rząd

Chociaż cały czas nie ma rozstrzygnięcia Samorządowego Kolegium Odwoławczego w sprawie zakurzonej budowy stacji narciarskiej na Nosalu, to coraz wyraźniej widać pełne poparcie tej inwestycji przez rząd. Pochlebne słowa płyną nie tylko z Ministerstwa Sportu i Turystyki, a także z Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Ekolodzy w odpowiedzi mówią o niekompetencji przedstawicieli rządu i akcentują, co p[rzez tę inwestycję straci środowisko.

Jeszcze dwa lata temu Małgorzata Kidawa-Błońska, od lat związana z Platformą Obywatelską, sugerowała, że trzeba zacząć poważnie myśleć o wygaszaniu kopali Turów. Nie z dnia na dzień, ale jednak. Dzisiaj rząd Donalda Tuska, którego politycznym fundamentem jest Koalicja Obywatelska, już ta srogo na Turów nie patrzy. Nowe szefostwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska zapewnia: odkrywka będzie fedrować tak długo, jak wymagać będzie tego bezpieczeństwo energetyczne kraju.

Ministerstwo Przemysłu pracuje na pełnych obrotach już od prawie tygodnia, a mnie w tym czasie dopadła schizofrenia energetyczna. Uważajcie, bo to chyba zaraźliwe. Bo chociaż węgla w Polsce jest coraz mniej, a zapasy czarnego złota przy kopalniach ciągle puchną, to resort utrzymuje, że za kilka miesięcy Bruksela klepnie umowę społeczną z górnikami, wedle której ostatnią kopalnię zamkniemy dopiero w 2049 r. Tymczasem na wcześniejszą likwidację naszych węglowych odkrywek wskazuje nawet zaktualizowana mała strategia energetyczna kraju, czyli Krajowy Plan na rzecz Energii i Klimatu do 2030 r. A może to nie choroba tylko strategia polityczna?

Najbardziej zagorzali przeciwnicy stref czystego transportu mają na koncie zwycięską bitwę, po tym jak Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie uchylił przepisy ze względu na błędy formalne. Ale w Warszawie taka sztuczka się nie udała, chociaż być może będzie jeszcze okazja, żeby to zmienić. Ale przeciwnicy SCT nie wzięli pod uwagę, że gdy do akcji wkroczy rząd, to ich protesty nic nie dadzą. A właśnie wkroczył.

Nie pamiętam drugiego takiego rządu, jak ten Mateusza Morawieckiego, który by tak pięknie robił górników w konia. W sumie były premier miał czterech pełnomocników ds. górnictwa: Adama Gawędę, Artura Sobonia, Piotra Pyzika i Marka Wesołego. Nie licząc Gawędy, wszyscy obiecywali notyfikację w Brukseli umowy społecznej, jednego z najważniejszych dokumentów dla polskiej dekarbonizacji. Żaden nie dotrzymał słowa. 

Jeszcze kilka dni dzieli nas od wizyty przedstawicieli polskiego rządu w Brukseli, gdzie tematem rozmów ma być notyfikacja podpisanej prawie trzy lata temu umowy społecznej z górnikami. Ale sytuacja finansowa spółek węglowych na tyle jest fatalna, że Ministerstwo Przemysłu musi reagować tu i teraz. Inaczej zabraknie na wypłaty. Ten misternie układany plan mogą jeszcze wywrócić do góry nogami polityczne utarczki w sprawie budżetu.

Marzena Czarnecka, minister przemysłu, od początku swojego urzędowania podkreślała, że kwestia domknięcia sprawy umowy społecznej jest dla jej resortu priorytetem. Bez notyfikacji tego dokumentu przez Komisję Europejską polska transformacja energetyczna nie wystartuje. Nic więc dziwnego, że zaplanowano już pierwsze rozmowy z unijnymi komisarzami na ten temat.

W roku wyborczym rząd rozdał Polakom prezenty za które każdy pracujący podatnik zapłacił 4750 zł. Pieniądze z kieszeni Polaków szły m.in. na Kredyt 2 proc., 13. i 14. emeryturę, laptopy dla uczniów i nauczycieli i jeszcze kilkanaście innych dopłat i świadczeń. - Zdecydowana większość prezentów miała ewidentnie cel wyborczy – podkreśla Warsaw Enterprise Institute.

Krajowy Sekretariat Górnictwa i Energetyki NSZZ „Solidarność” pisze do premiera Donalda Tuska i do minister przemysłu oraz szefa resortu aktywów państwowych. Wskazuje, że trzy spółki węglowe, czyli Polska Grupa Górnicza (PGG), Tauron Wydobycie i Węglokoks Kraj mają kłopoty finansowa przez decyzję gabinetu Mateusza Morawieckiego. I teraz te problemy górnictwa zaczynają też dotyczyć hutnictwa. Tymczasem wychodzi na to, że z węgla i gazu energii w Polsce jest coraz mniej, bo wyraźnie w siłę rosną OZE.

Są pierwsze zapowiedzi ze strony Borysa Budki, nowego szefa Ministerstwa Aktywów Państwowych (MAP). W pierwszej kolejności chce rozmawiać w sprawie pieniędzy dla trzech spółek węglowych, bez których te mają przetrwać jeszcze raptem parę miesięcy. Do wyjaśnienia jest również kwestia powołania do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego (NABE). Być może będzie zupełnie inny pomysł na schowanie aktywów węglowych. Wszystko ma być jasne po audycie.

