Tracimy absurdalnie dużo kasy. Ale załamujemy ręce, bo nie stać nas na OZE
Ile polską gospodarkę kosztują paliwa kopalne, których z miesiąca na miesiąc jest w naszym miksie energetycznym coraz mniej? Szef PORT PC wylicza, że to nawet pół biliona złotych rocznie.
Międzynarodowy Fundusz Walutowy już w 2022 r. wyliczał, że świat na wsparcie paliw kopalnych wydaje 6,8 proc. globalnego PKB. Patrząc wyłącznie na Europę to jakieś 2 proc. kontynentalnego PKB. Co gorsza: analitycy przewidywali dalszy wzrost tych nakładów, które mają w 2025 r. osiągnąć poziom 7,4 proc. PKB. Dotacje mają obejmować zarówno wsparcie rynku paliw kopalnych, jak i ukryte koszty związane ze skutkami ich spalania. Ale Paweł Lachman, prezes Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC), ma dla Polski jeszcze gorze wyliczenia.
Szacuję, że Polska co roku traci 13–15 proc. PKB na paliwa kopalne. To 450–550 miliardów złotych rocznie. Pół biliona, które mogłoby zostać w kraju - przekonuje w serwisie X.
Paliwa kopalne zżerają pieniądze na inwestycje w OZE
W Polsce oficjalnie paliwa kopalne mają zjadać ok. 3 proc. krajowego PKB. Ale zdaniem Lachmana: to zaledwie wierzchołek góry lodowej. Przekonuje, że te wyliczenia dotyczą wyłącznie importu netto ropy, węgla i gazu ziemnego. Twierdzi, że tym samym nie obejmują kosztów krajowego wydobycia, zużycia w przemyśle i transporcie i wreszcie ulg, subsydiów, a także kosztów klimatycznych i kosztów zdrowotnych.
Gdy doliczymy produkcję krajową i zużycie, wychodzi 6–8 proc. PKB. A jeśli dodamy koszty zewnętrzne, to realny koszt gospodarki opartej na paliwach kopalnych to 13–15 proc. PKB - nie ma cienia wątpliwości szef PORT PC.
Więcej o paliwach kopalnych przeczytasz w Bizblog:
Tym samym, jak wylicza Lachman, co siódma złotówka polskiej gospodarki znika na utrzymanie systemu opartego na paliwach kopalnych. Zamiast wspierać inwestycje w efektywność energetyczną, w OZE, innowacje, przemysł 4.0 i zatrudnienie.
W efekcie Polska traktuje transformację jak koszt, a nie inwestycję. Podczas gdy Dania, Niemcy czy Portugalia zbudowały na niej całe sektory gospodarki i tysiące miejsc pracy - twierdzi Paweł Lachman.
Zamiast strategii wybory co 4 lata
Prezes PORT PC podkreśla też silne lobby paliw kopalnych oraz cykl wyborczy zamiast strategicznego myślenia. Jego zdaniem efektywna transformacja energetyczna wymaga perspektywy 20–30 lat, tymczasem w Polsce decyzje - co warto zaznaczyć: niekiedy przeciwstawne (np. zasada 10H) - podejmowane są co 4 lata.
Polska traci pół biliona złotych rocznie na paliwa kopalne. A jednocześnie twierdzi, że nie stać nas na transformację energetyczną. Nie ma droższego błędu niż brak strategii. To gorzej niż błąd - uważa Lachman.
Tak potężne i nie do końca przemyślane nakłady na paliwa kopalne tym bardziej są niezrozumiałe, gdy bliżej przyjrzymy się zmianom w naszym miksie energetycznym. W styczniu 2025 r. - zgodnie z wyliczeniami Przeglądu Węglowego od Fundacji Instrat - węgiel odpowiadał za 58 proc. wytwarzanej energii (37 proc. tym węgiel kamienny, a 21 proc. - brunatny), a gaz za 14 proc. razem te dwa paliwa kopalne miały udział w miksie na poziomie 72 proc. Do OZE zaś należało 22 proc. tego tortu.
W sierpniu br. sytuacja jest już zupełnie inna. Łączny udział węgla to tylko 48 proc. (28 proc. - kamienny, 20 proc. - brunatny), a gaz ziemny - 13 proc. Razem ledwo mają więc 61 proc. Z kolei odnawialne źródła energii mogły się drugiego miesiąca akcji letnich pochwalić udziałem na poziomie 33 proc. Znamienny w tym roku pod tym względem był czerwiec, kiedy po raz pierwszy w historii produkcja ze źródeł OZE (45,6 proc.) przewyższyła generację z węgla kamiennego i brunatnego (42,4 proc.).
