pompy ciepła

Ciężkie życie muszą mieć urzędnicy w Ministerstwie Klimatu i Środowiska. Rozpoczęty falstartem nowelizacji ustawy wiatrakowej festiwal pomyłek i błędów cały czas trwa i ma się całkiem dobrze. Przesada? To zerknijcie co się wyprawia na zielonej liście ZUM, która w pierwszej kolejności miała uporządkować nasz rynek pomp ciepła. A na razie bałagan jest większy niż był wcześniej.

Lista zielonych urządzeń i materiałów ZUM miała uporządkować głównie rynek pomp ciepła i pokrzyżować dalsze plany nieuczciwym sprzedawcom. Ale na razie bałagan panuje jeszcze większy i wychodzi na to, że promowane w ten sposób są przede wszystkim urządzenia grzewcze z Chin. Zapytaliśmy o to zamieszanie operatora programu Czyste Powietrze - Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). Tam nikt z tego powodu nie panikuje.

Lista Zielonych Urządzeń i Materiałów (ZUM) miała uporządkować zdemolowany głównie przez polityczną bierność polski rynek pomp ciepła. Ale na razie jest większy bałagan niż do tej pory. I cały czas trafiają do nas tego typu urządzenia grzewcze made in China. Dlatego znawcy tematu twierdzą, że klienci powinni wykazać się cierpliwością, bo wtedy będą mieli większy wybór.

Polski rynek pomp ciepła, który dwa lata temu bił rekordy, zakrztusił się przez nieuczciwych sprzedawców. Kres tym praktykom, przez które Polacy płacili jeszcze wyższe niż do tej pory rachunki za prąd, miała dać zielona lista ZUM, oferująca urządzenia grzewcze wyłącznie ze stosownymi certyfikatami. Tyle teoria. Praktyka postawiła wszystko na głowie.

Program Czyste Powietrze ma być bardziej efektywny, a jego beneficjenci mają bardziej odczuwać przyznane dotacje, w rachunkach za ogrzewanie i za prąd też. Dlatego zaczęła obowiązywać zielona lista ZUM i dlatego też audyt energetyczny stał się obowiązkowy. Bez tego nikt dotacji na zakup i montaż pompy ciepła już nie przyzna.

Przy okazji ogłaszania podstawowych zasad nowego, rządowego programu, który ma pobudzić lądową energetykę wiatrową w naszym kraju, usłyszeliśmy też o kolejnych zmianach w programie Czyste Powietrze. Dzięki nim wymianach kopciucha ma być w końcu efektywniejsza.

Z dnia na dzień dowiadujemy się o kolejnych szczegółach zbliżającej się coraz większymi krokami szóstej edycji programu Mój Prąd. O popularności inicjatywy, nakłaniającej Polaków do termomodernizacji, najlepiej świadczy fakt, że wszystkie poprzednie edycje trzeba było zakończyć przed terminem po wcześniejszym wyczerpaniu środków. Teraz będzie podobnie. Eksperci liczą też na odbudowę rynku, zdemolowanego przez polityczną bierność.

Chociaż w Polsce - głównie przez bierność polityków - pompy ciepła zaliczyły solidny falstart i ich popularność runęła, to i tak nikt nie dyskutuje z rolą tych urządzeń grzewczych w szeroko pojętej dekarbonizacji. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) właśnie w ten sposób zaleca pozbycie się paliw kopalnych z sektora żywności i napojów.

Przez wciskanie Polakom felernych pomp ciepła staliśmy się świadkami zapaści. Liczba składanych wniosków na pompy w ramach programu Czyste Powietrze spadła z 64 proc. w styczniu 2023 r. do 29 proc. w marcu 2024 r. Ten zjazd może za chwilę być jedynie wspomnieniem. Weszły właśnie zmiany, na które celujący w pompy ciepła czekali od miesięcy. Ten gamechanger wchodzi akurat do gry w momencie, kiedy kotły gazowe mogą mocno stracić na popularności w związku z rosnącymi cenami błękitnego paliwa i planowanymi obostrzeniami.

Setki pomp ciepła pochodzących spoza UE zostało niedopuszczonych do sprzedaży na polskim rynku z powodu niespełniania obowiązujących wymagań bezpieczeństwa. Takie są efekty kontroli tych urządzeń grzewczych, którą przeprowadził UOKiK wraz ze skarbówką. Na 564 sprawdzonych pomp ciepła produkowanych poza Unią Europejską aż 94 proc. nie spełniało norm.