Stało się: rząd, zamiast stawiać na odważną transformację energetyczną i szybki rozwód z paliwami kopalnymi, kolejny raz, dokładnie tak jak poprzednicy, zamierza pomóc finansowo będącej w coraz gorszej kondycji finansowej Polskiej Grupie Górniczej (PGG). Posłowie mają zgodzić się na zawieszenie spłat z tytułu zaległości wobec ZUS i Polskiego Funduszu Rozwoju (PFR) oraz z zaliczek na poczet podatku CIT. I jeszcze potężny zastrzyk gotówki: 7 mld zł z obligacji Skarbu Państwa.

Przeciąganie oddania władzy przez Zjednoczoną Prawicę to nie tylko zyskanie czasu na posprzątanie co większych bałaganów w poszczególnych ministerstwach. Te dodatkowe tygodnie to również niezbędne paliwo do budowania nowej legendy, nowego podziału. Wszak główną, jak nie jedyną ostatnio pożywką PiS była polaryzacja. Przecież za chwilę, w kwietniu 2024 r. wybory samorządowe, a w czerwcu – do Parlamentu Europejskiego. Trzeba więc liczyć szable i mobilizować elektorat. A pierwszymi fundamentami pod tę nową opowieść ma być cena energii. Niestety.

To nie tylko nowe normy jakości powietrza, a także paliw stałych, czy program wymiany kopciuchów Czyste Powietrze. Najnowszy raport Fundacji Instrat „Konteksty dekarbonizacji przemysłów energochłonnych” wskazuje, że przed nowym rządowym stoi nie lada wyzwanie – trzeba walkę ze smogiem przyspieszyć i zintensyfikować. Bo emisje gazów cieplarnianych nie tylko demolują nasze zdrowie, ale coraz bardziej również nasze kieszenie.

Podobno przyszły rząd ma zamiar powywracać wszystko do góry nogami i poustawiać od nowa – po swojemu. A co z budową elektrowni jądrowej, w którą zaangażowani mają być spółki z USA, z którymi już zresztą podpisywano pierwsze umowy? Czy tym samym grozi nam kolejny, atomowy falstart? Politycy zasiadający jeszcze w ławach poselskich, a mający apetyty na rządowe posady, zapewniają, że jądrowe opóźnienie nam się nie zdarzy. Ale i tak chcą dokładnie przejrzeć wszystkie powstałe do tej pory w tej sprawień dokumenty i zapowiadają audyt.

Polscy producenci pomp ciepła do końca starali się przekonać Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT), żeby zmienić projekt rozporządzenia, który dotyczy pomocy publicznej dla producentów technologii Net Zero w Polsce. Wspierane mają być w ten sposób inwestycje warte co najmniej 110 mln euro, co dla polskich firm jest kwotą nie do przeskoczenia. Resortu koniec końców nie udało się przekonać i rozporządzenie podpisano jednak w pierwotnym kształcie. Ale polscy producenci też mają nie zostać z niczym.

Bogusław Hutek, przewodniczący Krajowej Sekcji Górnictwa Węgla Kamiennego NSZZ „Solidarność”, w rozmowie z wnp.pl wyraża strach o dalsze losy górnictwa. I martwi go to, co się stanie z umową społeczną, podpisana już ponad dwa lata temu. Czytam te słowa już któryś raz z rzędu i nie potrafię się zdecydować: śmiać się czy płakać? Bo szef górniczej Solidarności przy tej okazji wykazuje się sporą amnezją. Nie pamięta, że ta umowa i tak na razie nie jest ważna, a do tej pory de facto każdy rząd po 1989 r. bronił górników i ich spółek często wbrew logice. Ten strach ma wiec ciut za duże oczy.

Już po spotkaniu przedstawicieli Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii (PSME) oraz Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) z reprezentantami Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT). Rozmowy dotyczyły projektu rozporządzenia dotyczącego publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Chodzi o próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Jak negocjacje w Polsce się w tej sprawie nie powiodą, to pójdzie skarga do Komisji Europejskiej.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska uspakaja i twierdzi, że jest przygotowane na zamrożenie ceny energii w przyszłym roku. Ale o tym, czy takie przepisy faktycznie zaczną obowiązywać w 2024 r., dowiemy się dopiero pod koniec roku, po wyborach parlamentarnych, jak resort dokona odpowiednich analiz. Ministerstwo zapewnia, że przygotowane jest na każdy scenariusz.

Nikt nie ma wątpliwości, że jesteśmy w środku transformacji energetycznej. I nie chodzi o powoływanie do życia Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego, z czym rząd ociąga się kolejne miesiące. Statystki takich programów jak Czyste Powietrze nie pozostawiają wątpliwości: Polacy, głównie ze względów finansowych, coraz częściej inwestują w urządzenia oparte na odnawialnych źródłach energii (OZE). Problem w tym, że producenci tych rozwiązań nie mają żadnego wsparcia ze strony władz, tak jak ma to miejsce w innych krajach.

Węgiel brunatny w sprzedaży, odwieszone na kołek normy jakości dla paliw stałych, a do tego wszystkiego jeszcze zaniżone kryteria dotyczące kondycji powietrza, którym oddychamy, a i tak nie ma miesiąca, żeby normy stężeń pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10 nie były przekraczane o 1000 proc. i więcej. W takim krajobrazie będziemy zaczynać kolejny sezon grzewczy. Ale rząd jest już w trybie wyborczym i wbrew wszystkiemu zapewnia, że w Polsce jakość powietrza jest z roku na rok lepsza, choć w rzeczywistości mamy w lipcu przekroczone normy o niemal 4000 proc.