górnicy

Na razie nie wiadomo, co konkretnie zamierza polski rząd w sprawie unijnego rozporządzenia metanowego. Mamy jedynie zapewnienia wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasina, który twierdzi, że zrobimy wszystko, żeby nie doszło do przyjęcia tych regulacji. Przegłosowanie w Parlamencie Europejskim tych przepisów zdemoluje podpisaną prawie dwa lata temu umowę społeczną i zdecydowanie przyspieszy zamykanie polskich kopalń. Polska Grupa Górnicza (PGG) wylicza, że ten proces likwidacji ruszyłby pełną parą już w 2027 r.

Tym razem wszystko poszło sprawnie, bez zbędnych kłótni i straszenia protestami na ulicach. Związkowcy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) szybko dogadali się z władzami spółki w sprawie wypłaty jednorazowych świadczeń. To wyrównanie wcześniej wynegocjowanych podwyżek dla całej załogi. Ale te wejdą w życie dopiero od 1 lipca. I trzeba pierwszych sześć miesięcy 2023 r. jakoś zbilansować.

Pensje górników wzrosną o ponad 15 proc. Wszystko dzięki temu, że dogadali się już w Polskiej Grupie Górniczej i w Węglokoks Kraj. Za chwilę ustalą to także w Tauron Wydobycie. O co chodzi? O podpisanie porozumienia płacowego, dzięki któremu dojdzie do wyrównania pensji w tych trzech spółkach. Dzięki temu średnie wynagrodzenie górników przebije poziom 12 tys. zł brutto i tym samym będzie o prawie 5 tys. zł wyższe od średniej krajowej. A to jeszcze nie koniec rozmów płacowych.

Najpierw zarząd JSW w ogóle nie chciał słyszeć o żadnych podwyżkach. Bo może i spółka rzeczywiście ma rekordowe zyski, jak wskazują to związkowcy, ale czasy są ciężkie i nie ma co rozdawać pieniędzy lekką ręką. I zamiast wyższych pensji miała być jednorazowa nagroda, wypłacona w sierpniu 2023 r. Górnicy jak to usłyszeli, to się wściekli i zapowiedzieli najazd na Warszawę. W końcu musiało pewnie interweniować Ministerstwo Aktywów Państwowych, bo nagle obie strony potrafiły się dogadać. I stanęło koniec końców na nieco mniejszej podwyżce, niż wnioskowali związkowcy.

Górnicy twierdzą, że już wiosną być może trzeba będzie organizować pogrzeb całej branży wydobywczej w Polsce. Wszystko przez rozporządzenie metanowe, nad którym głosowanie w Parlamencie Europejskim ma odbyć się w marcu lub kwietniu. Stąd proponują szefom komisji PE pilne spotkanie w tej sprawie. Bierność w tym względzie zarzucają również polskiemu rządowi. Tymczasem think tank Ember w swojej jednej z najnowszych analiz wykazuje, że właśnie przez metan coraz bardziej pod górkę w następnych latach będzie miał węgiel koksowy.

Pamiętacie jeszcze palenie opon, rzucanie petard, blokowanie ulicy i oblewanie krwią wizerunków najważniejszych polityków? Tak wyglądały protesty górników w Katowicach i Warszawie jakieś siedem-osiem lat temu. I chociaż wydaje się, że obecnie jesteśmy w zupełnie innej rzeczywistości gospodarczej, to za kilka tygodni możemy przeżywać znowu to samo, albo i jeszcze gorzej. Górnicy są wściekli, mają żal do rządu i grożą protestami, jakich nikt nie widział od 2015 r. Powód? Przed unijną dyrektywą metanową, która zbliża się do nas wielkimi krokami, ostrzegają od lat. I twierdzą, że jeżeli Polska nic z tym nie zrobi, to nasze górnictwo trzeba będzie zwijać już za parę lat.

Co dalej z podpisaną w 2021 r. umową społeczną? Czy coś się stanie z górniczymi wynagrodzeniami, które są pod coraz większą presją inflacji? Dlaczego rząd tak po prawdzie tylko mówi o zwiększeniu wydobycia węgla, za czym jednak nie idą konkretne czyny? I co się dzieje z budową instalacji służących do produkcji błękitnego węgla? To też przecież obiecywano. To tylko niektóre tematy, jakie bardzo chcą górnicy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) poruszyć z wiceministrem i szefem aktywów państwowych Jackiem Sasinem. Zbycie ich może odbić się rządowi czkawką.

Już tylko dwa miesiące z małym hakiem dzielą nas od powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która ma dać początek transformacji. Podpisana już w tej sprawie umowa społeczna chroni przyszłych pracowników i gwarantuje im m.in. prawo do nagród z okazji Dnia Górnika i Dnia Energetyka. A teraz Ministerstwo Aktywów Państwowych uchyla rąbka tajemnicy i przyznaje, że trwają prace nad specjalnymi urlopami dla pracowników sektora elektroenergetycznego i branży górnictwa węgla brunatnego.

Mimo że z pozoru relacja na linii rząd - górnicy wygląda całkiem poprawnie, to gdy przyjrzeć się temu z bliska, już tak kolorowo nie jest. Z jednej strony wypłata czternastek za parę tygodni nie jest zagrożona, ale z drugiej ciągle nie ma nawet skrawka informacji o losie podpisanej umowy społecznej. Nawet nie wiadomo, czy dokument będzie jeszcze w jakiś sposób modyfikowany. Związkowcy skarżą się też na brak inwestycji, przez który ich zdaniem za chwilę w Polsce po prostu zabraknie węgla.

