Energetyka

Po tym, jak Koreańczycy przedstawili ofertę techniczną i cenową na budowę elektrowni jądrowej w Polsce, rząd Mateusza Morawieckiego powinien mieć nie lada dylemat. Bo albo przy okazji naszego atomu fura pieniędzy trafi do samorządowców, albo głównym konsumentem będzie budżet centralny. Oczywiści z punktu widzenia obecnej władzy to żaden dylemat.

Wody geotermalne w Polsce to niewykorzystany potencjał czystej energii. Ciepłej wody mamy pod ziemią całe mnóstwo. I choć od 2015 r. wydaliśmy na ten cel blisko miliard zł, to na razie działają inwestycje uruchomione za Tuska – wynika z kontroli Najwyższej Izby Kontroli. Do Islandii wciąż nam daleko i to pod każdym względem.

Od kilku dni ceny na polskich stacjach paliw delikatnie, ale cały czas wędrują w górę. Tymczasem Rosja stara się opanować sytuacje na rynku i zmniejsza wydobycie ropy, a to może oznaczać kolejną falę podwyżek. Zwłaszcza że część innych producentów ropy wciąż w pełni nie chce albo nie może rozwinąć skrzydeł.

Trzeba mieć nadzieję, że górnicy nie śledzą Międzynarodowego Szczytu Klimatycznego Togetair 2022. Bo gdyby usłyszeli, co mówi wiceminister klimatu i środowiska, od razu sięgnęliby po opony i zapalniczki. Okazuje się bowiem, że naszą transformację energetyczną mamy opierać na OZE. O koniecznym przedłużaniu żywota kopalni i większym wydobyciu węgla – nie padło za to ani jedno słowo.

Z badań przeprowadzonych przez Europejską Federację Transportu i Środowiska (Transport & Environment) wynika, że w perspektywie kilkunastu lat na polskich drogach dojdzie do rewolucji. Tradycyjne stacje paliw mają pójść w odstawkę, a zaczną królować publiczne stacje ładowania pojazdów elektrycznych. A to wszystko zgodnie z założeniami europejskiego Zielonego Ładu.

Myśląc o tym, co się stanie za osiem miesięcy, Polacy odchodzą od zmysłów. Sytuacja w składach węgla przerosła nawet najbardziej cierpliwych. Nie dość, że w porównaniu z ubiegłym rokiem ceny, między innymi ekogroszku, skoczyły o co najmniej 100 proc., to w dodatku opału w sprzedaży jest na tyle mało, że trzeba zapisywać się na zeszyt albo ustawiać w wirtualnej kolejce. Trudno się dziwić, że coraz częściej można usłyszeć, że rząd ogłosił nieformalny zakaz sprzedaży węgla.

Pod koniec kwietnia rusza program Moje Ciepło. To kolejna inicjatywa rządu, po programie Mój Prąd, która ma nakłonić Polaków do dbałości o bilans energetyczny budynków mieszkalnych. Mają zyskać na tym i nasze portfele i środowisko również. Tutaj również obowiązuje zasada: najpierw inwestycja – potem wypłata przyznanych środków.

Analizy na najbliższą przyszłość co do jednego są zgodne: energia ze słońca w następnych latach będzie tylko zyskiwać. Ale nie brakuje też wyjątkowych optymistów, którzy wskazują, że już za niecałe trzy dekady nie dość, że przemysł solarny będzie gwarantował najtańszą energię, to w dodatku jeszcze ma już wtedy odpowiadać za wytwarzanie połowy światowej energii elektrycznej.

Do tej pory z programu Mój Prąd skorzystało blisko 450 tys. osób. Nikt nie ma jednak wątpliwości, że czwarta edycja zdecydowanie jeszcze poprawi te statystyki. Do przejścia na energetykę odnawialną nakłania przede wszystkim coraz droższa energia. Dodatkową zachętą jest możliwość skorzystania z obecnych dopłat tych, którzy sięgali już do dopłat z poprzednich edycji programu Mój Prąd.

Analitycy z think-tanku Ember nie mają wątpliwości, że rewolucja przekształcająca obecny system energetyczny już trwa w najlepsze. Wcale nie jest jednak tak, że wystarczy tylko czekać na zmiany i będzie lepiej jak ręką odjął. Eksperci ostrzegają, że jesteśmy w punkcie, z którego łatwo cały czas skręcić w dowolną stronę. Dobrze tylko pamiętać, że jeżeli wybierzemy paliwa kopalne, to o ograniczeniu globalnego ocieplenia będziemy mogli szybko zapomnieć.

