górnictwo

Agencja Rozwoju Przemysłu pokazała wyniki węgla za czerwiec. Niestety, nie jest dobrze. Do tej pory, licząc od stycznia 2007 r., najgorszy wynik pod względem sprzedaży węgla pochodził z maja 2020 r., kiedy udało się znaleźć kupców tylko na 3,46 mln t węgla. Ale w tym roku wychodzi na to, że zaplanowaliśmy sobie systematyczne pobijanie tego niechlubnego rekordu i wychodzi nam to całkiem nieźle. Gorszy wynik był w kwietniu, jeszcze gorszy w maju, a czerwcu szuramy już po dnie.

Tereny pogórnicze to łakomy kąsek. Zazwyczaj są bardzo dobrze skomunikowane i mają całą, niezbędną infrastrukturę. Nic więc dziwnego, że spór o to, kto ma kreślić ich los na przyszłość, coraz bardziej nabiera tempa. Rząd bardzo chciałby móc i tutaj ciągnąć za większość sznurków, ale sprzeciwiają się temu samorządowcy. Teraz w sukurs idą im Stowarzyszenie Gmin Górniczych w Polsce (SGGP), które swoje propozycje legislacyjne w tym zakresie przesłało już do Rady Ministrów.

To kiepski okres dla wiceministra aktywów państwowych Marka Wesołego, który jest też pełnomocnikiem premiera ds. górnictwa węglowego i transformacji spółek węglowych. Cały czas nie wiadomo, co tak po prawdzie dzieje się z podpisaną już ponad dwa lata temu umową społeczną, która musi (tak ustalił rząd i górnicy) być notyfikowana przez Komisję Europejską. Dalej tajemnicą jest też to, co z Narodową Agencją Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE), która miała zdjąć ze spółek wydobywczych węglowy balast i dać początek naszej transformacji energetycznej. A teraz dodatkowo związkowcy z Tauronu piszą do wicepremiera Jarosława Kaczyńskiego i proszą, żeby ten postawił wreszcie Wesołego do pionu.

Ograniczenie prawa własności bez odszkodowania, ingerencja w kompetencje samorządów, a nawet niezgodność z Konstytucją. Takie zarzuty są formułowane pod adresem autorów rządowej nowelizacji Prawa geologicznego i górniczego. Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce, by potencjalne wartościowe złoża cennych surowców nie przepadały z powodów przeszkód administracyjnych. Krytycy tej noweli wskazują, że takie przepisy mogą sprawić, że wahadło wychyli się nadmiernie w drugą stronę. Kontrowersyjna nowelizacja przeszła już przez parlament i obecnie oczekuje na podpisanie prezydenta, co może wydarzyć się już w najbliższy piątek 30 czerwca.

Zastanawialiście się kiedyś, jaka panowała atmosfera na Titanicu kilka minut przed katastrofą? Na statku była pewnie romantyczna sielanka i raczej nikt nie spodziewał się tragicznego finału. Bardzo podobnie jest z polskim górnictwem. Z tą różnica, że u nas wszyscy wydają się zdawać sprawę, że kopalnie idą na dno i tego już nikt nie zatrzyma. Ale wbrew rozsądkowi wciąż nie mamy żadnego planu przebranżawiania. Zamiast tego od tygodni słychać lament o zmniejszającym się zatrudnieniu. Chcąc temu zaradzić, PGG reaktywuje właśnie klasy górnicze. Czyli co? Góra lodowa, górą lodową, ale bal trwa w najlepsze dalej?

Wyjątkowo w tej sprawie w jednej drużynie grają wszyscy polscy europosłowie, niezależnie od przynależności partyjnych, razem ze związkowcami górniczymi. Bo też skok Komisji Europejskiej na emisje metanu może być bardzo groźny dla naszej branży wydobywczej. Dlatego od tygodni, zgodnie z hasłem wszystkie ręce na pokład, czynione są oficjalne i zakulisowe starania, żeby projekt szykowanego rozporządzenia metanowego nieco złagodzić, robiąc ukłon w kierunku węglowej Polski. I chyba w końcu się to udało.

