górnicy

Jak długo jeszcze górnicy będą czekać na notyfikację umowy społecznej? Czy jest szansa, że dokument będzie dotyczył też pracowników innych spółek górniczych? Niestety, rząd nie potrafi konkretnie odpowiedzieć na te pytania. Polskie górnictwo jest na dnie. Straty sektora idą w miliardy złotych, a miesięczne wydobycie węgla poniżej 4 mln t staje się normą. Z drugiej strony Bruksela...

Nie dość, że polski węgiel jest bardzo drogi – ze względu na wysokie koszty jego wydobycia – to w dodatku z miesiąca na miesiąc jest go coraz mniej. Z najnowszych danych GUS wynika, że w kwietniu 2025 r. miesięczna produkcja po raz pierwszy w historii spadła poniżej 3 mln ton. Tymczasem jedynym dokumentem strategicznym dla naszego górnictwa pozostaje umowa społeczna, o której dalszych losach nic nie wiadomo – nie jest jasne, czy w najbliższym czasie czekają ją jakiekolwiek modyfikacje.

Pracownicy firm okołogórniczych wykonujący pracę pod ziemią często nie dostają wyższej emerytury górniczej, bo Zakład Ubezpieczeń Społecznych wymaga, by ich firma miała bezpośrednią umowę z kopalnią. Rzecznik Praw Obywatelskich oraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej chcą, żeby liczył się rodzaj pracy, a nie formalności.

W polskich kopalniach dramatycznie spada zatrudnienie. Tylko w ciągu roku ubyło ponad 2800 miejsc pracy. Braki kadrowe zaczynają zagrażać bezpieczeństwu, a młodzi, świetnie wykształceni górnicy coraz częściej odchodzą z kwitkiem. Sytuacja pogarsza się z miesiąca na miesiąc, a odpowiedzi, jak to zatrzymać, wciąż brak.

Pojawił się nowy projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Obliczono koszty likwidacji kopalń w nadchodzącej dekadzie i wprowadzono zmiany dotyczące urlopów górniczych oraz wysokości jednorazowych odpraw. W ten sposób krajowe przepisy coraz bardziej zastępują umowę społeczną z górnikami, podpisaną niemal cztery lata temu, której dalszy los wciąż pozostaje wielką niewiadomą.

Naszej transformacji energetycznie nie będzie dało się zorganizować bez restrukturyzacji zatrudnienia. Obecnie (stan na luty br.) w górnictwie węgla kamiennego w Polsce zatrudnionych jest ponad 73 tys. osób. Górnicy powinni myśleć o przekwalifikowaniu i skierowaniu swojej kariery zawodowej na inne niż dotychczas tory. Ale ostatnie doświadczenia Powiatowego Urzędu Pracy w Bytomiu pokazują, że to wcale nie będzie takie łatwe.

Restrukturyzacja zatrudnienia w górnictwie będzie dla większości gorzką pigułką do przełknięcia. Ale to wcale nie jest wyboista droga zakończona ścianą. Dla górników jest też inna praca. Mogą sami się przebranżowić, jak zrobił to Mateusz Dobrowolski z Katowic, albo skorzystać z programów gwarantujących zatrudnienie w energetyce wiatrowej.

Górnicy z PGG na dodatkowe pieniądze będą musieli poczekać parę tygodni. Pretensje tym razem mogą mieć do związków reprezentujących ich interesy. Jednej z organizacji nie spodobała się propozycja wypłat przedstawiona przez zarząd PGG.

Ministerstwo Przemysłu nadal nie ma dla górników konkretnych informacji w sprawie przyszłości umowy społecznej i notyfikacji tego dokumentu w Brukseli. Ale czy to naprawdę jest potrzebne? Wychodzi przecież na to, że przynajmniej część zapisów spisanej w maju 2021 r. umowy jest realizowana. Ta dotyczącą górniczych pensji.

Nie wiem, co jest gorsze. Wielomiliardowa strata naszego górnictwa za ubiegły rok? A może bierność rządu wobec branży, która z roku na rok jest w coraz gorszej kondycji? Spółki górnicze co parę lat wpadają w spore kłopoty finansowe, a kolejne rządy spieszą im z pomocą. Górnicy w tym czasie bez skrupułów wyciągają ręce po pieniądze. Najgorsze, że za nami już kilka takich kółek i pewnie tyle samo jeszcze przede nami.

