Energetyka

Australia Południowa jest trzy razy większa od Polski. Mimo tak dużej powierzchni zdecydowała się na eksperyment i błyskawicznie rezygnuje z wykorzystania paliw kopalnych, zastępując je OZE. Efekt? Już przez pół roku woda i słońce dostarczają mieszkańcom 100 proc. potrzebnej energii.

Kancelaria Prezesa Rady Ministrów tłumaczy, co trzeba zrobić, żeby kupić węgiel w swojej gminie. Przykład miejscowości Walce (opolskie) pokazuje, że lepiej wcześniej wszystko ustalić i dogadać. Bo w Polskiej Grupie Energetycznej (PGE) owszem można składać zamówienia, ale niewiele z tego składania potem wynika.

To kwestia paru tygodni. Dwóch, może trzech. W tym czasie powinniśmy się już dowiedzieć, kto wybuduje pierwszą, polską elektrownie jądrową. Teraz okazuje się, że te atomowe plany Warszawy martwią Estonię. Z kolei u naszych zachodnich sąsiadów trwa w rządzie cały czas przeciąganie liny i nie ma jeszcze ostatecznej decyzji co do tego, co Niemcy zrobią w przyszłości ze swoimi reaktorami. Zieloni chcą je szybko wyłączać, a liberałowie zwracają uwagę na bezpieczeństwo energetyczne.

Rok temu, kiedy jeszcze nikt na poważnie nie brał pod uwagę ani rosyjskiej napaści na Ukrainę ani bezprecedensowego kryzysu energetycznego, baryłka ropy kosztowała w granicach 83-84 dol. A ile kosztuje teraz? Tyle samo. Czy to jednak oznacza, że w Polsce kierowcy przynajmniej na chwilę mogą wziąć głębszy oddech i ceny paliw zaczną spadać? Być może tak pod warunkiem, że obserwowane obecnie obniżki cen hurtowych utrzymają się w kolejnych dniach.

Sklep PGG chwali się jednymi z najniższych cen węgla na polskim rynku, dużą liczbą obsłużonych klientów i wprowadzanymi dla ich dobra nowymi funkcjami tego zakupowego serwisu. Ale w tej beczce miodu jest też pokaźna łyżka dziegciu. Ludzie skarżą się na spore koszty transportu, który po wprowadzeniu sieci Kwalifikowanych Dostawców Węgla miał być łatwy, przyjemny i przede wszystko jednak tani. Niestety często taki nie jest, a ludzie czują się oszukani.

Jarosław Kaczyński uważa, że Polska musi być przede wszystkim ogrzana, dlatego w tym celu można wrzucać do pieca, co się da (oprócz opon). Media już donoszą, że Polacy posłuchali tej rady i na opał wykorzystują płyty meblowe. Przez to już w wyjątkowo zimnym wrześniu smog dawał się mocno we znaki, a im za oknem zimniej – tym pod tym względem jest tylko gorzej. Bezradnie rozkładają ręce twórcy regionalnych przepisów antysmogowych, prosząc o reakcję Ministerstwo Klimatu.

Czy owe 3 tys. zł mu się należały? Nie – to jeden z tych przypadków, kiedy ktoś próbował wyłudzić dodatek na węgiel. A borykać się z oszustami i wyłudzaczami muszą pracownicy socjalni. Zamiast nieść pomoc zamieniamy się w kontrolera wysyłanego przez państwo polskie, które nie poradziło sobie z prawidłowym zapisem ustawy. Dotarcie do osób potrzebujących stało się nierealizowane – mówi Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej. I dodaje: Pomoc społeczna leży, osoby wykluczone zostały poświęcone na rzecz pomocy ogółowi obywateli, również tym bogatym i samodzielnym.

Na krajowym rynku opału dzieją się cuda, za które wszyscy słono zapłacimy. W ciągu raptem miesiąca cena węgla na potrzeby energetyki zawodowej i ciepłownictwa bardzo wyraźnie wzrosła, nawet o blisko 300 proc. Jakby tego było mało nadeszły też bardzo kiepskie informacje dotyczące krajowego wydobycia węgla. Tak źle ostatni raz było w maju i czerwcu 2020 r. A wcześniej nigdy w historii. Podobnie rzecz ma się w przypadku przykopalnianych zapasów węgla.

Władimir Putin myślał, że podporządkowanie Ukrainy Rosji zajmie mu kilka dni, a uzależniony energetycznie od Moskwy Zachód ograniczy się do pomruku niezadowolenia. Stało się jednak inaczej i od kilku miesięcy jesteśmy świadkami burzenia się starego ładu energetycznego opartego na rosyjskich surowcach. Kreml jeszcze stara się ratować sytuację i namawia Turcję na gazową współpracę. Ale trendu odchodzenia od energii z Rosji już się nie da zatrzymać.

