Kredyty hipoteczne

Jeszcze kilkanaście miesięcy temu kredytobiorca, który prosił o pokazanie wyliczeń kredytu ze stałą stopą procentową, budził wśród bankowców politowanie. No bo jak to? Tak świadomie i celowo chce pan przepłacać kilkaset złotych miesięcznie? Mimo to część Polaków zdecydowała się na taki wariant. A teraz, po nagłej podwyżce stóp, znów jest obiektem ataku ze strony banków.

Chory kraj? Chory rynek? A może totalny brak wiedzy ekonomicznej Polaków połączony z trzymaniem się z daleka od strefy euro? Zobaczcie, ile hipoteki kosztują w innych krajach. A potem zastanówcie się, czy chcecie żyć u Orbana. A może wolelibyście wejść do strefy euro? A na koniec jeszcze cofnijcie się w czasie zaledwie do czasów pandemii, kiedy stopy procentowe mieliśmy niemal tak niskie, jak kraje, które przyjęły euro.

Kiedy w rządzie ktoś wymyślał program Mieszkanie bez wkładu własnego, wówczas miał one jeszcze jakiś sens, choć był groźny zarówno dla banków jak i kredytobiorców. Na szczęście zanim wszedł w życie, stopy mocno urosły, powodując, że niebezpieczeństwo ominęło i jednych i drugich. Ale rząd nadal udaje, że to wielki hit. Tylko że nikogo on już nie obchodzi, a banki nie są zainteresowane, by w niego wejść. Umowę niby podpisał jeden bank, ale nic z niej nie wynika.

Rząd mówi nieco wymijająco, że umowy na kredyty frankowe są powszechnie unieważniane w sądach. Inaczej mówiąc: masz kredyt we franku, idź do sądu, sam sobie możesz pomóc, państwo nie musi wkraczać. Co to oznacza?

Tylko od stycznia do marca do sądów wpłynęło prawie 16 tys. nowych spraw frankowych. To o przeszło 21 proc. więcej niż rok temu. Prawie połowa wszystkich pozwów trafia do sądów w Warszawie.

Pół Polski i cały rynek finansowy w naszym kraju żyje ostatnio projektami zmian przygotowanych przez rząd, które wprowadzają różne formy pomocy dla kredytobiorców, którzy przeżywają domniemane cierpienia w związku ze wzrostem rat kredytowych. Najważniejszą zmianą, bo obiecującą największą ulgę finansową, jest pomysł wakacji kredytowych. Wygląda na to, że posiadacze kredytów frankowych też będą mogli się na nie załapać, choć w Szwajcarii stopy procentowe nie rosną.

Ministerstwo Rozwoju prowadzi rozmowy z sektorem bankowym na temat wprowadzenia kredytów ze stałym oprocentowaniem – zdradziła w czwartek wiceminister Olga Semeniuk. Przekonuje, że ma to być bezpieczniejsze zarówno dla rynków, jak i kredytobiorców. Tych, którzy zdecydują się na wzięcie kredytu o stałej stopie procentowej, rząd zamierza objąć systemem spłat rodzinnych nawet, wtedy gdy wkład własny będzie wyższy niż 20 proc. wartości nieruchomości.

Jednak nie dla wszystkich, tylko dla wybranych – rząd zmienił pomysł na pomoc kredytobiorcom i znacznie zaostrzył zasady udzielania wakacji kredytowych. Z listy beneficjentów wykreśleni zostały osoby, które z kupna mieszkań zrobiły sobie sposób na zarabianie.

Właściwie wiadomo już, że oprocentowanie naszych kredytów powinno być o 1,5-2 proc niższe. Ucieszyliście się już? Hola! Bo unijne rozporządzenie mówi, że nowy wskaźnik – jakikolwiek wyjdzie z kalkulacji – i tak musi zostać ręcznie podniesiony, żeby wcale nie był niższy niż stary. Czyli cała awantura o WIBOR jak krew w piach? Nie, bo nagle wchodzą politycy i mówią, że może i takie jest unijne prawo, ale oni i tak zrobią, co chcą.

PiS idzie na rekord. Zapowiada nowelizację programu Mieszkanie bez wkładu własnego, choć nie wszedł on jeszcze w życie. Jeszcze lepsze jest to, że nowelizacja będzie polegała na tym, że gwarancje kredytowe zostaną rozszerzone o grupę, która wkład własny ma, więc ich nie potrzebuje.

