globalne ocieplenie

To nic, że tegoroczny czerwiec, lipiec, sierpień, wrzesień i październik też były najcieplejszymi miesiącami od czasu prowadzenia pomiarów temperatury. To nic, że najpewniej 2023 rok może okazać się zdecydowanie najcieplejszym w historii. Ale to, że prawdopodobnie jeszcze w tej dekadzie osiągniemy próg 1,5 st. C globalnego ocieplenia, powinno wywołać już nie lada alarm. Naukowcy są raczej zgodni: celu wyznaczonego Porozumieniem Paryskim już raczej nie osiągniemy.

Za chwilę minie pięć lat od Szczytu Klimatycznego ONZ COP24, który zorganizowano w Katowicach, a w trakcie którego prezydent Andrzej Duda wprawił międzynarodową publikę w osłupienie, mówiąc że w Polsce węgla starczy jeszcze na 200 lat. Od tego czasu na kolejnych szczytach padały różne inne deklaracje, które jednak niezbyt wiele zmieniły. Dominowała polityka, tak jak prawdopodobnie to będzie w trakcie najbliższego COP28, którego gospodarzem będą Zjednoczone Emiraty Arabskie. Tymczasem najnowszy raport Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) World Energy Outlook 2023 stawia sprawę bardzo jasno: albo wyhamujemy popyt na paliwa kopalne, albo będziemy mieć nie lada kłopoty.

Arktyka znalazła się w grze trzech mocarstw: Rosji, Stanów Zjednoczonych oraz Chin. Choć dotychczas ten srogi dla człowieka teren był praktycznie niedostępny, to globalne ocieplenie przyspieszyło redukcję pokrywy lodowej. A to oznacza nowe możliwości wydobywcze, bo ten obszar kryje w sobie wielkie pokłady surowców takich jak ropa naftowa i gaz ziemny, ale również i zaniepokojenie możliwą rywalizacją na polu militarnym.

Być może fakt, że jesteśmy świadkami kolejnego najcieplejszego miesiąca w historii pomiarów, w żaden sposób nie wpływa na zmianę opinii przez przeciwników zmian klimatu, którzy nie wierzą ani w globalnym ocieplenie, ani w to, że to wszystko dzieje się przez człowieka. Tylko, czy ich uparte nakłanianie do zmiany zdania ma jeszcze sens? Niech wierzą, w co chcą, a takie opracowania, jak raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) dobitnie pokazuje, jak bardzo się mylą.

Redukcja emisji dwutlenku węgla to jedno z najważniejszych, jak nie najważniejsze zadanie w związku z przyspieszającymi zmianami klimatu. Na razie jednak wiele mówi się o wychwytywaniu i składowaniu CO2, ale mało się w tym kierunku robi. Ale okazuje się, że w tym celu wcale nie trzeba wyłamywać już otwartych drzwi. Skandynawowie od lat udowadniają, że ten cel można osiągnąć w zupełnie inny sposób. Wystarczy wykorzystać pompy ciepła.

W najnowszym raporcie Światowe Stowarzyszenie Nuklearne (WNA) wykazuje, że w ciągu ostatnich 50 lat energetyka jądrowa zapobiegła emisji ponad 70 gigaton CO2. To prawie tyle, ile cały świat emituje przez dwa lata. Atom ma być kluczowym elementem przyszłego, globalnego portfela energetycznego, dzięki czemu być uda się wyhamować globalne ocieplenie do poziomu 1,5 st. C. Ale aby tak się stało, to tej energii z atomu musi być znacznie więcej niż teraz.

Najpierw był najgorętszy lipiec, potem sierpień, a teraz daje popalić też wrzesień. Zdaniem naukowców zmiany klimatu już na tyle przyspieszyły, że obecnie globalne ocieplenie jest na poziomie +1,2 st. C w porównaniu z czasami sprzed epoki przemysłowej. Coraz częściej też fala upałów nie dotyczy już wyłącznie miesięcy wakacyjnych. Ale klimatolodzy obserwują je już wiosną, a także we wrześniu i październiku. I już teraz wszystko wskazuje na to, że 2023 r. będzie najcieplejszym rokiem w historii pomiarów.

Globalne ocieplenie nie bierze jeńców. Najpierw naukowcy z Instytutu Studiów Kosmicznych im. Goddarda (GISS) w Nowym Jorku ogłosili wszem i wobec, że z ich analiz wynika, że lato 2023 r. było najgorętszym od początku globalnych pomiarów. Teraz zaś wychodzi na to, że też mamy swój rekord ciepła. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej – Państwowy Instytut Badawczy (IMGW-PIB) informuje bowiem, że tegoroczny wrzesień jest najprawdopodobniej najcieplejszy, odkąd w Polsce prowadzimy pomiary temperatury.

Powodzie, pożary, huragany i inne niebezpieczne zjawiska pogodowe, ale przede wszystkim żar. Rekordy temperatur bite są na prawie wszystkich szerokościach geograficznych. Tak w dużym skrócie wygląda tegoroczne lato, teraz już na finiszu. Naukowcy z Instytutu Studiów Kosmicznych im. Goddarda (GISS) w Nowym Jorku nie mają nawet cienia wątpliwości: lato 2023 r. było najgorętszym od początku globalnych pomiarów.

