cena gazu

Być może o Saudi Aramco będzie w Polsce jeszcze bardzo głośno, po tym, jak koalicja, która zamierza utworzyć nowy rząd zapowiada rozliczenie transakcji przejęcia udziałów przez giganta w Grupie Lotos. Na razie Saudowie zamierzają za to stać się znaczącym graczem na rynku gazu i ogłosili właśnie odkrycie dwóch nowych złóż tego surowca.

Gaz tylko w ciągu trzech-czterech tygodni zdrożał o ok. 47 proc. Jeszcze 5 października 1 MWh tego paliwa kopalnego na giełdzie Dutch TTF Natural Gas Futures kosztowała ok. 36 euro. Teraz zaś jesteśmy na poziomie cenowym 53–54 euro. I bardzo możliwe, że w najbliższym czasie trzeba będzie przyzwyczaić się do jeszcze wyższych stawek. Bo na rynku gazu robi się coraz bardziej nerwowo.

Think tank Forum Energii szacuje, że w 2024 r. ceny prądu dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce mogą wzrosnąć nawet o 70 proc. O ile nie będziemy mieli do czynienia z kolejnym, odgórnym mrożeniem stawek. Jedynym pocieszeniem pozostanie to, że nie jesteśmy w tym cenowym szaleństwie sami. Jak wylicza Eurostat, cena energii wzrosła w pierwszej połowie 2023 r. aż w 22 krajach Unii Europejskiej.

Bruksela boi się, że boom na pompy ciepła z jednej strony zagwarantuje dekarbonizację Europy, ale z drugiej stworzy nowy problem. Chodzi o ślad węglowy, wynikający z ewentualnej nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła. Tym czynnikiem chłodzącym są często gazy fluorowane. Komisja Europejska chciałaby je z tego względu ograniczać i jednocześnie promować czynniki naturalne. Właśnie osiągnięto porozumienia w sprawie europejskiego rozporządzenia f-gazowego.

W ostatnich dniach jesteśmy świadkami solidnych zwyżek cenowych gazu ziemnego. Powodów takiej sytuacji jest co najmniej kilka. Jesteśmy na starcie sezonu grzewczego i kolejny raz w grę wchodzi deficyt gazu. I takie energetyczne przepychanie się może potrwać jeszcze parę lat. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) szacuje, że szczyt wydobycia gazu nastąpi w 2030 r.

Ubiegły rok dla europejskiego rynku pomp ciepła był wyśmienity. Dzięki tym urządzeniom Europejczycy mieli realną szansę na ucieczkę od wysokich cen paliw kopalnych i tym samym zmniejszenie swoich rachunków, które były pod sporą presją kryzysu energetycznego. Ale teraz już tak dobrze nie jest. Na największe bolączki, które mogą szybko zniweczyć dotychczasowe dokonania, zwraca uwagę Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EPHA). Stanowisko opublikowano drugiego dnia Forum Pomp Ciepła UE w Brukseli.

Tym razem Rosji nie uda się w trakcie tej zimy przycisnąć energetycznie Europy do ściany. A groźby ze strony Gazpromu nie mają żadnego pokrycia. W efekcie spada cena gazu, która znowu jest najtańsza od grudnia 2021 r. Jakby tego było za mało, to na rynku gazu swoje piętno bardziej niż dotąd chce odcisnąć Nigeria, która zapowiada zwiększenie produkcji.

Widać czarno na białym, że wywołany przez Rosję w ubiegłym roku kryzys energetyczny był też przy okazji dobrym ćwiczeniem dla Brukseli. Dzięki temu teraz udało się unijne magazyny gazu wypełnić rekordowo szybko, co może sugerować, że tegoroczna zima nie będzie aż tak bardzo doskwierać. Ale cena gazu przez to jakoś specjalnie przynajmniej na razie nie nurkuje i dalej jest na poziomach wyższych niż miało to miejsce przed rosyjską napaścią na Ukrainę. I to się w kolejnych miesiącach wale nie musi zmienić.

Zdaniem Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) sytuacja na rynku wcale nie jest aż tak tragiczna, jak ostatnio się mówi. Inni przestrzegają przed przeciążeniem sieci przez pompy ciepła, jak wcześniej miało to miejsce w przypadku instalacji fotowoltaicznych. Skuteczną receptą na to mają być specjalne taryfy.

Procentowy udział pomp ciepła w programie Czyste Powietrze w ostatnich miesiącach nieco wyhamował, ale i tak wartości liczbowe wniosków dotyczących tych urządzeń grzewczych są na stałym poziomie, a nawet trochę rosną. Pogłoski o wyhamowywaniu rynku są więc zdecydowanie przedwczesne. Drugą młodość za to przeżywają kotły na biomasę. Tutaj wiodącym czynnikiem pozostaje zasobność portfela.

Wszystko wskazuje na to, że nie będzie powtórki z zeszłorocznej paniki i tym razem rosyjski szantaż gazowy na nikim w UE nie zrobi wrażenia (tak nam przykro – uwaga, sarkazm). W każdym razie powinno być zdecydowanie spokojniej, co wyrażnie też odczuwa rynek. W efekcie gaz wyceniony jest za prawie dwa razy mniej niż jeszcze rok temu.

