OZE

Miesięcznik Forum Energii za maj 2024 r. nie pozostawia żadnych wątpliwości. Rośnie generacja energii odnawialnej z paneli fotowoltaicznych i z wiatraków. W efekcie OZE znalazły się na rekordowym, nigdy wcześniej niespotykanym poziomie. A co z paliwami kopalnymi? Zero niespodzianki: miesiąc za miesiącem idą coraz bardziej w odstawkę.

29 maja w Lidzbarku Warmińskim została otwarta Ciepłownia Przyszłości wykorzystująca pompy ciepła, panele fotowoltaiczne oraz system magazynów ciepła w formie zbiornika zagłębionego w gruncie. Instalacja powstała w ramach przedsięwzięcia „Ciepłownia Przyszłości, czyli system ciepłowniczy z OZE”, ogłoszonego w 2021 r. przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, finansowanego z Funduszy Europejskich w ramach Programu Inteligentny Rozwój (POIR). Projektantem i wykonawcą jest przedsiębiorstwo Euros Energy.

Jest nowy Przegląd Węglowy za marzec 2024 r. od Fundacji Instrat. Kolejny miesiąc widać jak na dłoni, że systematycznie ubywa węgla w naszym miksie energetycznym. Niepokojące dane dotyczą także wydobycia, które znowu szura po dnie. Za to szósty miesiąc z rzędu spadła cena węgla dla energetyki zawodowej.

Transformacja energetyczna w Polsce chyba w końcu rusza z miejsca. Skąd takie przypuszczenie? Tauron przestał udawać, że nic się nie dzieje i wysłał do swoich pracowników list. Spółka ostrzega w nim, że może stać się tak, że większość bloków energetycznych po 2025 r. nie będzie miało już wsparcia z rynku mocy. A to oznacza bezrobocie.

Jeszcze kilka lat temu magazyny energii, baterie i instalacje fotowoltaiczne, to był luksus rodem willi z boazerią w czasach głębokiego PRL. Nadawało szyku, a z daleka pachniało też grubym groszem, nieosiągalnym dla większości rodaków. Ale w dobie globalnej transformacji energetycznej ten cenowy dystans malał z roku na rok. I w końcu dotarliśmy do przełomu. Jak wynika z najnowszego raportu Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA), OZE już stają się konkurencyjne cenowo dla paliw kopalnych.

Zdaniem Europejskiego Okrągłego Stołu dla Przemysłu, wpływowej brukselskiej grupy lobbystycznej, Stary Kontynent potrzebuje nawet 800 mld euro, żeby wypełnić cele klimatyczne do 2030 r. To, że podążając w kierunku neutralności klimatycznej trzeba jeszcze naprawdę sporo zrobić, potwierdza też analiza sieci elektroenergetycznych na całym świecie. Wśród tych najczystszych, najlepiej dostosowanych do OZE, te z Europy wcale nie są w przewadze.

Polska jeszcze nie ustanowiła oficjalnej daty odejścia od węgla, ale widać jak na dłoni, że w sumie paliwa kopalne mają w naszym miksie energetycznym z miesiąca na miesiąc coraz mniej do powodzenia. Równolegle rosną moce elektrowni słonecznych i wiatrowych, które biją kolejne rekordy. Forum Energii przekonuje: polskie OZE jeszcze nigdy nie były tak silne.

Orlen wyposaża kolejne stacje paliw i MOP-y w innowacyjny system, panele fotowoltaiczne oraz magazyny energii, które pozwolą zaoszczędzić nawet 80 proc. energii. Kolejne energooszczędne stacje, MOP Chomentowo Wschód i Zachód działają już przy trasie ekspresowej S61. Do końca roku w sieci koncernu działać będzie łącznie dziesięć takich obiektów.

Dotychczas ograniczenia pracy elektrowni fotowoltaicznych i wiatrowych zdarzały się incydentalnie, zazwyczaj w weekendy. Euros Energy zwraca jednak uwagę, że te zjawiska zdarzają się coraz częściej. Dr Kamil Kwiatkowski, dyrektor ds. projektów badawczych ostrzega, że obecnie mamy do czynienia z drugą w historii nierynkową redukcją generacji źródeł fotowoltaicznych w dzień roboczy i wskazuje czas najwyższy odblokować potencjał konsumpcji chwilowych nadwyżek energii elektrycznej.

Patrząc tylko i wyłącznie na poczynania poprzedniego, czy obecnego rządu można mieć spore wątpliwości, czy transformacja energetyczna w Polsce w ogóle wystartowała. Efektem spolegliwości wobec górników jest cały czas obiecywanie im notyfikacji przed Komisją Europejską umowy społecznej, która zakłada produkcję węgla jeszcze przez ćwierć wieku do 2049 r. Na szczęście część zmian zachodzi oddolnie.