W drugiej połowie roku najpóźniej 1 stycznia 2026 r. w życie ma wejść nowelizacja ustawy o naszym górnictwie. Nie wiadomo dalej co z umową społeczną, a czas coraz bardziej ucieka. Swoje propozycje mają również spółki węglowego, które zwracają uwagę na dwie rzeczy: górników wciąż nęcą jednorazowe odprawy. Ale nie wolno powielać grzechów przeszłości i trzeba je inaczej wypłacać. Nisko w pas ma się też kłaniać wysokość tych świadczeń.

Pierwsze tygodnie 2025 r. to nie jest dobry czas dla Jastrzębskiej Spółki Węglowej (JSW). Nie dość, że koks nie przestaje tanieć, to w dodatku ostatni wypadek w Kopalni Knurów-Szczygłowice przyczyni się obniżenia produkcji i odbije się na kondycji finansowej JSW. W takiej sytuacji zarząd spółki zwrócił się do górników z prośbą o przysługę i usłyszał w odpowiedzi głośne „nie”.

Kiedy zwalniałem się z kopalni, wiedziałem, że to jedna z najlepszych decyzji, jakie podjąłem. Nie potrafię wymienić ani jednej rzeczy, za którą choć trochę bym tęsknił - mówi Marek Mikołajczyk, który po dziesięciu latach pracy w górnictwie zatrudnił się w branży odnawialnych źródeł energii.

Grupa Enea wsadziła kij w mrowisko. Ogłaszając coraz większe zaangażowanie w produkcję energii ze źródeł gazowych oraz z OZE, dała tym samym jasno do zrozumienia, że będzie potrzebować mniej węgla. Szef górniczej Solidarności wzywa koncerny energetyczne do jak najszybszej korekty swoich strategii na następne lata i wieszczy utratę 200 tys. miejsc pracy na Górnym Śląsku i w Lubelskim Zagłębiu Węglowym. Z kolei szef Solidarności z Tauron Serwis pisze w tej sprawie do najważniejszych ludzi w kraju.

Donald Trump, prezydent USA, ponownie swoje zainteresowanie kieruje na Grenlandię. To nie przypadek. Wszak na tej wyspie znajduje się 25 z 34 minerałów uznawanych przez Komisję Europejską za surowce krytyczne. Ich wydobycie byłoby szansą na uniezależnienie się od Chin. Nic więc dziwnego, że w niedalekim czasie Grenlandia może był wypełniona nowymi projektami górniczymi. A to będzie istotne dla rynku pracy.

Rozpoczęła się kolejna odsłona programu, który przygotowuje górników do pracy w sektorze energetyki odnawialnej „Wiatr – kopalnia możliwości”. Organizowane w Szczecinie szkolenie spełnia standardy Global Wind Organisation, Urzędu Dozoru Technicznego oraz Stowarzyszenia Elektryków Polskich. Osoby, które je ukończą, będą mogły pracować przy instalacji i serwisowaniu turbin nie tylko w Polsce, ale na całym świecie.

Poznaliśmy wyniki dobrowolnej ankiety przeprowadzonej w zeszłym roku wśród pracowników Polskiej Grupy Górniczej (PGG). W sondażu wzięło udział ok. 36 proc. zatrudnionych. Zdecydowana większość z nich wyraziła gotowość wcześniejszego odejścia z górnictwa. Ale stawiają jeden warunek: musiałoby to być połączone z odpowiednim ekwiwalentem finansowym.

Dariusz Marzec, prezes PGE, przyznał przy okazji uroczystości związanych z Centralnymi Obchodami Dnia Górnika w Bełchatowie, że spółka rozmawia z rządem w sprawie lokalizacji drugiej elektrowni jądrowej. Wcześniej poddano pod dyskusję pomysł jej budowy w sąsiedztwie aglomeracji górnośląskiej, ale do tej pory nikt tym tematem na poważnie się nie zajął.

W woj. śląskim od początku tygodnia trwają obchody górniczego święta Barbórki. Świętują nie tylko górnicy, ale też ratownicy górniczy, wręczane są medale i dyplomy. Ale za chwilę najważniejsze, czyli wypłata ekstra pieniędzy. Zapytaliśmy spółki wydobywcze, ile będzie ich to kosztować. Tylko Polska Grupa Górnicza (PGG) udzieliła konkretnych odpowiedzi.

Jak jeszcze nie wiecie, skąd u nas tak wysoka cena energii i dlaczego znowu musimy bronić się przed rachunkami grozy, zerknijcie na wynik finansowy polskiego górnictwa za trzy kwartały 2024 r. Uprzedzam, to niezbyt miła lektura. Zwłaszcza, jak przypomnimy sobie kolejne miliardy złotych zapisane w budżecie państwa na 2025 r. przeznaczone na tę węglową branżę.