OZE

Rewolucja energetyczna, której jesteśmy świadkami, zdeterminuje nowy porządek świata. Dawni potentaci w paliwach kopalnych ustąpią miejsca tym z dostępem do minerałów rzadkich, potrzebnych do rozwoju energetyki słonecznej i wiatrowej, a także rynku samochodów elektrycznych. I trwa już w tej sprawie przeciąganie liny. 15 partnerów za chwilę przedstawi najważniejsze cele swojej antychińskiej koalicji, która ma podstawowy cel: złamać monopol Chin.

Międzynarodowa Agencja Energii Odnawialnej (IRENA) na Szczycie Globalnych Odnawialnych Źródeł Energii podczas Zgromadzenia Ogólnego ONZ w Nowym Jorku pokazała raport, w którym wykazuje, że OZE stają się coraz bardziej konkurencyjne kosztowo względem paliw kopalnych. Skręt w zielone po prostu bardziej się opłaca.

Europa znowu ucieka węglowej Polsce. Tym razem chodzi o energię. U nas górnicy najchętniej fedrowaliby węgiel jeszcze przez ćwierć wieku. Tymczasem w miksie energetycznym Unii Europejskiej właśnie jesteśmy świadkami zmiany warty: energia słoneczna i wiatrowa po raz pierwszy w historii wyprzedziły paliwa kopalne. Z kolei Wielka Brytania ostatecznie żegna się z węglem i 30 września zamknie swoją ostatnią kopalnię.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska uchyliło rąbka tajemnicy w sprawie działań rządu w znowelizowanym Krajowym Planie w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) do 2030 r. To kiepska wiadomość dla górników i ich umowy społecznej, która zakładała zamknięcie ostatniej kopalni dopiero w 2049 r. Wychodzi bowiem na to, że rząd Donalda Tuska zamierza o wiele szybciej zepchnąć węgiel na boczny tor.

Jeszcze kilka lat temu przydomowe panele fotowoltaiczne były oznaką luksusu, niczym boazeria w willach rodem z PRL-u, ale obecnie jesteśmy świadkami sporych zniżek cenowych. Podobnie jest w przypadku turbin wiatrowych, czy magazynów energii. Think tank Ember nie ma żadnych wątpliwości: OZE szybko zastępują węgiel jako najtańsze źródło energii na całym świecie.

To już powoli staje się energetyczną tradycją naszego kraju. W miniony weekend Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE) nie miały innego wyjścia, jak tylko wydać polecenie wyłączenie kilku instalacji fotowoltaicznych i farm wiatrowych. Powód? Taki sam, jak już kilka razy w tym roku: mieliśmy za dużo zielonej energii.

Ważą się losy umowy społecznej między górnikami a rządem, którą podpisano ponad trzy lata temu. Związkowcy boją się, że za chwilę ustalone tam zapisy przestaną obowiązywać i nasza transformacja energetyczna pójdzie zupełnie inną ścieżką, niż to wcześniej ustalono. Warto jednak pamiętać, że już przy okazji sygnowania tego dokumentu nie brakowało ekspertów, którzy twierdzili, że wydobywanie węgla w Polsce przez następne 25 lat to raczej bujda na resorach. Rozmawiam z jednym z nich - z prof. Konradem Świrskim, prezesem Zarządu Grupy Transition Technologies i wykładowcą na Politechnice Warszawskiej.

Spółka Orlen Wind 3 podpisał od EDP Renewables Polska przedwstępną umowę nabycia dwóch dużych farm fotowoltaicznych o łącznej mocy 280 MWp (MWp, megawatpik – ilość energii, którą instalacja fv jest w stanie wyprodukować w ciągu godziny) oraz jednej farmy wiatrowej o mocy 26 MW. Umowa opiewa na 1,15 mld zł i jest jedną z największych transakcji na krajowym rynku OZE.

Wielkimi krokami zbliżamy się do kolejnej odsłony najbardziej popularnego wśród Polaków programu dopłat Mój Prąd. Będzie ok. 3,5 miesiąca na złożenie wniosku, chyba że wcześniej zabraknie pieniędzy. Co - jak pokazuje wcześniejsza praktyka - jest bardzo prawdopodobne. Tym razem, żeby uzyskać dofinansowanie, trzeba spełnić konkretne kryteria.

AleaSoft Energy Forecasting wylicza, że w drugim tygodniu lipca średnia cena energii elektrycznej wzrosła na wszystkich głównych rynkach europejskich. Powód: zwiększony popyt – chłodzimy się, bo lato tego roku na całym kontynencie jest wyjątkowo upalne. Przy okazji dwa kraje pobiły rekordy dziennej produkcji energii słonecznej. U nas też coraz wyraźniej zaznacza się podobna tendencja: paliwa emisyjne robią coraz więcej miejsca bezemisyjnym.

