pompy ciepła

Już po spotkaniu przedstawicieli Polskiego Stowarzyszenia Magazynowania Energii (PSME) oraz Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) z reprezentantami Ministerstwa Rozwoju i Technologii (MRiT). Rozmowy dotyczyły projektu rozporządzenia dotyczącego publicznego wsparcia dla firm inwestujących w produkcję kluczowych technologii Net Zero w Polsce, w tym pomp ciepła i ich komponentów. Chodzi o próg wartości inwestycji, który wyklucza z tego wsparcia polskie przedsiębiorstwa. Jak negocjacje w Polsce się w tej sprawie nie powiodą, to pójdzie skarga do Komisji Europejskiej.

Ubiegły rok dla europejskiego rynku pomp ciepła był wyśmienity. Dzięki tym urządzeniom Europejczycy mieli realną szansę na ucieczkę od wysokich cen paliw kopalnych i tym samym zmniejszenie swoich rachunków, które były pod sporą presją kryzysu energetycznego. Ale teraz już tak dobrze nie jest. Na największe bolączki, które mogą szybko zniweczyć dotychczasowe dokonania, zwraca uwagę Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EPHA). Stanowisko opublikowano drugiego dnia Forum Pomp Ciepła UE w Brukseli.

Wysoki popyt na alternatywne metody ogrzewania trwa w najlepsze. Jednak firmy montujące nie są w stanie tak szybko montować, jak oczekiwaliby tego klienci. Ale jest jedna czeska firma, działająca na polskim rynku, która obiecuje wykonać szybki montaż. Woltair, bo o niej mowa ogłasza promocję 30/50 i zobowiązuje się, że jeśli przez 30 dni roboczych od podpisania umowy nie zamontuje klientowi pompy ciepła, ten będzie mógł skorzystać z dużego rabatu.

Eksperci krytykują w Polsce brak regulacji dotyczących rynku energetycznego i pomp ciepła. Do tego dochodzą nieuczciwi sprzedawcy, którzy wykorzystują brak wiedzy i proponują niewłaściwe urządzenia o zbyt dużej mocy. Przez to rachunki wcale nie maleją, a potrafią nawet jeszcze bardziej uderzyć nas po kieszeni. W Stanach Zjednoczonych mają zupełnie inny pomysł na pompy ciepła. 25 stanów zawarło właśnie w tym celu nawet specjalne porozumienie.

Samorządowcy mogą już nie narzekać na to, że nie ma żadnego programu dotującego wymianę węglowego pieca albo termomodernizację w mieszkaniach komunalnych. Właśnie ruszyła kolejna rządowa inicjatywa - Ciepłe mieszkanie. Ale w odróżnieniu do Czystego powietrza czy Mojego prądu, w tym przypadku beneficjenci składają swoje wnioski bezpośrednio do gmin, które będą podpisywać umowy z mieszkańcami. Ciepłe mieszkanie wyróżnia się od innych programów obowiązującym kryterium dochodowym.

Europę mają zalać pompy ciepła, to jeden z fundamentów zainicjowanego w maju 2022 r. unijnego planu REPowerEU. KE szacuje, że do 2030 r. będzie zainstalowanych nawet 60 mln takich urządzeń, chociaż zgodnie z prognozami Europejskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła (EHPA) to będzie tylko 43,2 mln pomp. Skąd ta różnica w szacunkach? Bo programy dotacyjne i ulgi podatkowe cały czas promują paliwa kopalne, ale tych wycelowanych właśnie w pomp ciepła na szczęście też jest coraz więcej.

Kilka lat temu trzech Czechów stwierdziło, że rynkowi pomp ciepła brakuje digitalizacji. Tak w 2017 r. powstała spółka Woltair. Przez pierwsze trzy lata testowali model biznesowy. Potem zaczęło się pozyskiwanie inwestorów na większą skalę i w ten sposób zaczęły do Woltair napływać naprawdę duże pieniądze. Jak zobaczyli, że potrafią zbudować skalę, to postanowili pojawić się w Polsce. Teraz czas na Włochy i Niemcy.

Pompy ciepła już od ponad roku są numerem jeden wśród źródeł ogrzewania, o które wnioskują Polacy w programie Czyste Powietrze. Niestety, ta popularność ma też ciemną stronę. Nie brakuje przedstawicieli handlowych, którzy proponują usługi nieuczciwych wykonawców. Najczęściej szwindel polega na proponowaniu drogiej pompy ciepła, której zamontowanie w większości domów jednorodzinnych kompletnie nie ma sensu.

Polacy rzucili się na pompy ciepła przez kryzys energetyczny, który wywindował ceny gazu i węgla do niespotykanych dotąd poziomów. Ale obrońcom innych źródeł ciepła opartych właśnie na paliwach kopalnych ten energetyczny skręt Polaków nie do końca się podobał. I zaczęło się obrzydzanie nam pomp ciepła. Że prąd też drogi i to wcale nie wychodzi na taniej i że w trakcie zimy takie rozwiązanie już w ogóle nie ma sensu i lepiej przy niskich temperaturach stawiać na standardowe kotły. Naukowcy właśnie rozprawili się z tym twierdzeniem.

