elektrownia jądrowa

Poprzedni harmonogram budowy pierwszej elektrowni jądrowej w Polsce w Choczewie był nierealny od samego początku. Brakowało tylko odważnego, który powiedziałby to na głos. Trudno się dziwić, to opóźnienie będzie zdecyduje o poślizgu całej naszej transformacji energetycznej, która wciąż jest w powijakach. Teraz karty na stół wyłożył Wojciech Wrochna, pełnomocnik rządu ds. strategicznej infrastruktury energetycznej.

Jeszcze nie wbito pierwszej łopaty w budowę elektrowni jądrowej w nadmorskim Choczewie, ale przygotowania do tej historycznej dla naszego kraju inwestycji cały czas idą pełną parą. Dotyczą m.in. samego terenu budowy, jak i infrastruktury towarzyszącej. Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) są też w stałym kontakcie z tamtejszą społecznością lokalną.

Polskie Elektrownie Jądrowe (PEJ) otrzymały kolejny list intencyjny w sprawie finansowania pierwszej polskiej elektrowni jądrowej, która ma powstać w lokalizacji Lubiatowo-Kopalino na Pomorzu. Tym razem wsparcie zadeklarowała kanadyjska instytucja rządowa Export Development Canada (EDC), oferując potencjalne zaangażowanie na poziomie prawie 6 mld zł (1,45 mld dol.). (Na zdj. głównym wizualizacja projektu)

Dariusz Marzec, prezes PGE, przyznał przy okazji uroczystości związanych z Centralnymi Obchodami Dnia Górnika w Bełchatowie, że spółka rozmawia z rządem w sprawie lokalizacji drugiej elektrowni jądrowej. Wcześniej poddano pod dyskusję pomysł jej budowy w sąsiedztwie aglomeracji górnośląskiej, ale do tej pory nikt tym tematem na poważnie się nie zajął.

Do rozpoczęcia budowy pierwszej polskiej elektrowni atomowej jest jeszcze bardzo daleko, ale rząd myśli już o trzecim obiekcie tego typu. „Dziennik Gazeta Prawna” donosi, że Ministerstwo Przemysłu chce rozpocząć analizy w sprawie budowy w Polsce trzeciej elektrowni jądrowej. Jej wykonawca ma zostać wyłoniony w toku konkurencyjnego postępowania przetargowego.

W energetyce jądrowej stawiamy dopiero pierwsze, nieśmiałe kroki. I bywa, że nogi nam się plączą i tracimy równowagę. Tak jak w przypadku odpadów, które gdzie musimy w przyszłości składować. Ale od dwóch lat nie potrafimy znaleźć chętnej do tego zadania gminy. A może lepiej kopiować od najlepszych? Ostatnim hitem są głębokie, geologiczne składowiska. Szlak przeciera Finlandia.

Polska transformacja energetyczna ma ruszyć z kopyta wtedy, kiedy prąd zacznie dawać nasza pierwsza elektrownia jądrowa. Wiadomo, że wybudują ją nam Amerykanie, ale zanim to nastąpi, trzeba jeszcze kilka rzeczy ustalić z Komisją Europejską, co też zajmuje sporo czasu. Polski rząd ma nadzieję, że coś w tej sprawie ruszy jeszcze w tym roku.

Katastrofa w elektrowni jądrowej w Czarnobylu z 1986 r. mimo upływu blisko czterech dekad, dalej działa mocno na wyobraźnię. Tamtejsza 30-kilometrowa Strefa Wykluczenia ciągnąca się od obwodu kijowskiego do granicy z Białorusią jest żywym dowodem, na to, że w energetyce jądrowej nawet najmniejszy błąd może być bardzo kosztowny. Teraz zaś wychodzi na to, że ten teren po katastrofie może dostać niespodziewanie drugie życie. Ukraińcy myślą, żeby właśnie tam zająć się budową modułowych reaktorów SMR.

Pierwszy raz pytałem Ministerstwo Klimatu i Środowiska o wybór lokalizacji dla nowego składowiska odpadów radioaktywnych, w związku ze zbliżającą się coraz większymi krokami budową pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej, w pierwszej połowie 2023 r. Potem nabór chętnych gmin ze względu na brak chętnych, parę razy przekładano. Ale jak zapytałem teraz, czy zgłosili się jacyś samorządowcy, usłyszałem, że resort klimatu już się tym nie zajmuje.

Coraz większymi krokami zbliżamy się do startu budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Nie od dziś wiadomo, że głównym wykonawcą będą amerykańskie firmy. Teraz wychodzi jednak na jaw, że będzie nas wspierać także japońska technologia, którą być może będziemy wykorzystywali także w innych naszych projektach atomowych. W czwartek podpisano memorandum w tej sprawie.