Po zapowiedziach dotyczących nowej taryfy energetycznej i zmian w programie Czyste Powietrze nasz rynek pomp ciepła nieco drgnął. I możliwe, że znowu czeka nas boom na te urządzenia grzewcze. Dokładnie taka sytuacja ma miejsce u naszych zachodnich sąsiadów. Niemcy, po odstawieniu na boczny tor najpierw atomu, a teraz powoli też gazu, stawiają właśnie na pompy ciepła.

Być może za kilka tygodni, po tym jak zacznie obowiązywać specjalna taryfa dla użytkowników pomp ciepła, Polacy zaczną na nowo kochać te urządzenia grzewcze. Na razie jednak, mimo uszczelniania przepisów przez resort klimatu i środowiska, ciągle dochodzi do nieuczciwych transakcji. Dlatego, jak przekonuje ekspert ze Stiebel Eltron, tak istotne jest stawianie od początku na fachowego instalatora.

Upadek pomp ciepła w programie Czyste Powietrze, powodowany głównie legislacyjną biernością polityków, trwał od stycznia 2023 r., kiedy blisko dwa wnioski na trzy dotyczyły właśnie tych urządzeń grzewczych. Potem, w kolejnych miesiącach, obserwowaliśmy regularne spadki, w efekcie czego na fotelu lidera zasiadły kotły na biomasę. Ale zapowiadane zmiany, m.in. lista ZUM i specjalna taryfa, chyba zadziałały i być może jesteśmy właśnie świadkami powrotu Polaków do pomp ciepła.

Wrze na linii Polska Izba Gospodarcza Sprzedawców Węgla (PIGSW) a Stowarzyszenie Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Ci pierwsi są oskarżani przez tych drugich o świadome wprowadzanie w błąd w sprawie pomp ciepła. Ale sprzedawcy węgla nie mają sobie nic do zarzucenia i zasłaniają się projektem ustawy.

Nie dość, że po ponad pięciu latach trudno mówić o sukcesie Czystego Powietrza, to w dodatku na początku roku okazało się, że kasa programu świeci pustkami, a w internecie przybywa wściekłych komentarzy beneficjentów, którym przyznano dofinansowanie, na które muszą czekać, nie wiadomo do kiedy. Ale chyba ten najcięższy okres za nami, co widać i w budżecie programu i w liczbie składanych tygodniowo wniosków.

Komisja Europejska już raz przełożyła publikację specjalnego planu dotyczącego rozwoju rynku pomp ciepła w Europie na okres po wyborach do Parlamentu Europejskiego, które zaplanowano na początek czerwca. I wcale nie jest pewne, że dotrzyma słowa. Dlatego 15 państw postanowiło w tej sprawie zaapelować do Brukseli przy okazji, nalegając na szybszą dekarbonizację systemów ogrzewania i chłodzenia. Nasz kraj najwyraźniej nie ma tym problemu, bo się pod tym apelem nie podpisał.

Rok temu w maju 2023 r. wśród składanych wniosków w ramach programu Czyste Powietrze bezsprzecznie z wynikiem 57 proc. całej stawce przewodziły pompy ciepła. Ale teraz, głównie przez zaniechanie poprzedniej władzy i obecnej też, jesteśmy w zupełnie innej rzeczywistości, w której dzielą i rządzą kotły na biomasę (46 proc.). W przywróceniu starego porządku mają pomóc m.in. zmiany zasad rządowej inicjatywy koncentrującej się na wymianie węglowego kopciucha.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), czyli operator programu Czyste Powietrze, przedłuża czas dla pomp ciepła bez europejskich certyfikatów do końca tego roku. Zmiany, jak słyszymy, wprowadzono w trosce o beneficjentów inicjatywy koncentrującej się na wymianie węglowych kopciuchów. Padają jednak oskarżenia, że w ten sposób promuje się chińskich producentów. Szefowa Ministerstwa Klimatu i Środowiska obiecała wyjaśnić te wątpliwości.

Wielka Brytania, w ślad za UE, zamierza do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. Ma tak się stać między innymi za sprawą wyrzucenia raz na zawsze z brytyjskich domów paliw kopalnych. Wcześniej sugerowano, że uda się to osiągnąć dzięki pomp ciepła i wodorowi. Ale teraz jest już jasne, że właściwa jest tylko jedna z tych dróg. Z drugiej można ewentualnie skorzystać, ale jak już to później.

Bardzo możliwe, że pompy ciepła najgorszy czas w kraju nad Wisła mają już za sobą. Nie dość, że rząd zapowiedział pojawienie się specjalnego rozwiązania w drugiej połowie roku dla użytkowników tych urządzeń grzewczych, to w dodatku wielkimi krokami zbliżają się do nas zmiany w programie Czyste Powietrze, które w pierwszej kolejności mają wyeliminować nieuczciwe praktyki, które w ostatnich miesiącach demolowały rynek pomp ciepła.