Wydaje wam się, że to Warszawiacy są odklejeni od rzeczywistości, bo zarabiają tyle, że nie mają pojęcia o życiu normalnego człowieka? Jedzą sushi na śniadanie i wyrzucają mięso po ugotowaniu rosołu? To już dawno nieaktualne, bo przez sektor wydobycia węgla zarobki na Śląsku tak wystrzeliły, że średnie płace w Katowicach są o niemal 1,5 tys. zł wyższe niż w Warszawie. A wiecie, co jest jeszcze ciekawsze? Z Warszawą wygrywa nawet Kraków, a więc stolica ledwo zmieściła się na podium.

Za niecałe dwa tygodnie ma dojść do mediacji między zarządem JSW a górnikami, którzy od tygodni wnoszą o podwyżkę swoich pensji, na co jednak szefostwo spółki nie chce się zgodzić, mimo rekordowych zysków w ostatnim czasie. Jednocześnie związkowcy nie ukrywają, że nie zamierzają więcej marnować czasu i już teraz przygotowują się do akcji protestacyjnych – w Katowicach i w Warszawie.

Chociaż boksowanie z górnikami trwa od paru lat, to Zjednoczona Prawica może być z siebie zadowolona. Udała jej się bowiem nie lada sztuka. Związkowcy z kopalń tylko i wyłącznie w politykach obecnej władzy widzą nie dość, że swoich najbardziej lojalnych obrońców, to w dodatku też mają ich za najpilniejszych wrogów polityki klimatycznej UE. Rządzący też z powodzeniem wmówili górnikom, że opozycja chce dla nich jak najgorzej, a ich kopalnie najchętniej zamknęłaby w 10 lat.

Jeszcze przed Świętami Bożego Narodzenia ma dojść do podpisania kolejnej umowy społecznej między rządem a górnikami. Tym razem chodzi o wydzielanie aktywów węglowych ze spółek do Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Związkowcom udało się wywalczyć naprawdę sporo. Coroczne podwyżki to tylko początek. Rząd kupił zyska w ten sposób spokój w roku wyborczym.

Instytut Spraw Publicznych postanowił przyjrzeć się bliżej górnikom i temu, jakie zdaniem mają na temat zmian klimatycznych, transformacji energetycznej i poczynań rządu w tych obszarach. Wyniki analizy mocno mnie zaskoczyły. Wychodzi na to, że większość fedrujących pod ziemią doskonale wie, w jakiej znaleźliśmy się sytuacji. A ich nastawienie do nadchodzących zmian, to wynik głównie negatywnych działań rządu.

6687,92 zł brutto wyniosło przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w Polsce, a to aż o 13 proc. więcej niż rok temu. Wzrósł też poziom zatrudnienia. Dane GUS-u z polskiego rynku pracy byłyby znacznie bardziej krzepiące, gdyby nie dotyczyły tylko większych firm, a na średnią nie wpływał potężny wzrost płac w górnictwie.

Barbórka zbliża się wielkimi krokami, więc rządzący coraz bardziej kadzą górnikom. Obiecują zwiększenie wydobycia węgla i przesunięcie w czasie harmonogramu likwidacji kopalń. Jarosław Kaczyński w specjalnym liście do Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ Solidarność poleca nawet pracowników przemysłu wydobywczego Jasnogórskiej Pani. Górnicy już parę razy dali zrobić się w konia. Ale tym razem może być inaczej.

Jeżeli rząd myśli, że na kilka tygodni przed Barbórką wystarczy zapowiedzieć bardziej elastyczną politykę węglową, a wcześniej nakłonić Solidarność do odwołania Marszu Godności i w ten sposób zadbać o dobre nastroje górników - to bardzo się myli. Tym razem taka taktyka się nie sprawdzi i odwiedzanie kolejnych karczm piwnych na Śląsku przez wicepremiera Jacka Sasina nic w tym względzie nie zmieni. Bo górnicy czują się przez rząd oszukani i trudno im się dziwić.

Kryzys energetyczny dociska Polaków do ściany, a inflacja dodatkowo drenuje ich portfele. Trudno, żebyśmy na lewo i prawo tryskali dobrym nastrojem. Tyle że to wcale nie oznacza, że trzeba od razu manifestować gdzie popadnie niezadowolenie. Dlatego od rządu do centrali Solidarności musiał pójść jasny sygnał: weźcie się nie wygłupiajcie i odwołajcie Marsz Godności. I tak też się stało. Co na to górnicy?

Już wiadomo, że Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) nie powstanie zgodnie z pierwotnymi planami do końca tego roku. Jak już, to należy jej się spodziewać w pierwszych tygodniach 2023 r. Ale widać jak na dłoni, jakie to będzie trudne zadanie, w którym nie da się wszystkich zadowolić. Jako pierwsi swoją dezaprobatę oficjalnie wyrazili górnicy z Tauron Wydobycie, którzy za przejście bezpośrednio pod skrzydła Skarbu Państwa chcą dodatkowej kasy w postaci 10 tys. zł. Rząd oferuje dziesięć, ale gwarancji lat zatrudnienia. Jak górnicy zareagują na propozycje, w której nie ma w ogóle mowy o pieniądzach?

Coraz głośniejsze górnicze pomrukiwania dotarły w końcu do Warszawy. Trudno inaczej wytłumaczyć nagły, węglowy zwrot, w którym szef partii rządzącej nie wyklucza budowaniu w przyszłości nowych kopalni, a wicepremier Jacek Sasin na śląskiej karczmie piwnej kadzi górnikom i mówi, że bez nich nie byłoby polskiego bezpieczeństwa energetycznego. Takie czarowanie potrwa co najmniej do Barbórki. Fot. wzz.org.pl