pompy ciepła

Przed nową prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) stoi nie lada zadanie. Trzeba odczarować program Czyste Powietrze, który nie dość, że po pięciu latach funkcjonowania wydał raptem niecałe 9 proc. rozpisanego na 103 mld zł budżetu, to w dodatku w ostatnich tygodniach są spore kłopoty z wypłatą przyznanego dofinansowania, bo rząd Mateusza Morawieckiego zapomniał o przygotowaniu na ten cel pieniędzy. Czy zapowiadane na kwiecień korekty w programie Czyste Powietrze będą odpowiedzią na te wyzwania? Czas pokaże.

Trwająca od miesięcy akcja obrzydzania Polakom pomp ciepła przyniosła oczekiwane skutki. Za chwilę kotły na biomasę zdetronizują je w programie Czyste Powietrze. Tymczasem Porozumienie Branżowe Na Rzecz Efektywności Energetycznej (POBE) w swoich wyliczeniach pokazuje, że pomimo tej zakrojonej na szeroką skalę negatywnej kampanii, pompy ciepła dalej należą do jednych z najtańszych źródeł ciepła.

Chociaż Komisja Europejska chciałaby przyspieszać Zielony Ład, to rynek odnawialnych źródeł energii wydaje się w ostatnim czasie poruszać w zupełnie innym tempie, a nawet lekko potykać o własne nogi. Część odpowiedzialności za taki stan rzeczy ponoszą unijni politycy, którzy nie wiadomo z jakich przyczyn co pewien czas zaciągają ręczny hamulec europejskiej transformacji energetycznej. Dlatego rynki pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych złapały zadyszkę.

Jeśli pompa ciepła, to tylko w budynku o dobrej izolacji termicznej? Okazuje się, że niekoniecznie. Europejskie Biuro ds. Środowiska (EEB) przeanalizowało zastosowanie tych urządzeń grzewczych w domach w Polsce, Włoszech i Holandii i doszło do wniosku, że sprawdzają się także w nieremontowanych, nieocieplonych budynkach. Ustalenia te mają pomóc przyspieszyć transformację energetyczną budynków jednorodzinnych w Europie, które w trzech czwartych wciąż ogrzewane są paliwami kopalnymi.

Sprzedaż najpopularniejszego typu pomp ciepła spadła w Polsce w 2023 roku o ponad 40 proc., co było bardzo niemiłą niespodzianką po szalonym tempie wzrostu w poprzednich latach. Branża nie ma wątpliwości, że jest to związane z trudną sytuacją na polskim rynku budowlanym w zeszłym roku. Najważniejszym pytaniem jest teraz to, czy w bieżącym roku sprzedaż pomp ciepła wzrośnie, czy też będzie kontynuowany niekorzystny trend.

Mrożenie cen prądu kosztuje budżet państwa krocie. Dla porównania: na program Rodzinna 500+ wydaliśmy w zeszłym roku ponad 40 mld zł, a trzymanie cen energii, wliczając też w to cenę gazu i także cenę ciepła, na krótkiej smyczy to wydatek rzędu nawet 68,5 mld zł. Nic wiec dziwnego, że rząd zastanawia się, jak znaleźć wyjście z tej pułapki. O tym, jak to będzie się odbywać - mamy dowiedzieć się w marcu. Być pojawi się też nowa taryfa energetyczna w drugim półroczu.

Pojawiły się najnowsze statystyki programu Czyste Powietrze, obejmujące styczeń 2024 r. Niestety, potwierdza się czarny scenariusz i zjazd pomp ciepła w składanych wnioskach na wymianę kopciucha nie dość, że nie wyhamował, to w dodatku jeszcze przyspieszył. W lutym na fotel lidera powinny wskoczyć kotły na biomasę. A wszystko przez polityczną bierność.

Użytkownicy pomp ciepła w Polsce cały czas nie mogą liczyć na specjalne traktowanie. Oddzielnej dla nich taryfy energetycznej jak nie było, tak dalej nie ma i popularność tych urządzeń grzewczych w naszym kraju gwałtownie spada. Tymczasem Japończycy z firmy Panasonic pokazali nowy model pomp do zastosowań komercyjnych, przemysłowych, ale także w budynkach wielorodzinnych.

Obecne szefostwo Ministerstwa Klimatu i Środowiska, a także Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) robią co mogą, żeby zatrzeć złe wrażenie po tym, jak ze względu na brak pieniędzy wstrzymano wypłaty środków w ramach programu Czyste Powietrze. To wina poprzedniej ekipy Mateusza Morawieckiego, tylko że obecnych beneficjentów obchodzi to tyle, co zeszłoroczny śnieg. Dlatego szykuje się nowe otwarcie w inicjatywie koncentrującej się na wymianie węglowych kopciuchów.

Polski rynek pomp ciepła, z wynikiem najlepszej sprzedaży na świecie w 2022 r., zaczął potykać się o własne nogi, między innymi przez nieuczciwych sprzedawców i dystrybutorów, którzy postanowili wybuch popularności na te urządzenia wykorzystać w pierwszej kolejności do własnego zarobku. W efekcie w wielu domach zainstalowano nie takie pompy, jak trzeba. I bywa, że rachunek za prąd zamiast zmaleć dodatkowo się zwiększył. Jak ustrzec się tego typu błędów i nie dać się zrobić w konia przy okazji domowej rewolucji energetycznej? Odpowiada ekspert firmy Woltair.

