Energetyka

Świat widzi nieporadność armii Rosji i zastanawia się, na jaki kolejny ruch zdecyduje się Putin. Chociaż nieraz z Moskwy padały ostatnio ostrzeżenia przed konfliktem nuklearnym, nikt za bardzo tych gróźb nie bierze na poważnie. Inaczej jest w przypadku dostaw paliw kopalnych. Zwłaszcza że Rosja co chwilę stara się rozwinąć front wojny energetycznej i tam chce dopiec Zachodowi.

Najpierw Niemcy żalili się, że bez rosyjskiego gazu ucierpi ich PKB, a ludzie stracą pracę. Teraz przedłużają żywot kopalni Janschwalde, którą wcześniej zamknięto wyłącznie na podstawie przepisów ochrony środowiska. Argumentem jest między innymi troska o dostawy energii, zagrożone od czasu ataku Rosji na Ukrainę.

Orban szantażuje całą Europę, kłamiąc, że brak rosyjskiej ropy to bomba atomowa dla węgierskiej gospodarki. I nawet roczna taryfa ulgowa dla nic nie da, bo Węgry potrzebują pięciu lat, żeby nauczyć się przerabiać w rafineriach inną ropę niż rosyjska. To wszystko stek kłamstw, żeby powstrzymać europejskie embargo na rosyjską ropę. A jak już trzeba będzie jednak zrobić koledze Putinowi kuku, to przynajmniej za dobre pieniądze.

Wychodzi na to, że na arenie międzynarodowej, zwłaszcza jak przymusi nas Trybunał Sprawiedliwości UE, godzimy się na dokładne monitorowanie środowiska. Ale już w wewnętrznych przepisach aż tak bardzo nam na transparentności tym nie zależy. Wolimy za to ułatwiać przedsiębiorcom dostęp do złóż węgla, przy okazji ograniczając decyzyjność samorządowców i samych mieszkańców.

W kolejnym sezonie grzewczym w Polsce może zabraknąć węgla. Optymiści mówią o małych niedoborach, a pesymiści o ogromnym deficycie. Rząd po wprowadzeniu embarga na czarne złoto z Rosji nie ma innego wyjścia, tylko musi szybko szukać nowych kontrahentów. Największa spółka węglowa w UE, Polska Grupa Górnicza (PGG) szuka też nowych sposobów sprzedaży węgla.

Węgry nawet nie udają, że blokują unijny ban na rosyjską ropę z innych powodów niż polityczne, ale kraje, które mają tu rzeczywiste wątpliwości. Polski rząd, podobnie jak było to w przypadku węgla, nie chce siedzieć z założonymi rękami i czekać na wypracowane rozwiązania. Dlatego pierwszy raz od prawie 8 lat polski minister odwiedził Iran.

Rząd, a właściwie my wszyscy, mamy kolejny kłopot z kopalnią Turów. Najpierw okazało się, że można tupać nogą ile wlezie, nawet w trakcie konferencji prasowych, ale i tak przyjdzie zapłacić kary nałożone przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Teraz wychodzi na to, że przez węgiel właśnie i brak konkretnego planu odchodzenia od niego, regionowi przepadnie góra pieniędzy z Funduszu Sprawiedliwej Transformacji.

Wysiłki mające na celu ograniczenie zużycia czarnego złota są cały czas skutecznie hamowane przez szok podażowy wywołany rosyjską agresją na Ukrainie. Dlatego w 2021 r. unijny węgiel rósł w siłę. Tak pod względem produkcji jak i zużycia. Niestety dzięki importowi z Rosji. Teraz za to płacimy. Fot. Kym Farnik/Flickr/CC BY-NC-ND 2.0.

Coraz głośniej słychać nawoływania ekspertów do osiągnięcia niezależności energetycznej, przy okazji zrywania z paliwami kopalnymi, w tym też gazem ziemnym. Najnowsze statystyki programu Czyste Powietrze pokazują, że Polacy już zaczęli to sami robić, nie oglądając się ani na polskich, ani na unijnych polityków.

Cena ekogroszku wzbiła się na niebotyczne poziomy. Bez 3000 zł nie podchodź, jeśli chcesz kupić tonę. To odpowiedź rynku na brak opału z Rosji, ale nie tylko. Zarówno szefowie spółek górniczych, jak i sami związkowcy zapowiadają za kilka miesięcy srogie kłopoty na polskim rynku. Węgiel nie dość, że ma być o wiele droższy niż obecnie, to w dodatku będzie bardzo trudno dostępny.

