Energetyka

Dopłata do węgla niewiele nam pomoże. To będzie wyjątkowo droga zima, bo ceny węgla i gazu cały czas idą w górę. Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa uważa, że pomoc dla ogrzewających domy czymś innym niż węglem będzie mogła ruszyć już we wrześniu. Rynek nic sobie nie robi z tych zapowiedzi. Cena węgla, po jakiej w danym miesiącu był fakturowany z polskich kopalni w sprzedaży do energetyki zawodowej (tzw. loco kopalnia) jeszcze nigdy nie była tak wysoka.

Rosną zwały węgla, ale nie w sklepie internetowym PGG, ale przy elektrowniach i kopalniach. I nie dlatego że elektrownie węgla nie potrzebują, ale dlatego że się boją i oszczędzają na zimę. A przez to, że oszczędzają, produkują mniej prądu i cena energii elektrycznej rośnie. Jakby nie oszczędzały, mogłoby być taniej, ale zimą przeżylibyście skok cenowy. Lepiej więc chyba przyzwyczajać się do drożyny powoli, wtedy może gotowanie będzie mniej bolesne.

We wtorek Polska Grupa Górnicza (PGG) nagle podniosła preferencyjne do tej pory ceny węgla i ekogroszku w sklepie PGG. W środę chwali się rekordową sesją sprzedażową, w której uczestniczyło najwięcej klientów w historii. Cały zapas zszedł na pniu.

Niemcy nie zamierzają z założonymi rękami czekać na sezon grzewczy bez dostaw rosyjskiego gazu. Stąd porozumienie z Norwegami o większej produkcji surowca. Ale to nie wszystko. Berlin całkiem na poważnie bierze pod uwagę wydłużenie żywota skazanych już na wygaszenie elektrownie jądrowych. Cała zimowa strategia zakłada jeszcze m.in. obniżenie temperatury w budynkach publicznych i możliwy powrót do szczelinowania, w celu uzyskania dostępu do gazu łupkowego.

Minister klimatu i środowiska Anna Moskwa poinformowała o podpisaniu rozporządzenia dotyczącego wzoru wniosku dotyczącego dodatku węglowego. Tym samym można już starać się o świadczenie w wysokości 3000 zł. Zła wiadomość jest taka, że cena węgla znowu poszła w górę i dodatek pokryje jeszcze mniejszą część wydatków na opał.

Na wywołanym i podsycanym przez Rosję kryzysie energetycznym tracą prawie wszystkie kraje – łącznie z samą Rosją, która używa surowców jak broni, jednocześnie bezpowrotnie tracąc kluczowy rynek europejski. Wyjątkiem jest Norwegia, która notuje rekordowe, kosmiczne wpływy ze sprzedaży gazu i ropy. Zszokowani zakręceniem kurka przez Moskwę, Niemcy właśnie załatwili sobie takie dostawy z Norwegii, że kraj ten osiągnął limit swoich zdolności produkcyjnych.

Kryzys energetyczny nabiera tempa. Gaz traktowany jest jako surowiec deficytowy. Poszczególne kraje mają tak naprawdę trzy wyjścia. Albo mogą kupować coraz droższy gaz, co musi mieć prędzej czy później odbicie w rachunkach za energię, albo muszą przerzucić się z powrotem na olej opałowy i węgiel. Trzecim rozwiązaniem jest świadome skazywanie się na serię blackoutów. Atmosfera jest coraz bardziej napięta, co doskonale widać w giełdowych cenach.

Klienci bili drzwiami i oknami do internetowego sklepu PGG tylko z jednego względu: sprzedawany tam opał (węgiel i ekogroszek) był wyraźnie, nawet parę razy tańszy od tego oferowanego na wolnym rynku. Różnica na 5 tonach mogła wynieść nawet 10 tys. zł. Ale to przeszłość, do której nie ma powrotu. Raptem parę dni po podpisaniu przez prezydenta Andrzeja Dudę ustawy o dodatku węglowym – w sklepach PGG, Węglokoksu i Tauronu nastały wyraźnie zwyżki cen.

Dodatek węglowy niczego nie zmieni i cen też nie uspokoi. Nie dość, że opał będzie bardzo drogi, to w dodatku będzie go brakować. Dlatego jest więcej niż pewne, że Polacy, broniąc się przed zimnem, będą wrzucać do pieców co popadnie. W sieci pojawiają się pierwsze ogłoszenia, atrakcyjne cenowo w porównaniu z innymi ofertami. Sprzedający oferują słomę i muł węglowy. O czystym powietrzu tej zimy możemy zatem zapomnieć.

