cena gazu

Uzależnienie gazowe od Rosji odbija się cały czas Europie mocną czkawką. Nic dziwnego, że Komisja Europejska zaleciła wcześniejsze wypełnienie magazynów gazu, żeby żadne z 27 państw członkowskich nie musiało się zamartwiać zimą. Pod tym względem nasza infrastruktura, jak samo to przyznaje PGNiG, jest średniej wielkości. Ale trwa inwestycja, która ma nieco zwiększyć nasze możliwości zapasowe. Jej zakończenie planowane jest na przełom 2025 i 2026 r.

Czy wkrótce czeka nas znacząca podwyżka cen gazu? A może nasze zapasy tego paliwa kopalnego zaczną niknąć w oczach? Okazuje się bowiem, że walka ze związanymi z Iranem Huti nie tylko zaczyna coraz poważniej wpływać rynek ropy. Dotyczy też bowiem dostaw skroplonego gazu LNG. Ten sprowadzany do Polski już przez to musi do nas płynąć okrężną drogą. Dla aktywistów klimatycznych to okazja do nawoływania, żeby z gazu ziemnego zrezygnować w ogóle.

W ostatnim czasie pompy ciepła nie mają się najlepiej. Nie dość, że ich sprzedaż z miesiąca na miesiąc spada, to nie pomagają też nie do końca trafne doniesienia medialne o nadchodzących rzekomych kontrolach w domach użytkowników tych urządzeń. Okazuje się, że problem jest zdecydowanie szerszy i też nie dotyczy jedynie Polski. Pompy ciepła mają pod górkę w całej UE.

Możemy atakować wiatraki i nawet oskarżać je o zmianę rotacji Ziemi, przy okazji broniąc węgla własną piersią. Tylko że to trwającej już tak po prawdzie transformacji energetycznej w żadnej mierze nie zatrzyma. Bo od rzeczywistości nie uciekniemy, nawet jak bardzo będziemy się starać: z roku na rok wydobywamy coraz mniej węgla, rośnie za to wolumen energii, który z tego też powodu musimy importować. Recepta? Rozwój OZE.

Trzeci rok z rzędu ceny energii i gazu trzymane mają być na krótkiej smyczy, a ceny ciepła systemowego mają być też dalej obniżane. Tak ma zdecydować obecna większość sejmowa, która jest przekonana, że te mechanizmy osłonowe będą potrzebne jeszcze tylko przez pierwsze pół roku 2024 r., bo potem ceny energii i paliw - po kolejnych spadkach - powinny być już na takich poziomach, które już nie będą wymagały żadnego wsparcia. Rachunek za to mrożenie cenowe opiewa na blisko 15 mld zł. Wiemy, kto ma to zapłacić.

Napędzany przez Moskwę kryzys energetyczny stracił impet i wreszcie Europę czeka spokojniejsza zima? To bardziej niestety pobożne życzenia niż realny scenariusz na następne tygodnie. Rynkowi analitycy raczej są zgodni: Stary Kontynent za bardzo nie może liczyć na stabilizację cen gazu. Popsuć nam dobre nastroje może w pierwszej kolejności wojna na Bliskim Wschodzie i wyzwania dotyczące łańcuchów dostaw.

Być może o Saudi Aramco będzie w Polsce jeszcze bardzo głośno, po tym, jak koalicja, która zamierza utworzyć nowy rząd zapowiada rozliczenie transakcji przejęcia udziałów przez giganta w Grupie Lotos. Na razie Saudowie zamierzają za to stać się znaczącym graczem na rynku gazu i ogłosili właśnie odkrycie dwóch nowych złóż tego surowca.

Gaz tylko w ciągu trzech-czterech tygodni zdrożał o ok. 47 proc. Jeszcze 5 października 1 MWh tego paliwa kopalnego na giełdzie Dutch TTF Natural Gas Futures kosztowała ok. 36 euro. Teraz zaś jesteśmy na poziomie cenowym 53–54 euro. I bardzo możliwe, że w najbliższym czasie trzeba będzie przyzwyczaić się do jeszcze wyższych stawek. Bo na rynku gazu robi się coraz bardziej nerwowo.

Think tank Forum Energii szacuje, że w 2024 r. ceny prądu dla przeciętnego gospodarstwa domowego w Polsce mogą wzrosnąć nawet o 70 proc. O ile nie będziemy mieli do czynienia z kolejnym, odgórnym mrożeniem stawek. Jedynym pocieszeniem pozostanie to, że nie jesteśmy w tym cenowym szaleństwie sami. Jak wylicza Eurostat, cena energii wzrosła w pierwszej połowie 2023 r. aż w 22 krajach Unii Europejskiej.

