miks energetyczny

Nasz miks energetyczny przechodzi istotne przeobrażenia – potwierdza to najnowszy miesięcznik Forum Energii. Z analizy wynika, że w kwietniu 2025 r. węgiel odpowiadał już za mniej niż połowę produkcji energii elektrycznej – to najniższy udział w historii. Coraz silniejszą pozycję zyskują natomiast odnawialne źródła energii. Istotną rolę odegrało również bardzo niskie zapotrzebowanie na energię.

Najnowszy Przegląd Węglowy Fundacji Instrat jednoznacznie wskazuje, że czarne złoto cały czas ma się u nas znakomicie i wciąż króluje w naszym miksie energetycznym. Odnawialne źródła, co nie jest żadną tajemnicą, są zależne głównie od pogody, a ta w lutym nie była dla nich łaskawa.

Chociaż w Polsce nie brakuje tych, którzy chcieliby, żeby węgiel cały czas królował w naszym miksie energetycznym, to jednak liczby nie kłamią. Kolejne dane wskazują na prostą zależność: im więcej OZE, tym mniejsza emisja CO2 i co zatem idzie także tańsza energia. Porównanie z latami poprzednimi pokazuje jeszcze jedno: paliw kopalne systematycznie ustępują miejsca odnawialnym źródłom energii.

Niemiecki rząd stoi na energetycznym rozdrożu. Z jednej strony nie brakuje takich polityków, którzy z otwartymi rękami powitaliby gaz z Rosji i tylko czekają na ponowne uruchomienie gazociągów Nord Stream, a drugiej rośnie za naszą zachodnią granicą grono wspierających powrót do łask energetyki jądrowej. Co wybierze przyszła koalicja? Być może bramkę nr 3, czyli przyszłościową fuzją jądrową, nazywaną w Chinach sztucznym słońcem.

Rząd mrozi ceny prądu, żeby gospodarstwa domowe nie zbankrutowały. A jak prąd jest za darmo, to Polacy wcale nie chcą po niego sięgać. Nie, nie powariowali, boją się, że nie będą potrafili korzystać z tej możliwości. A cała operacja trzepnie ich po portfelu jeszcze mocniej.

W pierwszym miesiącu 2025 r. wzrosło zarówno wydobycie, jak i sprzedaż węgla. Skruszyły się za to nasze zapasy. Ale największe wrażenie i tak robi szok cenowy ze stycznia br. Elektrownie i ciepłownie płacą za tonę węgla o wiele mniej, niż miało to miejsce miesiąc czy rok temu.

Na świecie węgiel tanieje w oczach, ale nie u nas. Ba, w Polsce klienci mogą się mocno zdziwić na widok niektórych ofert. Wciąż się pojawiają ogłoszenia z ceną 4500 zł za tonę. Dlaczego tak drogo? Jedną z głównych przyczyn jest to, że w naszych domach wciąż mamy piece na paliwa stałe, a to oznacza, że bez względu na cenę Polacy będą kupować potrzebny do nich opał.

Europa może mieć spory problem z wypełnieniem swoich celów klimatycznych. Wyraźnie wyhamowuje energetyka wiatrowa. Instalujemy po prostu coraz mniej turbin, którym przy okazji też bardzo wolno rosną moce. Co gorsza: europejskie wiatraki są też coraz starsze, a mało kto zawraca sobie głowę ich modernizacją.

Na żegnanie węgla w Polsce jest jeszcze zdecydowanie za wcześnie. Dobitnie w swoich najnowszych wyliczeniach pokazują to analitycy z Forum Energii. Jak tylko OZE słabną, paliwa kopalne ratują produkcję. Ma to też wpływ na rachunki, które płacą Polacy, którym coraz bardziej ciąży cena emisji CO2.

Odchodzenie od paliw kopalnych, w tym w pierwszej kolejności od węgla, jest fundamentem unijnej polityki klimatycznej. Jej przeciwnicy co chwilę zwracają uwagę, że takie odwracania się od czarnego złota jest głównie domeną Brukseli. Ale jakby rozejrzeć się po całym świecie, to wychodzi, że nikt inny poza UE, takiej energetycznej rewolucji nie przeprowadza. Najnowsze dane Global Energy Monitor wskazują, że jest w tym trochę prawdy.