Gdyby ryzyko stóp procentowych właśnie się nie zmaterializowało, całe rzesze młodych Polaków pakowałyby się w kredyty hipoteczne, na które ich nie stać. No chyba że sądzicie, że byłoby ich stać na raty wyższe o 70 proc.? To dopiero byłaby katastrofa! Na szczęście się nie zdarzy, bo program gwarancji wkładu własnego ruszy dopiero 27 maja i teraz pewnie i tak nikt z niego nie skorzysta.

Rząd wymyślił, że ratować przed rosnącymi ratami trzeba wszystkich Polaków: tych, co kupowali mieszkanie na własne potrzeby, i tych, co kupowali dziesiąty lokal, żeby go wynająć tym, których nie stać na zakup. Więcej! Dzięki wakacjom kredytowym kredytobiorcy oddadzą bankom mniej niż 2021 r. Eldorado normalne.

Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów sprawdzi, czy banki bezpodstawnie nie odmawiają swoim klientom zwrotu opłat z tytułu wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego. Urząd poinformował w środę, że wszczął postępowanie wyjaśniające wobec aż siedemnastu czołowych banków detalicznych w Polsce, także państwowych.

Jeśli przecieki okażą się prawdą, wskaźnik który zastąpi od 1 stycznia 2023 r. WIBOR będzie jeszcze niższy niż dotąd sądzono, a raty hipotek spadną o kilkaset złotych miesięcznie. I to byłoby prawdziwe zaskoczenie. Ale zaraz! Skoro nowy wskaźnik ma być lepszy niż WIBOR, bo lepiej ma oddawać realne koszty banków, to znaczy, że za pomocą WIBOR-u banki rzeczywiście nieźle was skubały i to żadna teoria spiskowa.

Nawet osiem miesięcy bez rat w tym i przyszłym roku, dopłaty do 2 tys. zł miesięcznie dla osób w najgorszej sytuacji finansowej, a także przejście ze stawki WIBOR na ustalaną przez NBP Polonię. To najważniejsze rozwiązania rządowego programu wsparcia kredytobiorców, którzy ucierpieli na serii podwyżek stóp procentowych. We wtorek premier przedstawił długo oczekiwane szczegóły nowego programu w ramach tak zwanej tarczy antyputinowskiej. Rząd nie nauczył się jednak na katastrofie Polskiego Ładu i konsultacje projektu potrwają tylko kilka dni.

Niższa niż oczekiwano podwyżka stóp procentowych wcale nie musi oznaczać, że stopy zatrzymają się niżej albo że będą rosły wolniej. Ekonomiści ING wręcz nawet podnieśli swoje prognozy – lecimy na minimum 8,5 proc. stopy referencyjnej i nawet na 20 proc. inflacji.

Kto powinien płacić za rosnące raty złotówkowiczów? Na pewno nie banki – przekonuje w wywiadzie dla „Pulsu Biznesu” Przemek Gdański, prezes BNP Paribas Polska. I zaznacza, że nie powinno się na nie przerzucać odpowiedzialności za decyzje klientów. Racja. Ale zaraz, czy banki też nie podejmowały w tym samym czasie decyzji, czy pożyczyć pieniądze klientowi? Ryzyko i odpowiedzialność podejmowały obie strony.

Ale i tak optymizm banków zdumiewa. Już po wybuchu wojny w Ukrainie, przy rozpędzonej inflacji i znając rekomendację KNF zalecającą ograniczenie akcji kredytowej, wkopały kilkadziesiąt tysięcy Polaków w wielomiliardowe hipoteki. Bo to chyba niemożliwe, by instytucjom zaufania publicznego żądza zysku przesłoniła nagle zdrowy rozsądek, prawda?

W kwietniu prezes NBP Adam Glapiński zapowiedział, że o tym, o ile podwyższane będą stopy procentowe w najbliższym czasie, a także jak długi będzie ten cykl, zadecyduje sytuacja gospodarcza. Ta przemawiałaby za kolejnym agresywnym ruchem w górę. Słysząc takie zapowiedzi, kredytobiorcy prawdopodobnie właśnie mdleją.

Szybka seria podwyżek stóp procentowych już sprawiła, że raty kredytów hipotecznych wzrosły nawet dwukrotnie. Analitycy spodziewają się, że 5 maja RPP podniesie stopy o 100 pkt proc., a to oznacza jeszcze większy ból głowy kredytobiorców. Na szczęście oprócz rządowych wakacji kredytowych jest kilka innych możliwości obrony przed dewastującymi domowe finanse ratami kredytu hipotecznego.