Z cenami energii jest jak ze stopami procentowymi – mają być wysokie, żeby ludzi zabolało i zaczęli w końcu oszczędzać. Jak zaboli wystarczająco, w ciągu 2-3 lat moglibyśmy mniejszych zużycie paliw kopalnych tak, że wcale nie musielibyśmy panicznie biegać po świecie, szukając, jak zastąpić dostawy z Rosji. I zrobilibyśmy milowy krok w transformacji energetycznej. Tylko że rząd nam w tym przeszkadza, sypiąc pieniądze na lewo i prawo, również bogatym.

Polski rząd kreuje się na strażnika rosnących rachunków za prąd. Przez to można mieć wrażenie, że tylko rząd nad Wisłą takim wsparciem obejmuje swoich obywateli, a reszta krajów UE ma to w nosie. Ale najnowsze opracowanie think-tanku Bruegel wskazuje, że to tylko subiektywne odczucie, bo prawda jest nieco inna.

Mydlimy sobie czy jakimiś marnymi 3 tys. dopłat do węgla, nie mówiąc Polakom, że skazujemy się właśnie na energetyczną drożyznę na całe lata, podczas kiedy sąsiednie kraje będą miały już tani prąd. To grozi przy okazji zepchnięciem polskiej gospodarki do rowu.

Prezydent Andrzej Duda podpisał stosowne regulacje i dodatek węglowy wchodzi w życie. Kontrowersje wobec tej formy pomocy rządu jednak wcale nie cichną. Teraz internauci wykazują, że takie wsparcie jest jedną, wielką prowizorką. Bo te 3000 zł to nic innego jak pokrycie podatku VAT przy okazji zakupu węgla. I na dowód pokazują stosowne wyliczenia.

Po tym, jak w zeszłym tygodniu benzyna PB95 i olej napędowy potaniały na polskich stacjach paliw nawet o 30 groszy, kierowcy zaczęli się bać, że to tylko incydent i za chwilę wrócą cenowe zwyżki. Eksperci uspokajają, że w najbliższym czasie nic takiego nie powinno mieć miejsca. Chociaż cena ropy Brent znowu niebezpiecznie zbliża się do poziomu 100 dol. za baryłkę.

Weszło w życie unijne embargo na zakup, import i transport rosyjskim węglem na terenie UE. Takie same regulacje zaczęły też obowiązywać w Wielkiej Brytanii. Mimo że wszyscy się tego spodziewali, to i tak nie udało się uspokoić giełdowych zawirowań. Wyraźnie rośnie nie tylko cena węgla. Rekordowo drogi jest również gaz.

Fotowoltaiką mocno zakołysało po wprowadzeniu systemu net-billing, ale sytuacja powoli wraca do normy i energia ze słońca znowu cieszy się coraz większą popularnością. Wszystko zależy od tego, jak często aktualizowana jest cena energii. W Wielkiej Brytanii to nawet 15 minut.

Od kilku tygodni rząd stara się robić wymyślne piruety na rynku węgla, ale za każdym razem spada na cztery litery. Ale teraz ma być inaczej i dodatek węglowy rzeczywiście ma zrobić różnicę. Na swoje cierpliwe powinni też czekać opalający swoje gospodarstwa domowe innym źródłem ciepła niż węgiel. Tutaj projekt stosownych regulacji mamy poznać po wakacjach. I raczej nie będzie żadnego opóźnienia, bo teraz rządowa wpadka z pewnością miałaby też swoje konsekwencje polityczne.

Coraz więcej i głośniej mówi się o tym, że zimą pewnie będzie doskwierał brak węgla, ale prawdziwym nieszczęściem będzie niedobór gazu. Kłopoty z importem i odpowiednim poziomem dostaw, realizowanych przez Baltic Pipe, mogą oznaczać dla polskiej gospodarki spore problemy. Greenpeace Polska w swojej najnowszej analizie wskazuje, że z niedoborami gazu możemy mieć do czynienia już w grudniu.

Choć do zimy jeszcze daleko, to już od kilku miesięcy jest ona numerem jeden, bo wiele osób zadaje sobie pytania: czy wystarczy nam węgla i opału, a może dojdzie do blackoutu. Unia Europejska już jakiś czas temu zaczęła nawoływać do oszczędności energii. Niektóre sieci detaliczne właśnie odpowiedziały na jej wezwania albo zdębiały na widok lawinowo rosnących rachunków za prąd. I podjęły decyzję: będą wyłączać oświetlenie. Część właścicieli sklepów rozważa także, czy podczas nadchodzącej zimy skrócić działalność obiektów.

Jak już mogło się wydawać, że obecnym kryzysem energetycznym rządzą jednak jakieś racjonalne prawa i kiedy cena gazu zaczęła wreszcie spadać wraz z coraz większym wypełnieniem unijnych magazynów, to nadeszła wieść o wstrzymaniu też dostaw ropy z Rosji. Co gorsza: właśnie w życie weszło unijne embargo na dostawy i transport przez terytorium UE rosyjskiego węgla. To budzi spore obawy, co dobrze widach w wartościach długoterminowych kontraktów energetycznych.