pompy ciepła

Polski rynek pomp ciepła cały czas czeka na spełnienie obietnic politycznych i promowanie wreszcie zielonych rozwiązań energetycznych. Inaczej będziemy dalej obserwować gwałtownie spadającą popularność tych urządzeń w naszym kraju, co wpłynie i na nasze rachunki za prąd i na kondycję środowiska też. Przykład ze Stanów Zjednoczonych pokazuje nie dość, że można jednak inaczej, to jeszcze w dodatku, to inne podejście przynosi oczekiwane efekty.

Jednym z efektów kryzys energetycznego jest gwałtowny wzrost popularności pomp ciepła. Teraz ten boom akurat w Polsce nieco przygasła, głównie przez bierność polityków. Ale doniesienia naukowców z Wielkiej Brytanii jednoznacznie sugerują, że za chwilę o tych urządzeniach grzewczych znowu może być głośno.

Już drugi rok z rzędu u naszych zachodnich sąsiadów sprzedaż pomp ciepła wzrosła o 50 proc. Natomiast u nas obserwujemy niestety odwrotny trend. U nas liczba składanych wniosków na te urządzenia grzewcze w programie Czyste Powietrze systematycznie spada ode blisko roku. Tymczasem reprezentanci branży w Europie ostrzega Brukselę, że opóźnienie ogłoszenia planu działania na rzecz pomp ciepła zagraża transformacji energetycznej całego kontynentu.

Kryzys energetyczny, który wywindował ceny gazu i węgla do rekordowych, niespotykanych do tej pory poziomów, musiał przyspieszyć transformację energetyczną. Bo ludzie sami zaczęli szukać oszczędności w ogrzewaniu. Przykładem jest światowy rekord sprzedaż pomp ciepła w Polsce na poziomie 102 proc. Nic więc dziwnego, że tego typu urządzenia znalazły się na krótkiej liście 10 najbardziej przełomowych technologii 2024 r.

Rzecznik Finansowy po raz pierwszy skorzystał z możliwości wniesienia pozwu grupowego, biorąc na celownik polski oddział szwedzkiego TF Bank AB. Z powodu zaniedbania banku sprzedawcy pomp ciepła dostawali pieniądze z kredytów zaciągniętych przez konsumentów, ale już nie raczyli dostarczyć i zainstalować sprzętu w ich domach. Bank został pozwany za to, że nie dopilnował tego, by sprzedawcy pomp dostali pieniądze dopiero po spełnieniu określonych warunków, przez co jego klienci zostali bez urządzeń, ale za to z kredytem do spłacenia.

Na to czekała od miesięcy cała branża. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) operator programu Czyste Powietrze w końcu wypracował dodatkowe wymogi dla sprzedawców i dystrybutorów pomp ciepła. Z uwzględnieniem okresu przejściowego mają obowiązywać od 1 kwietnia 2024 r. Koniec z naciąganiem klientów na niedostosowane urządzenia grzewcze, przez które w portfelu nie robi się nawet ciut lżej.

Na polskim rynku urządzeń grzewczych od kilku co najmniej miesięcy obserwujemy zażartą wojnę. Polski boom na pompy ciepła z 2022 r. nie każdemu przypadł do gustu i nie zabrakło tych, którzy owe pompy zaczęli na różnych poziomach obrzydzać. Przy okazji, strasząc klientów kontrolami w ramach programu Czyste Powietrze, wprowadzano ich w błąd. Poznaliśmy stanowisko w tej sprawie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który jeszcze raz zapewnia, że użytkownicy żadnych urządzeń grzewczych nie mogą czuć się jakoś specjalnie wyróżnieni.

Północna Europa od kilku dni jest w kleszczach siarczystego mrozu sięgającego nawet -40 st. C. U nas za chwilę też słupki rtęci mają wskazywać dwucyfrowe wartości poniżej zera. Trzeba tylko bardzo mocno trzymać kciuki, żeby nie skończyło się tym samym, czym w Finlandii. Bo tam cena energii skoczyła do niewiarygodnych poziomów i przez to jest nawet kilkanaście razy drożej niż w węglowej Polsce.

O nowych popach ciepła, wykorzystujących czynnik chłodniczy R290, mówi się od co najmniej paru lat. Teraz zaczynają powoli dominować na rynku. Nic dziwnego, bo takie urządzenia grzewcze potrafią pracować nawet bardziej efektywnie niż kotły gazowe, pozwalają dostarczać do budynków wyższe temperatury, a w dodatku ów R290 jest bardziej przyjazny dla środowiska niż starsze czynniki chłodnicze. Więc ewentualne wycieki nie będą czynić aż takiej szkody.

W ostatnim czasie pompy ciepła nie mają się najlepiej. Nie dość, że ich sprzedaż z miesiąca na miesiąc spada, to nie pomagają też nie do końca trafne doniesienia medialne o nadchodzących rzekomych kontrolach w domach użytkowników tych urządzeń. Okazuje się, że problem jest zdecydowanie szerszy i też nie dotyczy jedynie Polski. Pompy ciepła mają pod górkę w całej UE.

