cena gazu

Bruksela wydaje się dobrze przygotowana na nadchodzącą zimę. Krajom członkowskim UE udało się znacznie wcześniej wypełnić swoje magazyny gazu do ustalonego poziomu. To też mocno wpływa na cenę surowca. Chociaż Rosjanie dalej próbują, jak tylko mogą, rozdygotać rynek i znowu proponują dostawy gazu przez Nord Stream 2, to jednak UE wydaje się już być coraz bardziej odporna na te rosyjskie manipulacje. Najpewniej wojna gazowa wkroczyła na nowe obszary.

Bruksela dwoi się i troi, żeby zaprowadzić jakikolwiek porządek na rynku energii, ale o jednomyślność 27 państw członkowskich jest wyjątkowo trudno. O ile w przypadku specjalnego podatku nałożonego na nadzwyczajne zyski spółek energetycznych nie było okazji do międzynarodowej kłótni, to już kwestia ewentualnego unijnego limitu dla ceny gazu jak najbardziej nakłaniała do sporów. Większość krajów unijnych opowiada się za takim rozwiązaniem, które jednak nie jest w smak np. Niemcom.

Jesteśmy już w nowej rzeczywistości gazowej. Ruszyły dostawy surowca przez polsko-duński rurociąg Baltic Pipe. Uspokaja się też - przynajmniej na chwilę - sytuacja w systemie gazowym Nord Stream. Do tego dostosowuje się cena gazu, która ostatni raz była poniżej 180 euro za 1 MWh w lipcu. Czy to oznacza, że można powoli żegnać kryzys energetyczny? Na to jest zdecydowanie za wcześnie, ale jest szansa, że ten przynajmniej złapie zadyszkę.

Pogrążonym w ciężkim kryzysie europejskim rynkiem gazu pod koniec września wstrząsnęły potężne eksplozje i to nie tylko dosłownie. Po wysadzeniu rurociągów Nord Stream 1 i Nord Stream 2 pojawiły się groźby Rosji, że nałoży na ukraiński Naftogaz sankcje, które w praktyce oznaczają całkowite wstrzymanie tranzytu gazu przez Ukrainę. To wszystko w kontekście coraz bardziej realnych gróźb użycia przez Rosję broni jądrowej.

Coraz głośniejsze dywagacje na temat obowiązkowego oszczędzania energii w UE, solidnie wypełnione unijne magazyny gazu, a także inne elementy polityki energetycznej Brukseli wpływają coraz wyraźniej na cenę surowca. Gaz najpierw spadł do najniższego poziomu od miesiąca, a potem lekko urósł. Do powrotu do poziomów cenowych sprzed wywołanej przez Rosję wojny jeszcze bardzo daleka droga. Moskwa dalej traktuje dostawy gazu jako broń w walce z Zachodem.

Pamiętacie, jak premier Mateusz Morawiecki parę miesięcy temu oskarżał Norwegię o żerowaniu na wywołanej przez Rosję wojnie? Bo handlują drogim gazem i ropą? Teraz okazuje się, że rząd w Oslo przekonuje, że nadzwyczajne zwyżki cenowe tych surowców wcale nie leżą w interesie Norwegii. Ta chce znaleźć najskuteczniejszą receptę na obecny kryzys energetyczny i gotowa jest do negocjacji z Unią Europejską. W międzyczasie cena gazu znowu zaczęła lekko dygotać w górę.

Patrząc na ceny gazu, wydaje się, że polityka energetyczna UE przynosi w ostatnim czasie oczekiwane skutki. Dlatego analitycy są zgodni: coraz bardziej wydaje się możliwy scenariusz, w którym Bruksela – nie patrząc na sprzeciw poszczególnych krajów członkowskich – będzie chciała przymusić do obowiązkowego oszczędzania energii. Czy to ten czas, kiedy europejska solidarność zacznie się kruszyć, ku radości Putina?

Unijna dyskusja o wprowadzeniu limitów na hurtowe ceny gazu nabiera coraz większego tempa, ale poszczególne kraje zaczynają realizować już własne strategie, dzięki czemu mają ochronić się zimą przed galopującym kryzysem energetycznym.

Na rynku energetycznym robi się coraz bardziej nerwowo. I nie chodzi wyłącznie o ceny surowców, które przebijają kolejny sufit. W ostatnich dniach nieco uszczknęliśmy nasze i tak już skromne jednak zapasy gazu i podniósł się alarm. Skoro już we wrześniu wykorzystujemy magazyny gazu, to co to będzie się działo w grudniu i w kolejnych miesiącach zimowych? Zdaniem PGNiG nic szczególnego się nie stało. Spółka utrzymuje, że mamy do czynienia ze zwykłym bilansowaniem systemu.

Pomimo kolejnych zastrzyków gotówki z budżetu państwa, w ostatnich latach polskie górnictwo raczej wyłącznie liczyło straty. Wyglądało to na równię pochyłą, a lada moment zamykane miały być pierwsze kopalnie zgodnie z harmonogramem umowy społecznej. Potem przyszedł kryzys energetyczny i wszystko zmieniło się nie do poznania.