Ember pokazał światu piąty, coroczny przegląd Global Electricity Review. Analitycy nie mają cienia wątpliwości: trwały spadek wykorzystania paliw kopalnych w sektorze elektroenergetycznym na poziomie globalnym jest obecnie nieunikniony. Ich zdaniem 2023 r. był najprawdopodobniej rokiem zwrotnym, w którym wyznaczono szczyt emisji. Od teraz OZE jeszcze bardziej mają wypychać zwłaszcza gaz i węgiel na boczny tor.

Dzięki słonecznej majówce źródła odnawialne wyprodukowały ponad 380 021 MWh z energii słonecznej i 260 221 MWh z wiatrowej. Mogłoby się wydawać, że to świetna wiadomość, ale nic bardziej mylnego. Po raz kolejny wyprodukowana w Polsce zielona energia wyparowała. To kolejna taka sytuacja i strach pomyśleć, co będzie się działo w lecie.

Oferteo.pl opublikowało najnowsze dane dotyczące zapytań użytkowników w 10 najpopularniejszych kategoriach usługowych. Sezonowość ma tu ogromne znaczenie, gdyż początek roku to czas poszukiwania wykonawców do realizacji remontów lub wykończenia czy budowy domów. Jak podają eksperci, w tym kwartale notuje się ogromny wzrost zainteresowania rozwiązaniami OZE, zaś pompy ciepła i fotowoltaika pokonały ogromne spadki.

Do takiej sytuacji nie doszło nigdy wcześniej. Tylko w marcu byliśmy świadkami największych ograniczeń produkcji energii elektrycznej z jednostek OZE w historii. Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), operator systemu przesyłowego, koncentrują się głównie na przyczynie bilansowej (zbyt dużo energii w stosunku do zużycia), ale niezależni eksperci wskazują też inny powód.

Znowu po kątach muszą chować się ci, którzy bardzo lubią porównywać systemy energetyczne Polski i Niemiec, rzecz jasna w tych rzadkich chwilach, kiedy im to pasuje. Teraz wychodzi na to, że Berlin swojego zdania na temat węgla jednak nie zmienia i zamyka elektrownie zasilane czarnym złotem. W sumie z mapy Niemiec zniknie 15 takich obiektów. Ale to nie jest jedynie kwestia naszych zachodnich sąsiadów. Cała Unia Europejska wyraźnie coraz bardziej idzie w OZE, zwiększając dystans do węglowej Polski.

Chociaż nie brakuje takich, którzy widzą wydobywanie węgla w Polsce jeszcze przez ćwierć wieku i dłużej, to od pewnego czasu, ciut poza głównym nurtem i świateł jupiterów, rozgrywa się inna potyczka. Stawką w niej jest dalszy los terenów pogórniczych. Swoje pomysły na ich zagospodarowanie ma Spółka Restrukturyzacji Kopalń (SRK). Samorządowcom średnio się podobają.

Nie ma w tym ani krzty przesady, że powinniśmy się do takich sytuacji przyzwyczajać, bo będzie dochodzić do nich coraz częściej. Zresztą nie ma żadnego sensu zbytnio wybiegać w przyszłość. Wystarczy patrzeć uważnie tu i teraz. Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) były zmuszone już trzeci raz w tym miesiącu redukować moce instalacji OZE. Tym razem dostało się tym od fotowoltaiki, którzy już mogą ustawiać się w kolejce o odszkodowanie.

Znowu w Polsce świeciło i wiało, że aż miło. Ale tym razem Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) nie musiały redukować mocy OZE. Pomógł tym razem m.in. eksport nadwyżki energii do Niemiec, Słowacji i Ukrainy. Ale jest spora nadzieja, że w niedalekiej przyszłości operator nie będzie musiał podejmować takiej decyzji. Stać się tak ma dzięki właśnie przedstawionemu planowi rozwoju sieci przesyłowej na lata 2025–2034.

Jeszcze kilka lat temu wszyscy przecieralibyśmy oczy ze zdumienia, ale dzisiaj specjalnie nikogo nie dziwi to, że Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) już kolejny raz musiały redukować moce OZE. Część ekspertów zwraca uwagę, że to wszystko przez kiepską kondycję naszej sieci. Ruszyła już wypłata rekompensat dla właścicieli instalacji PV, którzy dokonali takiego energetycznego cięcia.

Chociaż Komisja Europejska chciałaby przyspieszać Zielony Ład, to rynek odnawialnych źródeł energii wydaje się w ostatnim czasie poruszać w zupełnie innym tempie, a nawet lekko potykać o własne nogi. Część odpowiedzialności za taki stan rzeczy ponoszą unijni politycy, którzy nie wiadomo z jakich przyczyn co pewien czas zaciągają ręczny hamulec europejskiej transformacji energetycznej. Dlatego rynki pomp ciepła i instalacji fotowoltaicznych złapały zadyszkę.