Bruksela boi się, że boom na pompy ciepła z jednej strony zagwarantuje dekarbonizację Europy, ale z drugiej stworzy nowy problem. Chodzi o ślad węglowy, wynikający z ewentualnej nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła. Tym czynnikiem chłodzącym są często gazy fluorowane. Komisja Europejska chciałaby je z tego względu ograniczać i jednocześnie promować czynniki naturalne. Właśnie osiągnięto porozumienia w sprawie europejskiego rozporządzenia f-gazowego.

W ostatnich dniach jesteśmy świadkami solidnych zwyżek cenowych gazu ziemnego. Powodów takiej sytuacji jest co najmniej kilka. Jesteśmy na starcie sezonu grzewczego i kolejny raz w grę wchodzi deficyt gazu. I takie energetyczne przepychanie się może potrwać jeszcze parę lat. Międzynarodowa Agencja Energetyczna (IEA) szacuje, że szczyt wydobycia gazu nastąpi w 2030 r.

Ubiegły rok dla europejskiego rynku pomp ciepła był wyśmienity. Dzięki tym urządzeniom Europejczycy mieli realną szansę na ucieczkę od wysokich cen paliw kopalnych i tym samym zmniejszenie swoich rachunków, które były pod sporą presją kryzysu energetycznego. Ale teraz już tak dobrze nie jest. Na największe bolączki, które mogą szybko zniweczyć dotychczasowe dokonania, zwraca uwagę Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EPHA). Stanowisko opublikowano drugiego dnia Forum Pomp Ciepła UE w Brukseli.

Tym razem Rosji nie uda się w trakcie tej zimy przycisnąć energetycznie Europy do ściany. A groźby ze strony Gazpromu nie mają żadnego pokrycia. W efekcie spada cena gazu, która znowu jest najtańsza od grudnia 2021 r. Jakby tego było za mało, to na rynku gazu swoje piętno bardziej niż dotąd chce odcisnąć Nigeria, która zapowiada zwiększenie produkcji.

Widać czarno na białym, że wywołany przez Rosję w ubiegłym roku kryzys energetyczny był też przy okazji dobrym ćwiczeniem dla Brukseli. Dzięki temu teraz udało się unijne magazyny gazu wypełnić rekordowo szybko, co może sugerować, że tegoroczna zima nie będzie aż tak bardzo doskwierać. Ale cena gazu przez to jakoś specjalnie przynajmniej na razie nie nurkuje i dalej jest na poziomach wyższych niż miało to miejsce przed rosyjską napaścią na Ukrainę. I to się w kolejnych miesiącach wale nie musi zmienić.

Zdaniem Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) sytuacja na rynku wcale nie jest aż tak tragiczna, jak ostatnio się mówi. Inni przestrzegają przed przeciążeniem sieci przez pompy ciepła, jak wcześniej miało to miejsce w przypadku instalacji fotowoltaicznych. Skuteczną receptą na to mają być specjalne taryfy.

Procentowy udział pomp ciepła w programie Czyste Powietrze w ostatnich miesiącach nieco wyhamował, ale i tak wartości liczbowe wniosków dotyczących tych urządzeń grzewczych są na stałym poziomie, a nawet trochę rosną. Pogłoski o wyhamowywaniu rynku są więc zdecydowanie przedwczesne. Drugą młodość za to przeżywają kotły na biomasę. Tutaj wiodącym czynnikiem pozostaje zasobność portfela.

Wszystko wskazuje na to, że nie będzie powtórki z zeszłorocznej paniki i tym razem rosyjski szantaż gazowy na nikim w UE nie zrobi wrażenia (tak nam przykro – uwaga, sarkazm). W każdym razie powinno być zdecydowanie spokojniej, co wyrażnie też odczuwa rynek. W efekcie gaz wyceniony jest za prawie dwa razy mniej niż jeszcze rok temu.

Na stacjach paliw promocja goni promocję, a ceny gazu i węgla wróciły do poziomów z początku 2022 r. Wydawać mogłoby się, że najgorsze za nami i kryzys energetyczny w końcu nam odpuści. Ale dr Fatih Birol, dyrektor wykonawczy Międzynarodowej Agencji Energetycznej (MAE), jest odmiennego zdania. Przekonuje, że tej zimy możemy ponownie być przyparci do muru.

Pamiętacie, że w tym roku mamy zamrożone rachunki za gaz? Stało się tak dzięki Ustawie z grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu. Tyle tylko, że ta ochrona trwa jedynie do końca tego roku. A po social mediach krążą już prognozowane rachunki na 2024 r. od PGNiG. Powiedzieć, że przyprawiają o ból głowy, to jakby nic nie powiedzieć. Bo cena gazu ma być więcej niż dwa razy wyższa.

Daniel Obajtek, prezes Orlenu, stwierdził, że wolumen gazu na przyszłą zimę jest w pełni zabezpieczony. Pomógł nam w tym Baltic Pipe, większe własne wydobycie oraz dodatkowe kontrakty na LNG. I dzięki mamy mieć szansę na tańszy gaz,, który od stycznia 2023 r. zdążył już potanieć o 70 proc.