To historyczny moment dla polskiej transformacji energetycznej. Na polskiej części Bałtyku wystartowały prace związane z budową pierwszej farmy wiatrowej Baltic Power, która niebawem zasilać ma 1,5 mln gospodarstw domowych. To pierwszy krok w obranym przez rząd kierunku, w którym do 2040 r. ok. 11 GW mocy energii wiatrowej ma odpowiadać za jakieś 19 proc. naszego miksu energetycznego.

Rośnie w oczach kolejka krytykujących Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu do 2030 r. (KPEiK). Teraz na dokumencie suchej nitki nie zostawił Sławomir Mazurek, szef prezydenckiej Rady ds. Środowiska, Energii i Zasobów Naturalnych. Z kolei Jarosław Grzesik, przewodniczący Krajowego Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ „Solidarność”, przewiduje w przyszłym roku serię blackoutów.

Możemy zżymać się na Unię Europejską i jej zieloną politykę do woli, ale liczby nie kłamią: z roku na rok mamy wyraźniej mniej energii z węgla. Wraca powoli do łask gaz, ale najbardziej łokciami rozpychają się odnawialne źródła energii. Tylko w energetyce słonecznej w ubiegłym roku dodaliśmy 4 GW.

Odnawialne źródła energii rozpychają się coraz bardziej w polskim miksie energetycznym kosztem paliw kopalnych. Dobrym, przykładem jest ubiegłoroczny wrzesień, kiedy z węgla (kamiennego i brunatnego) mieliśmy tylko 52 proc. energii. Ale analitycy z Fundacji Instrat zwracają uwagę, że coraz trudniej z wykorzystaniem u nas tej zielonej energii i co parę miesięcy musimy ją redukować. Nisko w pas kłania się elastyczność systemu.

Forum Energii zwraca uwagę na coraz większy problem luki inwestycyjnej w polskim systemie energetycznym. Ostatnia aukcja rynku mocy, na której zawierano kontrakty na 2029 r. i lata kolejne, nie przyniosła inwestycji w większe moce wytwórcze. Tym samym rośnie ryzyko, że niskoemisyjnych jednostek będzie za mało, żeby zastępować wycofywany węgiel. Tymczasem wedle szacunków Polskich Sieci Elektroenergetycznych będziemy potrzebować 12–18 GW mocy dyspozycyjnych.

Paulina Hennig-Kloska, minister klimatu i środowiska, ogłosiła, że miniony, 2024 rok był rokiem OZE. W komentarzach nie brakuje kpin i złośliwości. Trudno się dziwić, skoro nasz kraj pozostaje niezmiennie największym trucicielem w Europie. Nie ma dnia, żeby czujki smogowe, jak Polska długa i szeroka, nie wskazywały na przekroczenia idące w tysiącach procent.

Fundacja Instrat opublikowała Przegląd Węglowy za listopad 2024 r. Zgodnie z tradycją, wraz z nastaniem jesienno-zimowej aury wzrasta zapotrzebowanie na energię. Stało się tak za sprawą głównie węgla kamiennego. Na rekord poszedł też gaz. A nasze OZE? Tym razem wyraźnie ustąpiły paliwom kopalnym.

Ten rok nie zaczął się dobrze dla przeciwników odnawialnych źródeł energii. Czekający z utęsknieniem na drugą kadencję prezydenta Donalda Trumpa, który obiecał renesans paliw kopalnych, muszą ciskać pod nosem najgorsze przekleństwa, bo od dwóch dni w Polsce nieźle wieje, a do tego nawet porządnie świeci. A to ma swoje konkretne przełożenie na cenę energii. Przez co nie wiadomo już, jakimi argumentami bronić jeszcze węgla.

Think tank Ember wylicza, że produkcja węgla w krajach OECD zmniejszyła się o połowę od szczytu w 2007 r. Na krajowym podwórku w październiku mieliśmy za to do czynienia z węglowym przebudzeniem. Miesięczne wydobycie dopiero drugi raz w roku przekroczyło 4 mln t. Wyraźnie wzrosła też sprzedaż czarnego złota. Ale zapasy przy kopalniach i tak ponownie spuchły.

Chociaż Czesi napsuli nam sporo krwi, to i tak kompleks energetyczny w Turowie miał pracować nawet do 2044 r. Ale zdaniem analityków koniec dla węgla brunatnego nadejdzie znacznie szybciej. Oliwy go ognia dolewa najnowszy raport NIK, który krytykuje proces wydłużeniu terminu obowiązywania koncesji dla Kopalni Węgla Brunatnego Turów.