Wzrost cen gazu, który trwa od kwartałów, a jego znaczące przyspieszenie obserwujemy od dwóch miesięcy powoduje realne problemy gospodarcze w UE. Wycenę tego surowca w najbliższym czasie może podnieść dalsze obniżanie przepływów ze strony Rosji i konkurencja cenowa na rynku LNG z państwami azjatyckimi, a także czynniki pogodowe. Niewykluczone, że presja ze strony Rosji za jakiś czas ulegnie zmniejszeniu, a Gazprom będzie skłonny zwiększyć przepływy do krajów UE – uważa Krzysztof Mazurski, ekspert firmy Energy Solution, zajmującej się doradztwem w zakresie energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Kraje Unii Europejskiej mają świadomość, że nadchodząca zima 2022/2023 będzie ekstremalnie ciężka. Kilkanaście państw wspólnoty zrezygnowało z dostaw rosyjskiego gazu, od stycznia 2023 r. wchodzi embargo na ropę. Zachód szykuje się na wielkie oszczędzanie, obniża temperatury w urzędach, zabrania oświetlania budynków, uderza w prywatne samoloty. A Polska? Nad Wisłą ceny surowców też szybują, ale planów redukcji zużycia ani widu ani słychu.

Taryfy gazowe jeszcze do końca roku zostaną na obecnych poziomach. To efekt ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych. Ale ten parasol ma być rozpostarty nad nami tylko do końca grudnia. Potem – patrząc na wyliczenia Niemców – strach się bać. Bo wychodzi na to, że najbardziej uzależnieni od gazu, którzy tym surowcem ogrzewają swoje domy, muszą szykować się na rachunki nie z tej ziemi.

No i stało się – idziemy w stronę regulowanych cen i to w dodatku różnych dla każdego. Mowa o cenach gazu, bo już zaczynają się problemy i rząd najwyraźniej obawia się, że niektóre firmy z powodu jego wysokich cen mogą przestać produkować i zaczną padać jak muchy. I o ile brak piwa w sklepach to jeszcze nie dramat, o tyle już brak chleba, mleka i mięsa – owszem.

Wydawać by się mogło, że obecny kryzys energetyczny bije, gdzie popadnie i nie ma takich obszarów, w których wbrew wszystkim i wszystkiemu można liczyć zyski. Okazuje się jednak, że to nie jest prawda. Amerykańska branża producentów gazu łupkowego nie dość, że odnotowuje właśnie rekordowy pod względem zysków rok, to jeszcze w dodatku ma prostą drogę do tego, żeby wreszcie wyjść z długów.

Jakiś rok temu Gazprom zaczął już manipulować tranzytem gazu przez Nord Stream 1. Teraz Rosjanie postanowili znowu Europę przyprzeć do ściany i zapowiadają kolejne przerwy w dostawie gazu. I to wcale nie jest zła wola Moskwy, tylko konieczne do przeprowadzenia prace konserwatorskie - tak przynajmniej utrzymują Rosjanie. W odpowiedzi już bardzo drogi węgiel i gaz postanowiły kontynuować swój cenowy marsz w górę. Ten zryw dotyczy też cen emisji CO2.

Nasi zachodni sąsiedzi starają się działać z wyprzedzeniem. Już zadbali o odpowiednie dostawy gazu z Norwegii, awaryjnie uruchamiają też elektrownie węglowe i myślą o reaktywacji atomu. Teraz przyszedł czas na działania mające na celu złagodzić nowe taryfy gazowe, które zaczną obowiązywać od października. W tym celu Berlin zmniejszy podatek VAT od sprzedaży gazu.

Dopłata do węgla niewiele nam pomoże. To będzie wyjątkowo droga zima, bo ceny węgla i gazu cały czas idą w górę. Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa uważa, że pomoc dla ogrzewających domy czymś innym niż węglem będzie mogła ruszyć już we wrześniu. Rynek nic sobie nie robi z tych zapowiedzi. Cena węgla, po jakiej w danym miesiącu był fakturowany z polskich kopalni w sprzedaży do energetyki zawodowej (tzw. loco kopalnia) jeszcze nigdy nie była tak wysoka.

Kryzys energetyczny nabiera tempa. Gaz traktowany jest jako surowiec deficytowy. Poszczególne kraje mają tak naprawdę trzy wyjścia. Albo mogą kupować coraz droższy gaz, co musi mieć prędzej czy później odbicie w rachunkach za energię, albo muszą przerzucić się z powrotem na olej opałowy i węgiel. Trzecim rozwiązaniem jest świadome skazywanie się na serię blackoutów. Atmosfera jest coraz bardziej napięta, co doskonale widać w giełdowych cenach.

Z cenami energii jest jak ze stopami procentowymi – mają być wysokie, żeby ludzi zabolało i zaczęli w końcu oszczędzać. Jak zaboli wystarczająco, w ciągu 2-3 lat moglibyśmy mniejszych zużycie paliw kopalnych tak, że wcale nie musielibyśmy panicznie biegać po świecie, szukając, jak zastąpić dostawy z Rosji. I zrobilibyśmy milowy krok w transformacji energetycznej. Tylko że rząd nam w tym przeszkadza, sypiąc pieniądze na lewo i prawo, również bogatym.