pompy ciepła

Bruksela boi się, że boom na pompy ciepła z jednej strony zagwarantuje dekarbonizację Europy, ale z drugiej stworzy nowy problem. Chodzi o ślad węglowy, wynikający z ewentualnej nieszczelności układu z czynnikiem chłodniczym w pompach ciepła. Tym czynnikiem chłodzącym są często gazy fluorowane. Komisja Europejska chciałaby je z tego względu ograniczać i jednocześnie promować czynniki naturalne. Właśnie osiągnięto porozumienia w sprawie europejskiego rozporządzenia f-gazowego.

Polscy producenci pomp ciepła do końca starali się przekonać Ministerstwo Rozwoju i Technologii (MRiT), żeby zmienić projekt rozporządzenia, który dotyczy pomocy publicznej dla producentów technologii Net Zero w Polsce. Wspierane mają być w ten sposób inwestycje warte co najmniej 110 mln euro, co dla polskich firm jest kwotą nie do przeskoczenia. Resortu koniec końców nie udało się przekonać i rozporządzenie podpisano jednak w pierwotnym kształcie. Ale polscy producenci też mają nie zostać z niczym.

Redukcja emisji dwutlenku węgla to jedno z najważniejszych, jak nie najważniejsze zadanie w związku z przyspieszającymi zmianami klimatu. Na razie jednak wiele mówi się o wychwytywaniu i składowaniu CO2, ale mało się w tym kierunku robi. Ale okazuje się, że w tym celu wcale nie trzeba wyłamywać już otwartych drzwi. Skandynawowie od lat udowadniają, że ten cel można osiągnąć w zupełnie inny sposób. Wystarczy wykorzystać pompy ciepła.

Zaproponowane zmiany w programie Czyste Powietrze tym razem zostały wycelowane w nieuczciwych sprzedawców pomp ciepła zarabiających na niewiedzy kupujących. Branża się ucieszyła, bo tak po prawdzie czekała tylko na jakąś legislacyjną reakcję rządu na to, co się dzieje na rynku. O dziwo Warszawa tym samym idzie podobnym torem co Bruksela, która też zamierza stać na straży swoich zielonych technologii.

Wszystko wskazuje na to, że program Czyste Powietrze, czyli sztandarową inicjatywę rządu walczącą ze smogiem i węglowymi piecami czekają spore zmiany. Najpierw były sugestie, że zamiast deklarowanej wymiany 3 mln kopciuchów skończy się raptem na 500 tys. A teraz wychodzi na to, że dojdzie też do zaostrzenia kryteriów w przypadku starania się o dofinansowanie zakupu pompy ciepła.

Od miesięcy wyczekiwane było rozporządzenie Ministerstwa Rozwoju i Technologii dotyczące publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Ale już po publikacji jego projektu producenci od zielonych technologii mówią o szoku i rozgoryczeniu. Bo wygląda na to, jakby rząd specjalnie zastosował taki próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) apeluje o zmianę tych regulacji.

Najpierw była wielka miłość od pierwszego spojrzenia. Polaków w ramiona pomp ciepła kierował rekordowo drogi gaz i węgiel. Teraz przyszło lekkie otrzeźwienie, emocje opadły i niektórzy mówią nawet o rozwodzie. Bo dzięki pompom ciepła mieli płacić mniejsze rachunki, ale tak się wcale nie stało. Bywa, że niektórzy płacą nawet więcej niż wcześniej. Tyle tylko, że to raczej nie wina samych pomp, tylko bardziej nieuczciwych sprzedawców i zbytnej ufności kupujących.

Już po spotkaniu przedstawicieli Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii (PSME) oraz Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) z reprezentantami Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT). Rozmowy dotyczyły projektu rozporządzenia dotyczącego publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Chodzi o próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Jak negocjacje w Polsce się w tej sprawie nie powiodą, to pójdzie skarga do Komisji Europejskiej.

Ubiegły rok dla europejskiego rynku pomp ciepła był wyśmienity. Dzięki tym urządzeniom Europejczycy mieli realną szansę na ucieczkę od wysokich cen paliw kopalnych i tym samym zmniejszenie swoich rachunków, które były pod sporą presją kryzysu energetycznego. Ale teraz już tak dobrze nie jest. Na największe bolączki, które mogą szybko zniweczyć dotychczasowe dokonania, zwraca uwagę Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EPHA). Stanowisko opublikowano drugiego dnia Forum Pomp Ciepła UE w Brukseli.

Wysoki popyt na alternatywne metody ogrzewania trwa w najlepsze. Jednak firmy montujące nie są w stanie tak szybko montować, jak oczekiwaliby tego klienci. Ale jest jedna czeska firma, działająca na polskim rynku, która obiecuje wykonać szybki montaż. Woltair, bo o niej mowa ogłasza promocję 30/50 i zobowiązuje się, że jeśli przez 30 dni roboczych od podpisania umowy nie zamontuje klientowi pompy ciepła, ten będzie mógł skorzystać z dużego rabatu.