Pompy ciepła powoli zmieniają naszą rzeczywistość energetyczną, chociaż obecne ceny energii w tym za bardzo nie pomagają. Dlatego tak istotne są programy wsparcia. Właśnie w Stanach Zjednoczonych za niedługo ruszy rządowa inicjatywa dotycząca efektywności energetycznej w gospodarstwach domowych. W Polsce i Europie na razie sporo o tym się rozmawia, ale konkretny plan działania mamy poznać dopiero w czwartym kwartale roku.

Polacy coraz bardziej krzywią się na instalacje fotowoltaiczne i pompy ciepła, bo im się to zwyczajnie przestaje opłacać. Podobno to przez zbyt drogą energię i też nowy (chociaż obowiązujący już od ponad roku) system rozliczania prosumentów net-billing. Szkoda tylko, że nikt nie zwraca uwagi na to, że rozwój OZE w głównej mierze zależy od tego, ile mamy magazynów energii. A z tym u nas jeszcze nie jest najlepiej.

W ramach programu Czyste Powietrze można otrzymać nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych bezzwrotnej dotacji, która zostanie przeznaczona na termomodernizację domu, fotowoltaikę lub wymianę pieca. Wysokość dofinansowania uzależniona jest między innymi od dochodów wnioskującego. I dlatego nie każdy może liczyć na dofinansowanie.

To było raczej do przewidzenia. Poprzednie edycje programu Mój Prąd biły rekordy popularności i nie inaczej jest z obecną odsłoną tej rządowej inicjatywy. Zwłaszcza że teraz można też uzyskać pieniądze na zakup i montaż pompy ciepła. Rząd już raz dosypał do budżetu programu 400 mln zł, po tym jak każdego dnia wpływało więcej niż pół tysiąca wniosków. I właśnie robi to ponownie.

Od tygodni sieć zalewają skany rachunków za energię użytkowników instalacji fotowoltaicznych połączonych z pompą ciepła. Są o nawet kilka razy wyższe niż do tej pory. Ma to podobno ostatecznie zniechęcić Polaków do pomp ciepła, które po osiągnięciu rekordowej sprzedaży w Polsce, teraz czekają ciężkie czasy. Tyle że statystki programu Czyste Powietrze pokazują coś dokładnie odwrotnego.

Jeszcze w ubiegłym roku byliśmy mistrzami świata pod względem instalacji nowych pomp ciepła, rosła zainstalowana moc fotowoltaiki, skrzydła zaczęła rozwijać na lądzie energetyka wiatrowa po pożegnaniu niesławnej zasady 10H. I kiedy już się wydawało, że transformacja energetyczna odbywa się tym samym oddolnie i raczej nikt jej nie zatrzyma, nagle ktoś zaciągnął hamulec ręczny i polski rynek urządzeń grzewczych zaczął się krztusić.

Zdaniem Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) sytuacja na rynku wcale nie jest aż tak tragiczna, jak ostatnio się mówi. Inni przestrzegają przed przeciążeniem sieci przez pompy ciepła, jak wcześniej miało to miejsce w przypadku instalacji fotowoltaicznych. Skuteczną receptą na to mają być specjalne taryfy.

Procentowy udział pomp ciepła w programie Czyste Powietrze w ostatnich miesiącach nieco wyhamował, ale i tak wartości liczbowe wniosków dotyczących tych urządzeń grzewczych są na stałym poziomie, a nawet trochę rosną. Pogłoski o wyhamowywaniu rynku są więc zdecydowanie przedwczesne. Drugą młodość za to przeżywają kotły na biomasę. Tutaj wiodącym czynnikiem pozostaje zasobność portfela.

Pompy ciepła najwyższą popularność w programie Czyste Powietrze odnotowały w styczniu 2023 r. Od tego czasu jesteśmy świadkami wyraźnych spadków. Zyskują za to inne źródła ciepła. Zdecydowanie najbardziej, patrząc od początku roku, dotyczy to kotłów na biomasę. Skąd taka zmiana preferencji grzewczych Polaków? Eksperci nie mają żadnych wątpliwości: to przez rekordową inflację, która wymusza poszukiwanie oszczędności, gdzie się tylko da.

Szaleństwo na polskim rynku pomp ciepła, które trwało zwłaszcza w zeszłym roku, w końcu osłabło i zapanowała na nim względna normalność. Polacy rzucili się na przerabianie instalacji grzewczych swoich domów na pompy ciepła nie tylko z powodu szybujących cen węgla, drewna i gazu, ale także z obawy o to, że opału zimą może całkiem zabraknąć. Po niespodziewanie spokojnym sezonie grzewczym i dużym spadku cen surowców energetycznych popyt na pompy ciepła wrócił do normalności.

W zeszłym roku Polacy okazali się mistrzami jeżeli chodzi o zakup i montaż pomp ciepła, który były dla wielu wybawieniem przed rekordowymi cenami zarówno gazu, jak i węgla. Teraz przewodzimy w ciut innej konkurencji. Wychodzi bowiem na to, że Polska dzięki popularności tych urządzeń stała się idealnym miejscem dla fabryk produkujących pompy ciepła. Takie decyzję podjęły już wcześniej firmy niemiecki i japońskie. Teraz czas na Szwecję.