Nie wiem, czy zdajecie sobie sprawę, ale jak mówimy o przyszłości polskiego górnictwa, to w pierwszej kolejności mówimy o górniczych miejscach pracy. Głównie w ich obronie spisano przecież umowę społeczną, w której mowa przecież jest też o gwarancjach zatrudnienia i jednorazowych odprawach, dla tych, którzy jednak zdecydują się odejść. Ale jedno z miast na Górnym Śląsku pokazuje, że można jednak inaczej. Inni samorządowcy też pójdą w ślady Bytomia?

Mimo że atom ma naszą energetykę wyzwolić od paliw kopalnych, a nas samych od wysokich rachunków, to cały czas w głowie coś nam mówi, że energetyka jądrowa to niebezpieczna zabawa i szybko staje nam przed oczami napis: Czarnobyl. Dlatego dobrze, że Polska buduje elektrownie jądrowe, ale najlepiej z dala od ludzi - nad morzem, albo w górach. Ale amerykańska strategia Coal-To-Nuclear jednoznacznie wskazuje, że takie stereotypowe myślenie ma tyle wspólnego z rzeczywistością, co pięść z nosem.

Niektórym mogłoby się wydawać, że w sprawie pierwszej polskiej elektrowni jądrowej ostatnio niewiele się dzieje. Ale nic bardziej mylnego. Projekt jest już jak najbardziej realizowany. Równolegle do samego kreślenia bryły tej mocowani prowadzone są również badania geologiczne. Rąbka tajemnicy w tej sprawie uchylił w trakcie Energy Days 2024 w Katowicach szef Bechtel Polska Sp. z o.o.

To temat, który wygodnie od lat wszyscy omijamy jak najszerszym łukiem. Ale już dłużej od tego, że transformacja energetyczna prędzej czy później będzie musiała dotyczyć także naszych kopalni i kilkudziesięciu tysięcy górników - uciekać nie możemy. Na szczęście, jak okazuje się po pierwszym dniu Energy Days 2024, organizowanych w katowickim Międzynarodowym Centrum Kongresowym, są już i pierwsze pomysły i nawet naukowe analizy.

Polskie władze mają gotowy wniosek do Komisji Europejskiej w sprawie notyfikacji pomocy publicznej dla pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej. Rząd spodziewa się pozytywnej odpowiedzi do końca pierwszego półrocza przyszłego roku. Trudno o inne rozwiązanie, skoro jesteśmy świadkami coraz większego skrętu w atom. Nawet Szwajcaria za chwilę w tym względzie może zmienić swoją politykę energetyczną.

Spółka Korea Hydro & Nuclear Power (KHNP) cały czas chce zaistnieć w Europie. Ale po tym, jak okazało się, że rząd Donalda Tuska niekoniecznie planuje inwestować w elektrownię jądrową w Pątnowie, wychodzi na to, że w Czechach Koreańczycy też właśnie zaczynają mieć kłopoty. Mimo to Azjaci nie zmieniają planów i chcą swoją atomową technologią zainteresować też innych, w tym Szwedów i Holendrów.

Czy rząd Donalda Tuska po długo wyczekiwanej aktualizacji „Programu polskiej energetyki jądrowej” spisze elektrownię jądrową w konińskim Pątnowie na straty? Coraz więcej wskazuje na taki właśnie scenariusz. Tymczasem w tym tygodniu do Korei Południowej udaje się delegacja poselsko-samorządowa z Wielkopolski.

Pierwsza polska elektrownia jądrowa będzie kosztowała 60 mld zł, ale tylko część z tej kwoty będzie pochodzić z budżetu państwa. Pozostałe środki zostaną pozyskane z emisji obligacji skarbowych, a także od zagranicznych, głównie amerykańskich agencji kredytów eksportowych. Takie założenia znalazły się w projekcie nowelizacji ustawy o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie obiektów energetyki jądrowej, która została ogłoszona na rządowych stronach.

Po tym, jak Świętokrzyska Grupa Przemysłowa Industria odkryła koło Kielc złoża uranu zapadła cisza. Udało nam się ustalić, że spółka na razie wstrzymała komunikację w tej sprawie. Ale być może już niedługo będzie niezła okazja, by ją wznowić. Cena uranu znowu bardzo szybko rośnie i zaraz wyjdzie na to, że Polska może nieźle zarobić i na rozwoju energetyki jądrowej i na rozrastających się centrach danych sztucznej inteligencji.

Do tej pory coraz większego tempa nabierał plan budowy elektrowni jądrowej w Choczewie, w którą mają zaangażować się Amerykanie. O drugiej tego typu mocowani mówiło się mało albo wcale. Najwięcej znaków zapytania dotyczyło jej potencjalnej lokalizacji. Ale teraz już wszystko jasne: rząd odmraża poszukiwania terenów pod tę inwestycję. Konkretny wybór ma paść w przyszłym roku.