Do końca tego tygodnia miał trwać nabór wniosków do piątej edycji programu Mój Prąd. Ale zgodnie z zapowiedziami i wcześniejszą tradycją stało się to wcześniej. Na tydzień przed tym terminem zabrakło środków na kolejne wypłaty wsparcia. Tymczasem jeśli chodzi kolejną odsłonę tego bardzo popularnego wśród Polaków systemu dopłat, trzeba uzbroić się w cierpliwość.

Pompy ciepła wcale nie mają łatwego życia w Polsce. Owszem, w zeszłym roku pod kątem przyrostu sprzedaży byliśmy światowymi liderami, ale ostatnio nawet w programie Czyste Powietrze te urządzenia grzewcze tracą wyraźnie impet. Przyczyn tego zjawiska jest co najmniej kilka jak na przykład sianie paniki w sprawie kontroli UOKiK. Rozmawiamy o tym z Pawłem Lachmanem, prezesem Stowarzyszenia Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC).

Jeszcze w 2022 r. byliśmy mistrzami świata jeżeli chodzi o pompy ciepła, ale w 2023 r. nasza rynek tych urządzeń grzewczych złapał zadyszkę. Widać to bardzo wyraźnie w liczbie składanych wniosków w programie Czyste Powietrze. Ale mimo to Stowarzyszenie Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC) jest dobrej myśli i spodziewa się powrotu na ścieżkę wzrostu.

Rada UE i Parlament Europejski osiągnęły wstępne porozumienie w sprawie unijnej dyrektywy dotyczące charakterystyki energetycznej budynków (EPBD). Do tej pory regulacje dotyczyły nieruchomości dopiero co planowanych. Teraz mają tyczyć także tych już istniejących. Bruksela bowiem idzie na wojnę z piecami na paliwa kopalne i chce je wyrzucić z unijnych domów do 2040 r.

Pompy ciepła zaczęły u nas bić rekordy popularności, kiedy kryzys energetyczny wywindował ceny gazu i węgla do niespotykanych wcześniej poziomów. Wtedy część z nas, chcąc chronić własne kieszenie, postanowiła ogrzewać się prądem. Ale gdy okazało się, że rządzący na razie nie przewidują dla nich specjalnych taryf, zaczął się narodowy odwrót od pomp ciepła, który trwa do teraz. Tymczasem Brytyjczycy pokazują, że popularność tych urządzeń można kontrolować. Wystarczy zwiększyć dotacje na ich zakup.

Mój Prąd wśród rządowych programów zajmuje wyjątkowe miejsce. To inicjatywa, której tak po prawdzie nikt zbytnio nie krytykował. Bo też nie ma ku temu powodów. Najczęściej wcześniejsze cztery edycje kończyły się przed ustalonym terminem. Tylu było chętnych, że w końcu skończyły się fundusze. Jak dowiadujemy się w Ministerstwie Klimatu i Środowiska z piątą odsłoną programu Mój Prąd może być bardzo podobnie. Trudno się dziwić, zwłaszcza, że w tej edycji jest też kasa na pompy ciepła.

Za oceanem rozgorzała już na dobre dyskusja o tym, jakie tej zimy będzie najbardziej opłacalne ekonomicznie źródło ciepła. Federalna Agencja Informacji Energetycznej (EIA) wskazuje, że najmniejsze rachunki mają szansę mieć użytkownicy kotłów gazowych. To rozwścieczyło organizację non-profit Rewiring America, która przekonuje, że lider tego zestawienia jest tylko jeden: to pompy ciepła.

Czeski startup Woltair wziął się już nie na żarty za polski rynek pomp ciepła. Najpierw stworzyli wygodny kalkulator online, potem razem z doradztwem eksperckim zaczęli sprzedawać urządzenia najbardziej cenionych w branży producentów. I teraz stawiają kolejny, spory krok naprzód. Dostępna w sprzedaży dla polskich klientów już jest ich autorska pompa ciepła - WLTR. Można ją zdalnie konfigurować, serwisować i monitorować.

Spore zamieszanie wywołały ostatnie wyliczenia, z których wynika, że węgiel nadal jest najtańszym źródłem ogrzewania domu o powierzchni 150 mkw., w którym mieszkają cztery osoby. Poprosiliśmy o komentarz ekspertów energetycznych, którzy od razu zwrócili uwagę na dwie sprawy: brak specjalnych taryf dla użytkowników pomp ciepła oraz możliwe działania osłonowe, dotyczące przyszłorocznej ceny energii.

Od co najmniej paru lat o węglu mówi się źle albo bardzo źle. Ogrzewanie tym paliwem kopalnym ma być destrukcyjne dla zmian klimatu i przy okazji, w dobie ewoluujących OZE, trzepać też nieźle po kieszeni. Ale wyliczenia ekspertów z Rankomat.pl wszystko wywracają do góry nogami. Bo wychodzi im, że ogrzewając dom o powierzchni 150 mkw. najwięcej można oszczędzić na węglu. Ze sporymi wydatkami zaś muszą liczyć się użytkownicy pomp ciepła.