Nie ma tygodnia, żeby światowa lista powodzi, susz, czy pożarów wywołanych zmianami klimatu się nie wydłużała. Dlatego Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) przekonuje, że trzeba skorygować wcześniejszy kurs i szybciej niż przypuszczaliśmy realizować cele zrównoważonego poziomu. I nie, wcale nie mamy na to czasu do 2050 r. Zdaniem ekspertów już teraz, do 2030 r. musimy się na poważnie wziąć za emisje gazów cieplarnianych. Albo będzie pozamiatane.

Zazwyczaj El Nino powoduje słabszy sezon huraganów. Ale tym razem ma być jednak inaczej. Bo zmiany klimatu dają się coraz bardziej we znaki. Amerykańska instytucja rządowa zajmująca się prognozowaniem pogody - National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) przestrzega przed większą niż zwykle liczbą huraganów. Wszystko przez rekordowe temperatury i powietrza i powierzchni mórz.

Prawdopodobnie tegoroczny lipiec był najcieplejszym miesiącem, odkąd prowadzone są pomiary. Dochodzące w różnych częściach świata słupki rtęci do nawet 50 stopni Celsjusza nie pozostawiają złudzeń, że zmiany klimatu nabierają tempa. I coraz bardziej są widoczne tam, gdzie nasz wzrok rzadko sięga: Antarktyda topnieje w oczach.

Tegoroczny lipiec został oficjalnie najgorętszym miesiącem w historii pomiarów, ale być może również najcieplejszym miesiącem od czasów, w których homo sapiens uznał, że warto byłoby narzucić jakieś ubranie na swój grzbiet. Nie zauważyliście? Nic dziwnego, Polskę ten osobliwy rekord fartownie ominął. Nie zmienia to jednak faktu, że ludzkość słyszy właśnie ostatni gwizdek, ostrzegający przed wzrostem globalnych temperatur do poziomów, po których przekroczeniu na Ziemi rozpocznie się klimatyczny rollercoaster.

Nad Europą Południową przemieszcza się właśnie antycyklon, sprawiając, że temperatura w cieniu dochodzi niemal do 50 stopni Celsjusza. Podobne fale upałów przechodzą przez Chiny i USA. Naukowcy z NASA prognozują, że lipiec stanie się niebawem oficjalnie najgorętszym miesiącem w historii pomiarów. Badacze zajmujący się badaniem wpływu zmian klimatu na zjawiska pogodowe nie mają już wątpliwości: takie rzeczy nie powinny mieć miejsca częściej niż co kilkaset lat.

To już chyba jest najwyższy czas, żeby zmiany klimatu zacząć traktować nie jako zagadnienie akademickie, tylko jako realne zagrożenie. Nie takie przewidywane na za 5 czy 10 lat. Ale takie tu i teraz. Naukowcy zresztą mówią wprost: żarty właśnie się skończyły.

Amerykańskie Narodowe Centra Prognoz Środowiskowych nie mają wątpliwości: właśnie pobiliśmy rekord średniej, dobowej temperatury na świecie z 2016 r. Naukowcy są przerażeni. Ich zdaniem przyczyn należy szukać w niestety pogłębiających się zmianach klimatycznych, jak również wyjątkowo silnego El Nino.

Zmiany klimatu odciskają coraz bardziej wyraźne piętno. W tym roku temperatura powierzchni oceanów bije wszystkie rekordy i zadziwia naukowców. Bardzo kiepsko jest też z lodową pokrywą na Antarktydzie. A jakby tego było mało to od tygodni słychać ostrzeżenia, że tym razem sezonowe El Nino będzie bardzo silne, co też może mieć swoje konsekwencje dla całego świata.

Kanał Panamski wysycha w zastraszającym tempie, a wraz ze spadkiem poziomu wody spada ładowność statków. Potężne transportowce nie są już w stanie przeprawić się na drugą stronę. Eksperci mówią, że ceny frachtu nieuchronnie pójdą w górę - nawet po kilkaset dolarów za kontener.

Za chwilę minie osiem lat odkąd świat podpisał porozumienie paryskie i umówił się na ograniczenie wzrostu temperatury globalnej do 1,5 stopnia Celsjusza. I chyba wychodzi na to, że swojego słowa najzwyczajniej w świecie nie dotrzymujemy. Tak przynajmniej wynika z najnowszych ustaleń Europejskiego Centrum Średnioterminowych Prognoz Pogody (ECMWF). I wychodzi na to, że nie dość, że coraz częściej zdarza nam się przekraczać ustalone tak granice, to w dodatku jest spora szansa na to, że tak też będzie przez następnych kilka lat.

Już praktycznie co roku słyszymy doniesienie o tym, jak lód znika w Arktyce. Tym razem naukowcy zalecają nam popatrzeć na chwilę w odwrotnym kierunku: na Antarktydę. Już w zeszłym roku tamtejszego lodu było bardzo mało. I wygląda na to, że to żaden przypadek tylko niebezpieczna tendencja: badacze dowodzą, że właśnie pobiliśmy to niechlubne osiągnięcie i lodu na Antarktydzie jest jeszcze mniej.