Tu wcale nie chodzi o sympatię czy antypatię do górniczej braci, tylko o suche fakty. A te - czy to się komuś podoba czy nie - są coraz gorsze dla polskiego sektora wydobywczego. Związkowcy mogą wrzeszczeć wniebogłosy, ale smutnej prawdy nie zmienią: w Polsce z miesiąca na miesiąc zużywamy coraz mniej węgla. Przegląd Węglowy od Fundacji Instrat za maj 2024 r. podaje twarde dane, z którymi nie da się dyskutować.

Globalne trendy nie pozostawiają żadnych wątpliwości: bez odpowiedniej liczby i mocy magazynów energii żadnej transformacji nie będzie. Nic więc dziwnego, że prognozy na następne lata przewidują prawdziwy boom w tym obszarze. Polska też może na tym zyskać. Przecież im więcej takich magazynów, tym większa elastyczność sieci.

Chiny od lat perfekcyjnie wykonują energetyczne fikołki. Z jednej strony kpią z galopujących zmian klimatu i dalej inwestują krocie w paliwa kopalne. Z drugiej Państwo Środka może być jednak spokojnie wzorem dla innych państw, jeżeli chodzi o rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE). Pekin właśnie tym znowu zaszokował cały świat i uruchomił największą na świecie elektrownię produkującą energię słoneczną. Tylko że to chińskich grzechów związanych z gazem i węglem nie wymaże.

Zdaniem europejskiego stowarzyszenia branżowego SolarPower Europe Polska już od 2016 r. znajduje się w pierwszej dziesiątce wiodących krajów w Europie pod względem wdrożenia fotowoltaiki. Potem dołączyły do nas też Węgry, a próg jednego gigawata z energii słonecznej w 2023 r. przekroczyły też Bułgaria, Rumunia i Czechy. Ale coraz liczniejsze panele słoneczne to nie jest tylko domena Europy Wschodniej. Zerknijcie na co zdecydowano się w Amsterdamie.

Chociaż Bruksela upycha Europejski Zielony Ład, gdzie tylko się da, to cały czas dochodzą do tej układanki nowe elementy, które rewolucję energetyczną może wywrócić do góry nogami. Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) wraz z innymi organizacjami zwraca uwagę na niebezpieczne trendy pojawiające się na europejskim rynku pracy. Trzeba je jak najszybciej zniwelować, bo za chwilę zaczniemy potykać się o własne nogi.

Co nas różni od Portugalczyków? Nie tylko 39-letni Cristiano Ronaldo i dostęp do Oceanu Atlantyckiego. Okazuje się, że mamy fundamentalne inne podejście do elektryfikacji gospodarki. Mieszkańcy południowo-zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego od lat mają plan zazielenienia miksu energetycznego, który na dodatek śmią realizować. A my? Patrzymy, jak kolejny rząd nawija makaron na uszy górników, a potem zerkamy na coraz wyższe rachunki za prąd i ciepło. I dalej nie widzimy związku. Wiecie już, ile będziecie płacić pod lipcowych podwyżkach?

Ministerstwo Klimatu i Środowiska podało szczegóły w sprawie nowego programu Moja Elektrownia Wiatrowa. Pierwsza edycja zaplanowana jest na najbliższy rok, chyba że wcześniej zabraknie przygotowanych na ten cel środków. Przy okazji dowiedzieliśmy się też więcej o przygotowywanej nowelizacji ustawy wiatrakowej.

Ember dowodzi, że Unia Europejska ma obecnie najczystszy miks energetyczny na świecie. Od ogłoszenia Zielonego Ładu przez Brukselę w styczniu 2020 r. przeszedł nieprawdopodobną metamorfozę. I pewnie myślicie, że węglowa Polska do tego raczej się nie przyczyniła. Mylicie się, my też mamy swój udział w coraz bardziej zielonej energetycznie Europy.

Chociaż wszystko wskazuje na to, że ustalenia zapisanie w porozumieniu paryskim względem wyhamowania globalnego ocieplenia móżmy już wyrzucić do kosza, to wcale nie oznacza, że światowa transformacja energetyczna jest w powijakach. Los paliw kopalnych wydaje się przesądzony. Do słownych deklaracji w końcu dołączyły pieniądze. Zdaniem Międzynarodowej Agencji Energetycznej (IEA) rozdźwięk finansowy między OZE a gazem, ropą i węglem będzie się w kolejnych latach pogłębiał.

Gorąco na linii rząd - prosumenci. Właściciele paneli słonecznych mają już powyżej uszu zbyt dużych rachunków za prąd i obietnic bez pokrycia. Kreślono przed nimi wizję oszczędnego i ekologicznego źródła ciepła, a tymczasem wielu z nich nie potrafi zawiązać teraz koniec z końcem. Być może za chwilę dojdzie do spotkania na szczycie, żeby nie doszło do eskalacji konfliktu, przez który ucierpieć może nasz cały system elektroenergetyczny.