Energetyka

Forum Energii wzięło na celownik jedne z najstarszych źródeł wytwórczych w polskim systemie energetycznym, czyli bloki węglowej klasy 200 MW. Pierwsze powstały nawet więcej niż pół wieku temu. Analiza nie pozostawia nawet cienia wątpliwości: te bloki są mało sprawne, generują ciągle wysokie koszty, a do tego wszystkiego stoją za sporymi emisjami gazów cieplarnianych. I jeżeli rząd szybko z nimi czegoś nie zrobi, będą coraz cięższą kulą u nogi planowanej w niedalekiej przyszłości Narodowej Agencji Bezpieczeństwa Energetycznego.

Blokowanie rozwoju lądowej energetyki wiatrowej przez uparte utrzymanie zasady 10H może jeszcze tej zimy odbijać nam się potężną czkawką. Szef Polskich Sieci Elektroenergetycznych przewiduje w najbliższych miesiącach trudną sytuację bilansową, o ile będzie za mało wiało. Nic więc dziwnego, że eksperci Koalicji Klimatycznej zdecydowali się na kolejny apel, przesłany na ręce i premiera i szefowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Prawda jest taka, że winna temu może być nie tylko znikająca tarcza, ale niedobór diesla w całej Europie, który może zajrzeć nam w oczy już wiosną przyszłego roku. Zaraz po tym, kiedy okazało się, że Komisja Europejska przyczepiła się do tej części polskiej tarczy antyinflacyjnej, która obniża VAT na paliwa, gaz ziemny i nawozy, pisałam, że kiedy VAT wróci, a wraz z nim jeszcze akcyza i podatek od sprzedaży, za diesla na stacjach w przyszłym roku możemy płacić nawet blisko 10 zł za litr. Teoretycznie.

Wydawało się, że po licznych turbulencjach serial pod tytułem nowe moce w Ostrołęce wreszcie zmierza do optymistycznego finału. Wprawdzie docelowo gaz zastąpił węgiel, ale Orlen nie chciał marnować więcej czasu i w tym roku ruszył z pracami, zlecając je Amerykanom. Szkoda, że wcześniej nie było refleksji ani na temat samego gazu, który bije cenowe rekordy, ani też ostatecznej wyceny, która po rosyjskiej agresji na Ukrainę musiała pójść w górę. I tak się właśnie dzieje.

W zeszłym roku w trakcie forum młodzieży Youth4Climate w Mediolanie Greta Thunberg zaatakowała światowych przywódców, którym zarzuciła, że z ich strony pada wiele wspaniałych słów o ochronie klimatu, ale nie idzie za nimi żadne działanie. Rzecz jasna wylał się za to kubeł pomyj na nastolatkę ze Szwecji. Tymczasem mija kolejny rok i znów odbywa się szczyt klimatyczny i wychodzi na to, że ta bezczelna małolata miała po prostu rację. Słychać tylko bla, bla, bla i zero konkretów.

Sprzedaż węgla na zimę przez samorządowców nieco uspokoiła rynek. Składy opału nie mają innego wyjścia, jak dostosować się do ceny na poziomie 2000 zł za tonę i nie więcej. Dlatego w ogłoszeniach aukcyjnych jesteśmy świadkami niewielkiego zwrotu. Aukcji powyżej 4000 zł jest trochę mniej, przybywa za to tych w granicach 3000 zł. Zupełnie inne reguły gry dotyczą za to sprzedaży węgla przez polskie kopalnie dla energetyki zawodowej i ciepłownictwa. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z rekordową podwyżką o 500 proc., patrząc rok do roku.

Było wyrównanie inflacyjne i zapowiedź zwiększenia krajowego wydobycia węgla, co sugeruje więcej pracy na kopalniach. Nawet o umowie społecznej rząd nie wspomina od miesięcy ani słowem, żeby tylko górników nie drażnić. Awantura z nimi w środku kryzysu energetycznego z pewnością Zjednoczonej Prawicy się nie przysłuży. Ale wszystko wskazuje na to, że nie uda się jednak zagwarantować spokoju. Górnicy chcą wiedzieć konkretnie, na czym stoją. W przyszłym tygodniu wykrzyczą to w Warszawie.

Diesel po 10 zł za litr, benzyna „95” po 9 zł. Takie mogą efekty likwidacji tarczy antyinflacyjnej w zakresie paliw i przywrócenia na żądanie Komisji Europejskiej pełnych stawek podatków pośrednich. A to może oznaczać, że ceny paliw w Polsce wystrzelą do najwyższych poziomów w Unii. Już w tej chwili – mimo obniżonych stawek – jesteśmy w czołówce.

Ustawa węglowa wchodzi w życie i samorządowcy mogą już zacząć handlować opałem. No chyba że urzędnicy zagapią się i do wtorku 8 listopada nie wprowadzą stosownego zapisu w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP). To wymóg, bez którego żaden samorządowiec nie będzie mógł zająć się dystrybucją węgla. Ale w to miejsce zawsze będzie mogła wskoczyć sąsiednia gmina lub prywatny skład.

Jakby zamieszania z fatalnie napisaną ustawą o dodatku węglowym było mało, właśnie weszła w życie kolejna nowelizacja. Okazuje się, że zniknął jeden z dotychczasowych kluczowych warunków. Żeby dostać dopłatę do węgla, nie trzeba już mieć złożonej deklaracji CEEB. A co lepsze, znów możliwa jest wypłata kilku dodatków węglowych na jeden adres. To zaczyna wyglądać gorzej niż smutny żart.