Coraz bardziej nerwowo na rynku węgla. Z jednej strony energetyczny stolik do góry nogami wywróciła rosyjska agresja na Ukrainę, a z drugiej zapotrzebowanie energetyczne znowu ostro wyhamowuje z powodu kolejnej fali pandemii w Chinach. I już widać jak na dłoni, że być może dla Brukseli będzie to zachęta do dodatkowego przyspieszenia transformacji energetycznej i Zielonego Ładu, ale dla Pekinu w żadnym razie. Tu węgiel znaczy bezpieczeństwo.

Od początku rosyjskiej agresji an Ukrainę Unia Europejska zapłaciła za rosyjską energię już 35 mld euro. Wciąż nie jest pewne, czy za embargiem na rosyjski węgiel pójdą podobne sankcje też na ropę i gaz. Włosi z kolei proponują wprowadzić limit cen na gaz z Rosji.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska reaguje na dynamicznie zmieniającą się sytuację na rynku energetycznym. Resort planuje wprowadzić zmiany do programu Czyste Powietrze, tak żeby mogło z niego skorzystać więcej beneficjentów. A co z nowymi normami jakości paliw? Rząd w tej sprawie decyzję ma podjąć do końca kwietnia.

Kolejny sezon grzewczy będzie wyjątkowo trudny. Nie tylko przez bardzo drogi opał. Okazuje się, że lepiej będzie jak zaczniemy się też przyzwyczajać do myśli, że od czasu do czasu trzeba będzie wyjąć świeczki z szafy, bo energii najzwyczajniej w świecie zacznie brakować i znowu zagości blackout. Tak przynajmniej przewiduje prezes Polskiej Grupy Górniczej.

Zdaniem analityków unijny rozwód z rosyjskim węglem będzie prostszy i przede wszystkim tańszy niż rozbrat z ropą i gazem. UE ciągle każdego dnia płaci nawet 850 mln dol. Rosji za dostawy ropy i gazu. Bilans transakcji za węgiel jest znacznie skromniejszy, bo opiewa raptem na około 20 mln dol. dziennie. Dla Polaków ogrzewających się od morza do Tatr węglem to i tak fatalne wiadomości.

Niemcy uzależniały się od rosyjskiej energii systematycznie od wielu lat. I teraz, kiedy coraz bardziej rośnie presja, żeby z tym uzależnieniem od Rosji wreszcie raz na zawsze skończyć, rząd Olafa Schulza ma nie lada kłopot. Bo wychodzi na to, że ta sztuka nie uda się bez przynajmniej częściowego skurczenia gospodarki.

Politycy z lewa i prawa rzucają co chwilę frazesy o zakazie dla rosyjskiego węgla, ale prawda jest taka, że z zakupem pochodzącego ze Wschodu surowca obecnie w Polsce nie ma najmniejszego problemu. Jedni sprzedawcy się tego wstydzą i starają ukryć jego pochodzenie. Inni nie widzą w tym nic zdrożnego i chwalą się, że u nich kupimy na przykład ekogroszek z Syberii. I te nazwy. Po wybuchu wojny w Ukrainie za promowanie Generałów, Pułkowników i Majorów z Rosji powinno grozić więzienie.

Najwięksi światowi pośrednicy w handlu ropą nie zamierzają ryzykować naruszenia zachodnich sankcji przeciw Rosji i planują na wszelki wypadek radykalnie ograniczyć zakupy rosyjskiej ropy już w połowie maja. Będzie to kolejny poważny cios w finanse reżimu w Moskwie.

Za chwilę (15 kwietnia) rusza kolejna odsłona programu Mój Prąd. Wysokość dotacji ma być uzależniona od rozmachu inwestycji. Mniej dostaniemy, jeżeli ograniczymy się wyłącznie do instalacji fotowoltaicznych, a więcej jeśli do nich dodamy magazyn energii, system zarządzania energią tudzież ładowarkę do samochodu elektrycznego. Okres kwalifikowania kosztów liczony ma być od 1 lutego 2020 r.

Rząd wykorzystuje trudną sytuację na rynku energetycznym i dalej nawet nie ogląda się na notyfikację przez Komisję Europejską umowy społecznej z górnikami. Po przelaniu, w ramach pomocy publicznej, pierwszych środków na konta Polskiej Grupy Górniczej (PGG), teraz przyszedł czas na podobne wsparcie dla Tauronu.