Jeszcze w połowie lutego br. w JSW drżeli na myśl, że węgiel koksowy jednak nie znajdzie się na unijnej liście surowców krytycznych i przed spółką zaczną się bardzo trudne czasy. Potem tygodniami ostrzegano, że przygotowywane w Brukseli rozporządzenie metanowe też zrobi JSW sporą krzywdę, liczoną nawet w miliardach złotych. Ale potem pokazano rekordowe wyniki za 2022 r. A że przy okazji węgiel ciągle jest bardzo drogi, to górnicy z JSW odcinają kupony. Za chwilę zostanie im wypłacony deputat węglowy - przeszło 11 tys. zł na rękę.

Polskie górnictwo obłowiło się na kryzysie energetycznym. Zeszły rok zamknęło z zyskiem na poziomie ponad 9,7 mld zł, a jeszcze w 2021 r. to była strata w wysokości 3,2 mld zł. Doskonale zdają sobie z tego sprawę górnicy, którzy w roku wyborczym skutecznie tyrpią władzę w sprawie podwyżek pensji. A że dalej nie ma żadnych przeciwskazań do tego, żeby polskiego węgla nie sprzedawać aż tak drogo, to warto też naciskać w sprawie wartości flapsów, czyli posiłków regeneracyjnych.

Praca pod ziemią to z pewnością jeden z najtrudniejszych pomysłów na zarabianie pieniędzy. Jest ich jednak w tej branży wyjątkowo dużo. Przedstawiciele innych zawodów mogą tylko patrzeć i obgryzać paznokcie z zazdrości. Teraz mają ku temu kolejny powód. Górnicy z Polskiej Grupy Górniczej właśnie porozumieli się z szefostwem spółki w sprawie wzrostu stawki zasadniczej oraz wypłaty dodatkowej jednorazówki. W sumie górnicze uposażenia przez pięć ostatnich lat podskoczyły o prawie 100 proc.

Związkowcy czekają w Katowicach na premiera Mateusza Morawieckiego i minister klimatu i środowiska Annę Moskwę. Chcą rozmawiać o rozporządzeniu metanowym, które – ich zdaniem – zagraża polskiemu górnictwu. Ale tym razem na ładne słowa nie dadzą się nabrać. Chcą konkretów i wyjaśnienia, dlaczego rządowi negocjatorzy wcześniej mówili, że wszystko jest pod kontrolą, a ewentualne kary metanowe nie zrobią żadnej różnicy.

Tego można było się spodziewać. Na jakieś pół roku przed wyborami parlamentarnymi wszystkie partie jak jeden mąż wpadają w pojednawczy ton z górnikami. I jak tylko mogą, pokazują, że nie kto inny, jak właśnie oni mają cały Górny Śląsk dawno w sercu i nie dadzą wyrządzić temu regionowi żadnej krzywdy. Teraz najlepszą okazją do tych peanów jest projekt unijnego rozporządzenie metanowego. A co ze zmianami klimatu? Proszę nie żartować, prima aprilis dopiero za parę dni.

Unijne rozporządzenie metanowe irytuje polskich górników, którzy w unijnych regulacjach dopatrują się grabarza działających w naszym kraju kopalni. Swoje niezadowolenie najpierw wykrzyczą przed siedzibą Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a potem będą o tym debatować w Katowicach. Tymczasem eksperci Fundacji Instrat wykazują, że przygotowywane przepisy metanowe to bardziej szansa na modernizację kopalni w Polsce, a nie na ich gwałtowne zamknięcie.

JSW ma ostatnio bardzo dobrą passę. Najpierw Komisja Europejska wpisała węgiel koksowy w katalog surowców krytycznych dla UE. Teraz spółka pokazała swoje rekordowe wyniki finansowe za 2022 r. I to od razu widać w wartościach udziałów JSW. Ale to też może rozochocić zatrudnionych tutaj górników. Już ponad miesiąc temu, właśnie na podstawie jeszcze niepełnych, ale i tak bardzo dobrych, wyników finansowych JSW, domagali się wyższych pensji. I wtedy, wspierani przez Ministerstwo Aktywów Państwowych, dopięli swego.