Analitycy rynku paliw nie mają dla nas dobrych wiadomości. Wszystko bowiem wskazuje na to, że na podwyżkach cen w tym tygodniu się nie skończy i lepiej za chwilę przygotować się na kilkunastogroszowy wzrost. Co gorsza: coraz bardziej we znaki daje nam się tradycyjny niedobór oleju napędowego, który do tej pory niwelowaliśmy importem z Rosji.

W ramach programu Czyste Powietrze złożono już przeszło 430 tys. wniosków na łączną kwotę przekraczającą 7,5 mld zł. Umowę na dystrybucję środków z Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej podpisał już siódmy bank. Ale to wcale nie znaczy, że wszystko jest w należytym porządku. Lawinowo wręcz wzrasta liczba osób, którzy skarżą się na opóźnienia wypłacanych dotacji.

Polska nie odpuszcza Rosji i proponuje Unii Europejskiej wprowadzenie opłaty solidarnościowej, uiszczanej przez państwa uzależnione od energii z Rosji. Miałby to zagwarantować ETS, działający na zasadzie systemu handlu emisjami EU ETS, w którym im więcej dany podmiot emituje CO2, tym więcej płaci. Dzięki temu poszczególne państwa, dbając o własny budżet, zwiększyłyby swoją dywersyfikację energii. Przy okazji wpędzając Putina w poważne tarapaty finansowe.

Mamy do czynienia z węglową burzą, która ucichnie dopiero za kilka miesięcy – na starcie przyszłego sezonu grzewczego. Po tym, jak kolejna spółka wydobywcza stwierdziła, że produkcji węgla nie może zwiększyć, jest już pewne, że po wakacjach będziemy mieli do czynienia z sytuacją bez precedensu. Ale zdaniem ekspertów nie ma co się żalić, tylko trzeba jak najszybciej zmieniać polskie ciepłownictwo.

Ekogroszek? Orzech? Miał? W Polsce wciąż jest dostępny każdy rodzaj węgla z Rosji. I nawet jeśli zainteresujesz się pochodzeniem opału, który kupujesz, wcale nie będziesz mieć pewności, że nie ogrzewasz domu ekogroszkiem, który przybył nad Wisłę bezpośrednio z Syberii.

W ciągu kilku dni określone legislacyjne ramy unijnego embarga na ropę z Rosji. Tymczasem organizacja Transport & Environment (T&E) uważa, że za bardzo nie ma co sobie tymi sankcjami zaprzątać głowy. Zdaniem jej ekspertów wywołana przez Putina wojna na Ukrainie pokazuje, że najwyższy czas zerwać z przyzwyczajeniami i postawić na elektromobilność. To doskonały moment: w przyszłym roku minie 20 lat od powstania Tesli, oczka w głowie Elona Muska.

Nie chodzi tylko o liczbę zrealizowanych wniosków w ramach programu Czyste Powietrze. Liczą się też miejskie dotacje na zakup nowego pieca, programy edukacyjne, liczba kilometrów ścieżek rowerowych, czy promocja transportu publicznego. Pod tym kątem na polskie miasta zerknęli eksperci z Polityki Insight i powstał w ten sposób raport „Jak polskie miasta walczą ze smogiem”, który dla wielu samorządowców powinien być tak po prawdzie listą wstydu.

Obecny sezon grzewczy już się kończy, ale warto już myśleć o kolejnym, bo będzie nie tylko drogo, ale także mogą być duże problemy z zaopatrzeniem w opał. Węgiel miał być naszym narodowym dobrem, ale już wiemy, że nie ma co liczyć na szybkie zwiększenie wydobycia przez polskie kopalnie.

Uniezależnianie się Polski od rosyjskiego gazu idzie pełną parą. Baltic Pipe ma pełną przepustowość osiągnąć na początku przyszłego roku. Ale to nie jedyny sposób na uwolnienie się od rosyjskiego surowca. Właśnie uruchomiono polsko-litewski gazociąg GIPL.

Polska pokazała, że nie zamierza oglądać się na innych i wprowadziła sankcje na rosyjskich oligarchów, którzy od teraz nie mają prawa robić interesów w naszym kraju. Dostało się również KTK Polska, spółce która zajmowała się hurtową sprzedażą węgla kamiennego oraz miałów energetycznych, a do Polski sprowadza teraz m.in. syberyjski ekogroszek, a wcześniej węgiel z Rosji. Jeśli jednak myślicie, że ich produktów już nie da się kupić, jesteście w błędzie. Z naszych ustaleń wynika, że wciąż rosyjski ekogroszek wciąż można kupić u pośredników.