Na stacjach paliw promocja goni promocję, a ceny gazu i węgla wróciły do poziomów z początku 2022 r. Wydawać mogłoby się, że najgorsze za nami i kryzys energetyczny w końcu nam odpuści. Ale dr Fatih Birol, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE), jest odmiennego zdania. Przekonuje, że tej zimy możemy ponownie być przyparci do muru.

Pamiętacie, że w tym roku mamy zamrożone rachunki za gaz? Stało się tak dzięki Ustawie z grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu. Tyle tylko, że ta ochrona trwa jedynie do końca tego roku. A po social mediach krążą już prognozowane rachunki na 2024 r. od PGNiG. Powiedzieć, że przyprawiają o ból głowy, to jakby nic nie powiedzieć. Bo cena gazu ma być więcej niż dwa razy wyższa.

Daniel Obajtek, prezes Orlenu, stwierdził, że wolumen gazu na przyszłą zimę jest w pełni zabezpieczony. Pomógł nam w tym Baltic Pipe, większe własne wydobycie oraz dodatkowe kontrakty na LNG. I dzięki mamy mieć szansę na tańszy gaz,, który od stycznia 2023 r. zdążył już potanieć o 70 proc.

W 2021 r. Europa zaczęła wracać do węgla. Bo przez manipulację z dostawami od Gazpromu, gaz zaczął gwałtownie drożeć i czarne złoto po prostu było bardziej ekonomicznym rozwiązaniem. Teraz Europejski Urząd Statystyczny Eurostat wykazuje, że w 2022 r. z węglem też było całkiem nieźle: wrosło zarówno jego zużycie, jak i produkcja. O zmianie trendów polityki klimatycznej nie ma jednak nawet co marzyć. Dzięki temu dwuletniemu odbiciu wcale nie poprawiamy węglowych wyników, tych jeszcze sprzed pandemii.

Od tygodni trwa gazowe przeciąganie liny. Moskwa, która zakręciła kurek Europie, stara się jak może wystraszyć Brukselę przed kolejnym sezonem grzewczym. Ale Komisja Europejska zdaje się nie przejmować tą zakłamaną propagandą i sukcesywnie realizuje swój plan szybszego niż zazwyczaj wypełnienia magazynów gazu, co rok temu okazało się miarę skuteczna receptą. I wszystko wskazuje, że w tym roku będzie bardzo podobnie. Polska swoje zimowe przygotowania w tym względzie może zakończyć już po wakacjach.

Ledwo dziesięć dni czerwca wystarczyło, żeby cena gazu wzrosła o więcej niż 50 proc. Z kolei w europejskim systemie handlu emisjami — EU ETS rośnie też cena wyemitowania jednej tony dwutlenku węgla, która ponownie jest na kursie do celu 100 euro za 1000 kg CO2. Czy to oznacza, że Gazprom miał jednak rację kilka tygodni temu i Europa jest pod coraz większą presją kryzysu energetycznego? Nie do końca. Obecne wahania cenowe to zaś bardziej sprawka zbyt ciepłego czerwca.

Putin pomyślał, że europejskie uzależnienie energetyczne od Moskwy trzeba wreszcie wykorzystać i w ten sposób wybić z głowy Zachodowi jakąś pomoc Ukrainie. Dlatego Gazprom zaczął manipulować ze swoimi dostawami na pół roku przed rosyjską napaścią. A kilka tygodni temu rosyjska spółka zaczęła straszyć Europę kolejnym sezonem grzewczym. Ale rzeczywistość rynkowa pokazuje zgoła coś innego. A gaz z tygodnia na tydzień dalej tylko traci na cenie.

Najpierw Orlen tłumaczył, że paliwa są cały czas tak drogie, żeby kierowcy nie rzucili się na stacje i nie wykupili całych zapasów. Potem spółki węglowe pokazały wyniki finansowe, raz na zawsze potwierdzając, że kryzys energetyczny po prostu im służy. Polskie Górnictwo Naftowego i Gazowego (PGNiG) chce być bardziej frontem do klienta i stawki obniża, a na czerwiec planowany jest kolejny zjazd i cena gazu ma się znaleźć dla klientów biznesowych poniżej 300 zł za 1 MWh. Ale nie ma przez to co liczyć na przykład na tańszy chleb. Chociaż podwyżki cen pieczywa mają szanse w końcu wyhamować.

Unijne magazyny gazu (stan na 12 maja) wypełnione są w blisko 63 proc., a cena gazu ostro nurkuje. Obecnie 1 MWh na europejskim benchmarku - Dutch TTF Natural Gas Futures - kosztuje już mniej niż 32 euro. To o ponad 10 razy mniej od rekordu z sierpnia 2022 r., kiedy 1 MWh gazu kosztowała aż pod 340 euro. Ostatni raz tak tanio było w czerwcu 2021 r.