Na razie nie wiadomo, co konkretnie zamierza polski rząd w sprawie unijnego rozporządzenia metanowego. Mamy jedynie zapewnienia wicepremiera i ministra aktywów państwowych Jacka Sasina, który twierdzi, że zrobimy wszystko, żeby nie doszło do przyjęcia tych regulacji. Przegłosowanie w Parlamencie Europejskim tych przepisów zdemoluje podpisaną prawie dwa lata temu umowę społeczną i zdecydowanie przyspieszy zamykanie polskich kopalń. Polska Grupa Górnicza (PGG) wylicza, że ten proces likwidacji ruszyłby pełną parą już w 2027 r.

Po dwóch miesiącach z hakiem sprawdziły się nasze przepowiednie i nowym pełnomocnikiem rządu ds. transformacji spółek energetycznych i górnictwa węglowego mianowano posła PiS Marka Wesołego. Teraz przed nim wyjątkowo trudne zadania. Po pierwsze, w trybie pilnym, musi obronić polskie górnictwo przed unijnym rozporządzeniem metanowym. A po drugie trzeba renegocjować wcześniejszą umowę społeczną z górnikami.

Narzekacie na Orlen, że tak się wzbogacił na cenach paliwa? To zerknijcie na wyniki finansowe polskiego górnictwa. A jeszcze cieplej na sercu wam się zrobi, kiedy spojrzycie na przychody wygenerowane sprzedażą węgla. Może wtedy rekordowa cena opału już nie będzie was tak dziwić.

Tym razem wszystko poszło sprawnie, bez zbędnych kłótni i straszenia protestami na ulicach. Związkowcy z Polskiej Grupy Górniczej (PGG) szybko dogadali się z władzami spółki w sprawie wypłaty jednorazowych świadczeń. To wyrównanie wcześniej wynegocjowanych podwyżek dla całej załogi. Ale te wejdą w życie dopiero od 1 lipca. I trzeba pierwszych sześć miesięcy 2023 r. jakoś zbilansować.

Pensje górników wzrosną o ponad 15 proc. Wszystko dzięki temu, że dogadali się już w Polskiej Grupie Górniczej i w Węglokoks Kraj. Za chwilę ustalą to także w Tauron Wydobycie. O co chodzi? O podpisanie porozumienia płacowego, dzięki któremu dojdzie do wyrównania pensji w tych trzech spółkach. Dzięki temu średnie wynagrodzenie górników przebije poziom 12 tys. zł brutto i tym samym będzie o prawie 5 tys. zł wyższe od średniej krajowej. A to jeszcze nie koniec rozmów płacowych.

Najpierw zarząd JSW w ogóle nie chciał słyszeć o żadnych podwyżkach. Bo może i spółka rzeczywiście ma rekordowe zyski, jak wskazują to związkowcy, ale czasy są ciężkie i nie ma co rozdawać pieniędzy lekką ręką. I zamiast wyższych pensji miała być jednorazowa nagroda, wypłacona w sierpniu 2023 r. Górnicy jak to usłyszeli, to się wściekli i zapowiedzieli najazd na Warszawę. W końcu musiało pewnie interweniować Ministerstwo Aktywów Państwowych, bo nagle obie strony potrafiły się dogadać. I stanęło koniec końców na nieco mniejszej podwyżce, niż wnioskowali związkowcy.

Chyba jesteśmy świadkami kolejnej rewolucji technologicznej, dzięki której sztuczna inteligencja wychodzi z bańki i zaczyna nas coraz bardziej prowadzić za rękę. Pęd na porady od wirtualnego umysłu postanowili wykorzystać również Polacy i zadali mu kilka konkretnych pytań dotyczących polskiego górnictwa oraz naszej transformacji energetycznej. Niektóre odpowiedzi mogą zaskakiwać.