W Polsce od miesięcy widzimy niepokojące zjawisko, w którym pompy ciepła niestety coraz bardziej ustępują miejsca kotłom gazowym. Tymczasem w Stanach Zjednoczonych przeprowadzili setki tysięcy symulacji w gospodarstwach domowych i wszystko dokładnie policzyli. I wyszło im, że nic tak nie obniży energetycznych rachunków jak właśnie ten typ urządzeń. Niestety wysokie koszty instalacji powodują, że dla wielu ta technologia jest poza zasięgiem.

Pamiętacie, jak w 2022 r. byliśmy mistrzami świata w pompach ciepła, ze wzrostem sprzedaży na poziomie 102 proc.? Potem już tak dobrze nie było, bo politycy się zagapili i zapomnieli o ustanowieniu specjalnych taryf dla użytkowników tych urządzeń. Ale to wcale nie zraziło Polaków do odnawialnych źródeł energii. Z najnowszego opracowania think-tanku Ember „European Electricity Review 2024” wynika bowiem, że w Europie coraz trudniej wskazać kraj, który lepiej radzi sobie z instalacjami fotowoltaicznymi.

Polski rynek pomp ciepła cały czas czeka na spełnienie obietnic politycznych i promowanie wreszcie zielonych rozwiązań energetycznych. Inaczej będziemy dalej obserwować gwałtownie spadającą popularność tych urządzeń w naszym kraju, co wpłynie i na nasze rachunki za prąd i na kondycję środowiska też. Przykład ze Stanów Zjednoczonych pokazuje nie dość, że można jednak inaczej, to jeszcze w dodatku, to inne podejście przynosi oczekiwane efekty.

Jednym z efektów kryzys energetycznego jest gwałtowny wzrost popularności pomp ciepła. Teraz ten boom akurat w Polsce nieco przygasła, głównie przez bierność polityków. Ale doniesienia naukowców z Wielkiej Brytanii jednoznacznie sugerują, że za chwilę o tych urządzeniach grzewczych znowu może być głośno.

Już drugi rok z rzędu u naszych zachodnich sąsiadów sprzedaż pomp ciepła wzrosła o 50 proc. Natomiast u nas obserwujemy niestety odwrotny trend. U nas liczba składanych wniosków na te urządzenia grzewcze w programie Czyste Powietrze systematycznie spada ode blisko roku. Tymczasem reprezentanci branży w Europie ostrzega Brukselę, że opóźnienie ogłoszenia planu działania na rzecz pomp ciepła zagraża transformacji energetycznej całego kontynentu.

Kryzys energetyczny, który wywindował ceny gazu i węgla do rekordowych, niespotykanych do tej pory poziomów, musiał przyspieszyć transformację energetyczną. Bo ludzie sami zaczęli szukać oszczędności w ogrzewaniu. Przykładem jest światowy rekord sprzedaż pomp ciepła w Polsce na poziomie 102 proc. Nic więc dziwnego, że tego typu urządzenia znalazły się na krótkiej liście 10 najbardziej przełomowych technologii 2024 r.

Rzecznik Finansowy po raz pierwszy skorzystał z możliwości wniesienia pozwu grupowego, biorąc na celownik polski oddział szwedzkiego TF Bank AB. Z powodu zaniedbania banku sprzedawcy pomp ciepła dostawali pieniądze z kredytów zaciągniętych przez konsumentów, ale już nie raczyli dostarczyć i zainstalować sprzętu w ich domach. Bank został pozwany za to, że nie dopilnował tego, by sprzedawcy pomp dostali pieniądze dopiero po spełnieniu określonych warunków, przez co jego klienci zostali bez urządzeń, ale za to z kredytem do spłacenia.

Na to czekała od miesięcy cała branża. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) operator programu Czyste Powietrze w końcu wypracował dodatkowe wymogi dla sprzedawców i dystrybutorów pomp ciepła. Z uwzględnieniem okresu przejściowego mają obowiązywać od 1 kwietnia 2024 r. Koniec z naciąganiem klientów na niedostosowane urządzenia grzewcze, przez które w portfelu nie robi się nawet ciut lżej.

Na polskim rynku urządzeń grzewczych od kilku co najmniej miesięcy obserwujemy zażartą wojnę. Polski boom na pompy ciepła z 2022 r. nie każdemu przypadł do gustu i nie zabrakło tych, którzy owe pompy zaczęli na różnych poziomach obrzydzać. Przy okazji, strasząc klientów kontrolami w ramach programu Czyste Powietrze, wprowadzano ich w błąd. Poznaliśmy stanowisko w tej sprawie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który jeszcze raz zapewnia, że użytkownicy żadnych urządzeń grzewczych nie mogą czuć się jakoś specjalnie wyróżnieni.

Północna Europa od kilku dni jest w kleszczach siarczystego mrozu sięgającego nawet -40 st. C. U nas za chwilę też słupki rtęci mają wskazywać dwucyfrowe wartości poniżej zera. Trzeba tylko bardzo mocno trzymać kciuki, żeby nie skończyło się tym samym, czym w Finlandii. Bo tam cena energii skoczyła do niewiarygodnych poziomów i przez to jest nawet kilkanaście razy drożej niż w węglowej Polsce.