Energetyka

Chociaż w Europie słychać coraz głośniej głosy, że rosyjska agresja na Ukrainie powinna być pretekstem do jeszcze większego zaangażowania w odnawialne źródła energii, żeby w ten sposób pokrzyżować plany Putina, to Polska idzie jednak w innym kierunku. Z nowych założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. wynika, że też chcemy uniezależniać się energetycznie od Rosji. Ale nie będziemy stawiać na OZE, a nie licząc się z kosztami, na węgiel.

Rosja kolejny raz żąda zapłaty w rubach za swój gaz. Powiedziała, że nie będzie dostarczać gazu do Europy za darmo i grozi zakręceniem kurka. Szalony pomysł Putina na ratowanie rosyjskiej gospodarki został w poniedziałek ostatecznie pogrzebany przez najbogatsze państwa świata.

Koniec sezonu grzewczego, a Polacy wykupują węgiel i ekogroszek na pniu, cały czas windując cenę surowca. Ale okazuje się, że w tym szaleństwie może być metoda. Bo teraz to jeszcze z cenami węgla mamy względny spokój. Ale prawdziwy cyrk zacznie się za pół roku, gdzieś na przełomie września i października, kiedy czarne złoto może być i dwa razy droższe niż teraz. I kto wtedy będzie śmiał się z wcześniejszych zapasów?

Dzieje się na rynku surowców. Po ostrych wzrostach, do których doprowadziła Rosja, napadając zdradziecko na Ukrainę, a ostatnio Huti atakując instalacje w Arabii Saudyjskiej, nieoczekiwanie w sukurs importerom przyszły Chiny. W reakcji na kolejną falę COVID-19 ogłosiły lockdown swojego największego miasta, co od razu doprowadziło do spadków.

Odcinać się od rosyjskiej ropy i gazu, czy się nie odcinać – to jest kwestia, która budzi ostre spory i ogromne kontrowersje w całej Europie praktycznie od samego początku wojny. Najgłośniej żąda tego od Unii Ukraina, na zdeterminowanych zwolenników tego pomysłu wyglądają też państwa bałtyckie i Polska. Z drugiej strony przeciwko są Węgrzy, Holandia i Niemcy, którzy czasami w związku z tym są traktowani w tej debacie jak państwo prawie tak samo wrogie, jak Rosja.

Coraz większy nacisk jest na to, żeby w dobie rosyjskiej agresji na Ukrainę, polski miks energetyczny opierać głównie na rodzimym węglu. I nie tylko rząd idzie w tym kierunku. Teraz Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla nakazuje samorządom lokalnym zmianę ich uchwał antysmogowych. W UE zaś zwolenników, żeby z tego powodu wyhamować też pakiet „Fit for 55” jest coraz mniej.

Dostawy 50 mld metrów sześciennych gazu rocznie co najmniej do 2030 roku zakłada podpisana właśnie umowa Unii Europejskiej ze Stanami Zjednoczonymi. Wspólnota od deklaracji rezygnacji z rosyjskiego gazu szybko przeszła do czynów. Już w tym roku UE zmniejszy import gazu z Rosji aż o dwie trzecie. Niemcy chcą całkowicie zrezygnować z rosyjskiego gazu już w 2024 roku, a Polska jeszcze w bieżącym. Fot. kees torn/Flickr (CC BY-SA 2.0)

Nowa koalicja rządząca w Niemczech, którą tworzą socjaldemokraci wraz z liberałami i Zielonymi, ma ręce pełne roboty. Nie dość, że trzeba na dyplomatycznej scenie wyczyniać niezłe fikołki, żeby z jednej strony wieszczyć koniec uzależnienia od rosyjskiej energii i jednocześnie kręcić nosem an embargo na gaz i ropę z Moskwy, to w dodatku wewnętrzna presja cenowa nie daje spokoju. Stąd decyzja o wprowadzeniu u naszych zachodnich sąsiadów pakietu ulg.

Nakładane na Rosję sankcję są odpowiedzialne za to, że inwestorzy zwrócili się w stronę węgla. W efekcie rośnie cena surowca, a w raz nią akcje spółek węglowych. Czy taki trend, o ile się utrzyma, jest w stanie wyciągnąć Polską Grupę Górniczą (PGG) z finansowego dołka? Ekonomista Marek Zuber uważa, że jak najbardziej. Pod jednym warunkiem.

Polska Grupa Górnicza (PGG) wystawia w swoim sklepie internetowym ekogroszek po bardzo promocyjnych cenach. Ale przy każdej pozycji widnieje adnotacja: chwilowy brak towaru. Chętnych jest tyle, że okno sprzedażowe otwiera się tylko na godzinę. I oczywiście obowiązuje zasada: kto pierwszy ten lepszy. Efekt? Gdyby to był sklep stacjonarny, to oglądalibyśmy sceny rodem z rosyjskich marketów, gdzie ludzie biją się o cukier.