Eksperci krytykują w Polsce brak regulacji dotyczących rynku energetycznego i pomp ciepła. Do tego dochodzą nieuczciwi sprzedawcy, którzy wykorzystują brak wiedzy i proponują niewłaściwe urządzenia o zbyt dużej mocy. Przez to rachunki wcale nie maleją, a potrafią nawet jeszcze bardziej uderzyć nas po kieszeni. W Stanach Zjednoczonych mają zupełnie inny pomysł na pompy ciepła. 25 stanów zawarło właśnie w tym celu nawet specjalne porozumienie.

Samorządowcy mogą już nie narzekać na to, że nie ma żadnego programu dotującego wymianę węglowego pieca albo termomodernizację w mieszkaniach komunalnych. Właśnie ruszyła kolejna rządowa inicjatywa - Ciepłe mieszkanie. Ale w odróżnieniu do Czystego powietrza czy Mojego prądu, w tym przypadku beneficjenci składają swoje wnioski bezpośrednio do gmin, które będą podpisywać umowy z mieszkańcami. Ciepłe mieszkanie wyróżnia się od innych programów obowiązującym kryterium dochodowym.

Europę mają zalać pompy ciepła, to jeden z fundamentów zainicjowanego w maju 2022 r. unijnego planu REPowerEU. KE szacuje, że do 2030 r. będzie zainstalowanych nawet 60 mln takich urządzeń, chociaż zgodnie z prognozami Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) to będzie tylko 43,2 mln pomp. Skąd ta różnica w szacunkach? Bo programy dotacyjne i ulgi podatkowe cały czas promują paliwa kopalne, ale tych wycelowanych właśnie w pomp ciepła na szczęście też jest coraz więcej.

Kilka lat temu trzech Czechów stwierdziło, że rynkowi pomp ciepła brakuje digitalizacji. Tak w 2017 r. powstała spółka Woltair. Przez pierwsze trzy lata testowali model biznesowy. Potem zaczęło się pozyskiwanie inwestorów na większą skalę i w ten sposób zaczęły do Woltair napływać naprawdę duże pieniądze. Jak zobaczyli, że potrafią zbudować skalę, to postanowili pojawić się w Polsce. Teraz czas na Włochy i Niemcy.

Pompy ciepła już od ponad roku są numerem jeden wśród źródeł ogrzewania, o które wnioskują Polacy w programie Czyste Powietrze. Niestety, ta popularność ma też ciemną stronę. Nie brakuje przedstawicieli handlowych, którzy proponują usługi nieuczciwych wykonawców. Najczęściej szwindel polega na proponowaniu drogiej pompy ciepła, której zamontowanie w większości domów jednorodzinnych kompletnie nie ma sensu.

Polacy rzucili się na pompy ciepła przez kryzys energetyczny, który wywindował ceny gazu i węgla do niespotykanych dotąd poziomów. Ale obrońcom innych źródeł ciepła opartych właśnie na paliwach kopalnych ten energetyczny skręt Polaków nie do końca się podobał. I zaczęło się obrzydzanie nam pomp ciepła. Że prąd też drogi i to wcale nie wychodzi na taniej i że w trakcie zimy takie rozwiązanie już w ogóle nie ma sensu i lepiej przy niskich temperaturach stawiać na standardowe kotły. Naukowcy właśnie rozprawili się z tym twierdzeniem.

Pompy ciepła powoli zmieniają naszą rzeczywistość energetyczną, chociaż obecne ceny energii w tym za bardzo nie pomagają. Dlatego tak istotne są programy wsparcia. Właśnie w Stanach Zjednoczonych za niedługo ruszy rządowa inicjatywa dotycząca efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych. W Polsce i Europie na razie sporo o tym się rozmawia, ale konkretny plan działania mamy poznać dopiero w czwartym kwartale roku.

Polacy coraz bardziej krzywią się na instalacje fotowoltaiczne i pompy ciepła, bo im się to zwyczajnie przestaje opłacać. Podobno to przez zbyt drogą energię i też nowy (chociaż obowiązujący już od ponad roku) system rozliczania prosumentów net-billing. Szkoda tylko, że nikt nie zwraca uwagi na to, że rozwój OZE w głównej mierze zależy od tego, ile mamy magazynów energii. A z tym u nas jeszcze nie jest najlepiej.

W ramach programu Czyste Powietrze można otrzymać nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych bezzwrotnej dotacji, która zostanie przeznaczona na termomodernizację domu, fotowoltaikę lub wymianę pieca. Wysokość dofinansowania uzależniona jest między innymi od dochodów wnioskującego. I dlatego nie każdy może liczyć na dofinansowanie.

To było raczej do przewidzenia. Poprzednie edycje programu Mój Prąd biły rekordy popularności i nie inaczej jest z obecną odsłoną tej rządowej inicjatywy. Zwłaszcza że teraz można też uzyskać pieniądze na zakup i montaż pompy ciepła. Rząd już raz dosypał do budżetu programu 400 mln zł, po tym jak każdego dnia wpływało więcej niż pół tysiąca wniosków. I właśnie robi to ponownie.