Rząd dogadał się z samorządowcami w sprawie ceny węgla z importu i jego dystrybucji. Teraz nad projektem ustawy pochyli się Sejm. Tymczasem kolejna spółka wydobywcza zmienia cennik. Tym razem chodzi o Przedsiębiorstwo Górnicze Silesia. Sprawdzamy, gdzie przy tej okazji najtaniej kupić można krajowy węgiel, a gdzie trzeba zapłacić za niego najwięcej.

Co dalej z polskimi kopalniami? Czy będą wygaszane w kolejnych latach, tak jak to wskazuje przyjęty przez rząd i górników harmonogram umowy społecznej? Zadaliśmy takie pytania, ale Ministerstwo Aktywów Państwowych milczy jak zaklęte. Zwróciliśmy się więc do związkowców, z nadzieją, że być może oni wiedzą więcej. Niestety oni też nie znają żadnych szczegółów.

Chociaż w Polsce, na rok przed wyborami parlamentarnymi, nakręcana jest coraz bardziej węglowa spirala, a politycy tylko w czarnym złocie widzą bezpieczeństwo energetyczne, to w UE dominuje jednak pogląd, że obecny kryzys energetyczny przyspieszy a nie spowolni unijna transformację. Taka taktyka najbardziej podoba się państwom afrykańskim, które chętnie przyłożyłyby się do odzwyczajenia Europy od paliw kopalnych. Pierwszy krok w tym kierunku uczyniło właśnie Maroko. Ale zielone porozumienie to tylko jeden ze sposobów na radzenie sobie z kryzysem.

Gaz wreszcie zaczął wyraźnie tanieć. Ostatni raz 1 MWh surowca za mniej niż 120 euro sprzedawana była na giełdzie w połowie czerwca. Tendencja spadkowa mogłaby sugerować, że już w tym względzie nie ma żadnych obaw, a Europa jest przygotowana na dalsze manipulacje z dostawami po stronie Rosji. Niepokoją dostawy LNG. Pekin wyhamowuje eksport i stawia na własne bezpieczeństwo energetyczne. Europejskie porty też już ledwo zipią i tworzą się ogromne kolejki statków.

Sklep PGG uruchomił wreszcie usługę polegającą na odbiorze kupionego przez internet węgla w jednym z dziewięćdziesięciu punktów prowadzonych przez Kwalifikowanych Dostawców Węgla. To kolejna zmiana po wprowadzeniu nowych limitów na zakup opału, które obowiązują od ubiegłego tygodnia. Niestety kolejne kopalnie idą w ślady PGG, co już widać na wolnym rynku. Standardem właśnie staje się cena 4000 zł za tonę.

Transformacja energetyczna to temat od kilku tygodni odmieniany przez wszystkie przypadki. Gdzie dziś znajduje się Polska i jakie trendy będą kształtowały rozwój naszej branży energetycznej?

W sobotę pod hasłem „Tańsza energia dla Polaków” odbyła się konwencja Solidarnej Polski. W jej trakcie Zbigniew Ziobro zapowiedział przedstawienie gotowego projektu, mającego na celu zawieszenie unijnego systemu praw do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS).

Ważą się losy ceny maksymalnej gazu i będzie to jeden z najważniejszych tematów szczytu unijnych przywódców w tym tygodniu. Teraz wydaje się, że Brukseli jednak jest bliżej do grupy 17 krajów, która opowiada się za takim rozwiązaniem niż do przeciwników, wśród których prym wiodą Niemcy. Berlin zresztą w ostatnim czasie zyskał nowego sojusznika. Międzynarodowy Fundusz Walutowy odradza bowiem UE wprowadzenia maksymalnych cen energii.

Na zniesienie zasady 10H przyjdzie nam poczekać pewnie do kolejnej kadencji Sejmu, jak nie dłużej. Teraz możliwa będzie jedynie mała korekta. Nikt nie będzie ryzykował awanturą w obozie Zjednoczonej Prawicy rok przed kolejnymi wyborami parlamentarnymi. Prezes PiS Jarosław Kaczyński stwierdził ostatnio, że są dwie prawdy: jedna głosi, że wiatraki Polsce są bardzo potrzebne, druga – że każdy ma prawo spać, nie słuchając huku turbin. Ta druga prawda jest obecnie dla rządzących ważniejsza.

Polacy nie chcą wydawać fortuny na węgiel. Najchętniej całą zimę przetrwaliby również w towarzystwie jak najefektywniejszego i przy okazji najtańszego źródła ciepła. Tylko jak dokonać takiego wyboru, w dobie kryzysu energetycznego, przy szalejących cenach surowców i wyhamowanej też transformacji? Swoje wyliczenia ma Paweł Lachman, szef Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła (PORT PC). Zgodnie z nimi wybór jest tylko jeden.

Wreszcie jest nić porozumienia między rządem a samorządowcami. Chodzi o możliwość handlu węglem przez gminy i miasta, ale też o maksymalną cenę energii dla samorządów terytorialnych na poziomie ok. 785 zł za 1 MWh. W efekcie, procedowane mają być dwa projekty ustaw, do których - jak ustalono w trakcie rozmów - zgłaszane będą jeszcze techniczne poprawki.