Rosyjska energia coraz bardziej na cenzurowanym. Ważą się właśnie losy unijnego embarga (sprzeciwiają się głównie Niemcy i Węgry). A Fundacja Instrat podpowiada, co zrobić, żeby polskie gospodarstwa domowe z jednej strony zmniejszyły zużycie gazu i węgla z Rosji, a z drugiej nie straciły na tym finansowo, a może nawet zyskały.

Prace dotyczące powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE) idą zgodnie z przyjętym harmonogramem. Odzew banków ma być pozytywny i odpowiedni model finansowy jest opracowywany przez firmę doradczą Ministerstwa Aktywów Państwowych. Polska Grupa Energetyczna ma nadzieję, że w ten sposób swoich aktywów węglowych pozbędzie się już na początku przyszłego roku.

Putin aż tak bardzo nie spodziewał się zachodniej solidarności i szerokiego wachlarza sankcji, nałożonych za agresję na Ukrainę - że długo się wygrażał rewanżem. W końcu postanowił dopiec Zachodowi nie tylko słowami i domaga się, żeby za chwilę nieprzyjazne kraje płaciły za dostawy rosyjskiego gazu ziemnego w rublach, a nie w euro czy dolarach. Pierwszym efektem tych zapowiedzi jest skok cenowy surowca.

Polacy po wybuchu wojny w Ukrainie rzuci się na stacje paliw, kupując w lutym o 22 proc. więcej niż w lutym rok temu. Tak gigantyczny wyskok popytu jest rzadkością w naszej w historii. To była panika, bo paliw na razie nie brakuje. Na razie. Ale może zabraknąć i to w całej Europie. Musimy po prostu przestać tyle jeździć, przesiąść się na rower czy komunikacje miejską i radykalnie ściąć zużycie paliw, zwłaszcza diesla. Albo zrobimy to sami, albo zrobi to za nas rząd, wprowadzając limity sprzedaży. Nie tylko w Polsce, w całej Europie –  pisze „Financial Times”.

Wracamy do węgla, tylko nikt tego na razie nie mówi na głos. Górnicy zaraz będą pisać z rządem nową umowę społeczną, a PGE informuje, że w ubiegłym roku wyprodukowała wyraźnie więcej energii z węgla niż w 2020 r. Niestety, wychodzi na to, że rosyjska agresja na Ukrainę jeszcze bardziej wyhamuje polską dekarbonizację, zamiast przyspieszyć rozwój odnawialnych źródeł energii.

Spełnia się najczarniejszy sen ekspertów klimatycznych. Bardzo możliwe, że rząd, z górnikami pod rękę, spisze od nowa zmienioną umowę społeczną, w której już nie będzie zakładanej żadnej redukcji wydobycia węgla. Niewykluczone, że w ten sam sposób wydłużony będzie żywot kopalń, które zgodnie z wcześniejszym harmonogramem miałyby działać do 2049 r. A wszystko dlatego, że Rosja napadła na Ukrainę i bezpieczeństwo energetyczne podobno trzeba definiować od początku.

Kolejny raz obdzwoniłem składy opału. I już wiem, że Polacy coraz bardziej boją się wojny na Ukrainie i tego, że za kilka miesięcy sytuacja raczej nie wróci do normy. A skoro tak, to lepiej już teraz uzbroić się na następny sezon grzewczy. W efekcie zakup teraz od ręki ekogroszku graniczy z cudem. Najczęściej trzeba się zapisywać do wirtualnej kolejki i cierpliwie czekać. Fot. Justynka1234/Wikmedia (CC BY-SA 3.0)

Na początku wojny w Ukrainie unijni dyplomaci wysyłali w kierunku Moskwy sygnały, że w gdyby Putin zdecydowałby się na użycie broni chemicznej albo zbombardowanie Kijowa, w grę wejdą sankcje energetyczne. Ale z ostatnich słów wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Josepa Borrella wynika, że Bruksela z takimi restrykcjami wcale nie musi czekać na ostatni moment.

Cały świat przygotowuje się na trudne miesiące na rynkach wielu produktów, które eksportują Rosja i Ukraina. Nie chodzi tylko gaz, ropę naftową czy węgiel – Goldman Sachs prognozuje wzrost cen zboża, mięsa drobiowego i wieprzowego, wyrobów piekarskich, mleczarskich i tłuszczów. Producenci oczekują również wzrostów cen nabiału, mąki czy kaszy.

Transformacja energetyczna to nie tylko pozbycie się paliw kopalnych. Trzeba też pracować nad odpowiednią dystrybucją, która musi być przygotowana na coraz bardziej dynamiczny rozwój energetyki rozproszonej. A jak zaznacza Urząd Regulacji Energetyki: to nie są tanie rzeczy.