wszystko wskazuje na to, że ustalenia zapisanie w porozumieniu paryskim względem wyhamowania globalnego ocieplenia móżmy już wyrzucić do kosza, to wcale nie oznacza, że światowa transformacja energetyczna jest w powijakach. Los paliw kopalnych wydaje się przesądzony. Do słownych deklaracji w końcu dołączyły pieniądze. Zdaniem Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) rozdźwięk finansowy między OZE a gazem, ropą i węglem będzie się w kolejnych latach pogłębiał.

Miesięcznik Forum Energii za maj 2024 r. nie pozostawia żadnych wątpliwości. Rośnie generacja energii odnawialnej z paneli fotowoltaicznych i z wiatraków. W efekcie OZE znalazły się na rekordowym, nigdy wcześniej niespotykanym poziomie. A co z paliwami kopalnymi? Zero niespodzianki: miesiąc za miesiącem idą coraz bardziej w odstawkę.

Nawet w trakcie ostatniego Szczytu Klimatycznego, organizowanego przez Zjednoczone Emiraty Arabskie, międzynarodowe gremium przyznało, że paliwa kopalne to zło i trzeba ograniczyć ich zużywanie. W Polsce już zdążyliśmy przywyknąć do wieszania psów na węglu, sami zresztą robimy tak coraz częściej. Ale z gazem ziemnym jest już inaczej. Wyróżnikiem są dotacje rządowe, które wpychają Polaków w finansowe kleszcze.

Komisja Europejska już raz przełożyła publikację specjalnego planu dotyczącego rozwoju rynku pomp ciepła w Europie na okres po wyborach do Parlamentu Europejskiego, które zaplanowano na początek czerwca. I wcale nie jest pewne, że dotrzyma słowa. Dlatego 15 państw postanowiło w tej sprawie zaapelować do Brukseli przy okazji, nalegając na szybszą dekarbonizację systemów ogrzewania i chłodzenia. Nasz kraj najwyraźniej nie ma tym problemu, bo się pod tym apelem nie podpisał.

Jeszcze kilka lat temu magazyny energii, baterie i instalacje fotowoltaiczne, to był luksus rodem willi z boazerią w czasach głębokiego PRL. Nadawało szyku, a z daleka pachniało też grubym groszem, nieosiągalnym dla większości rodaków. Ale w dobie globalnej transformacji energetycznej ten cenowy dystans malał z roku na rok. I w końcu dotarliśmy do przełomu. Jak wynika z najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), OZE już stają się konkurencyjne cenowo dla paliw kopalnych.

Zdaniem Europejskiego Okrągłego Stołu dla Przemysłu, wpływowej brukselskiej grupy lobbystycznej, Stary Kontynent potrzebuje nawet 800 mld euro, żeby wypełnić cele klimatyczne do 2030 r. To, że podążając w kierunku neutralności klimatycznej trzeba jeszcze naprawdę sporo zrobić, potwierdza też analiza sieci elektroenergetycznych na całym świecie. Wśród tych najczystszych, najlepiej dostosowanych do OZE, te z Europy wcale nie są w przewadze.

Polska jeszcze nie ustanowiła oficjalnej daty odejścia od węgla, ale widać jak na dłoni, że w sumie paliwa kopalne mają w naszym miksie energetycznym z miesiąca na miesiąc coraz mniej do powodzenia. Równolegle rosną moce elektrowni słonecznych i wiatrowych, które biją kolejne rekordy. Forum Energii przekonuje: polskie OZE jeszcze nigdy nie były tak silne.

Ember pokazał światu piąty, coroczny przegląd Global Electricity Review. Analitycy nie mają cienia wątpliwości: trwały spadek wykorzystania paliw kopalnych w sektorze elektroenergetycznym na poziomie globalnym jest obecnie nieunikniony. Ich zdaniem 2023 r. był najprawdopodobniej rokiem zwrotnym, w którym wyznaczono szczyt emisji. Od teraz OZE jeszcze bardziej mają wypychać zwłaszcza gaz i węgiel na boczny tor.