Do tej pory rząd opowiadał górnikom to, co chcieli usłyszeć, ale robił swoje, bo doskonale widział, że przed nami koniec epoki węgla. To była podwójna gra. Ale ostatnio nagle zmienił retorykę i zaczął głośno mówić, co naprawdę myśli. I górnicy się wściekli. Tak bardzo, że zaczęli palcem wytykać wszystkie węglowe manipulacje Jarosława Kaczyńskiego i zagrozili, że pójdą na wojnę i to na całego, załatwiając PiS przegranie wyborów. Cóż, kiedyś to musiało się stać.

Jeżeli jeszcze ktokolwiek miał jakieś wątpliwości, to Fatih Birol, szef Międzynarodowej Agencji Energii (MAE) mówi bez owijania w bawełnę: jesteśmy w środku pierwszego, globalnego kryzysu energetycznego. Jego zdaniem z jednej strony wiele krajów już teraz znalazła się na granicy recesji, ale z drugiej daje to bezprecedensową szansę na energetyczną rewolucję i ostre przyspieszenie rozwoju odnawialnych źródeł energii. Fot. Glenn Beltz/Flickr.com/CC BY-SA 2.0.

Niektóre gminy pokazują, że w nosie mają starszych, ubogich czy niepełnosprawnych. Nimi nie ma się kto teraz zająć, bo pomoc społeczna musi zajmować się organizowaniem węgla dla zamożnych i samodzielnych. Trzeba przecież odtrąbić sukces, że nikomu węgla zimą nie zabrakło. Nikomu, kto jest wystarczająco głośny krzyczy, że państwo nie działa. A jak przestanie działać na odcinku pomocy najsłabszym, to nieważne – oni krzyczeć nie potrafią, więc szumu nie narobią. Tak się właśnie rozkłada na łopatki pomoc społeczną.

W dniach 7-13 listopada, a więc także przy okazji kolejnego długiego weekendu polscy kierowcy przy wizycie na stacji będą mile zaskoczeni. Taką ekscytującą prognozę ma firma badawcza e-petrol.pl. Znacznie bardziej powściągliwa jest firma Reflex, która stwierdza, że maleją szanse na dalszy spadek cen paliw na stacjach. W najgorszej sytuacji są właściciele diesli, bo ceny oleju napędowego wciąż są wyższe o niemal 1,50 zł na litrze w stosunku do benzyny.

Ustawa umożliwiająca zakup węgla w gminach daje Polakom nadzieję na zakup opału za maksymalnie dwa tysiące za tonę bezpośrednio od samorządu. Skorzystanie z tej nowej możliwości jest możliwe tylko pod warunkiem, że nie kupiliśmy opału w sklepach online spółek energetycznych.

To wprawdzie dwa razy więcej niż kwota, jaką rząd obiecywał utrzymać dla odbiorców indywidualnych, ale wciąż o wiele mniej niż wynosi cena rynkowa tego surowca. 2 tys. zł to maksymalna cena, po jakiej samorządy będą mogły sprzedawać mieszkańcom węgiel w ramach ustawy, którą w czwartek podpisał prezydent. Problem polega na tym, że najpierw same będą musiały kupić węgiel i to za maksymalnie 1,5 tys. zł za tonę.

Możliwe, że słoneczną pogodę, dzięki której z końcem października mogliśmy wypatrywać słupka rtęci na poziomie nawet 20 st. C, pożegnamy wkrótce raz na zawsze w tym roku. Sezon grzewczy zacznie więc w pełni obowiązywać. Nieprzypadkowo za chwilę węgiel mają rozpocząć sprzedawać również i samorządowcy. Z kolei świadoma rosnącego popytu spółka PGE obniża ceny opału dla podmiotów instytucjonalnych. W PGG zaś przestrzegają przed fałszywymi Kwalifikowanymi Dostawcami Węgla.

PGNiG z dumą informuje o dwóch nowych złożach gazu. Pewnie, gdyby nie kryzys energetyczny drenujący kieszenie Polaków, nigdy byśmy o tym nie usłyszeli. Ale teraz rząd robi wszystko, żeby stworzyć wrażenie, że panuje nad tym energetycznym rozgardiaszem. Jest Baltic Pipe, węgiel do nas płynie z Kolumbii, Australii, RPA i nie wiadomo jeszcze skąd, a za chwilę podpiszemy umowy atomowe - najpierw z USA, a potem z Koreą. I do tego wszystkiego dochodzą jeszcze nowe złoża gazu. Nic tylko się cieszyć. Tyle, że tego nowego gazu jest tak po prawdzie jak kot napłakał. I to nowe odkrycie wcale nie przesądza, czy wiosną nam go jeszcze wystarczy.

Żaden astronomicznie drogi gaz i mało perspektywiczny węgiel. To już pewne: Polska idzie w atom i to bardziej niż pierwotnie chciała. Przecież przy spisywaniu Polityki Energetycznej Polski do 2040 r. mowa była o dwóch elektrowniach jądrowych, a teraz premier Mateusz Morawiecki zapowiada budowę trzech, jak nie więcej obiektów. Problem w tym, że możemy przy okazji złamać unijne przepisy.

Jeszcze nie wiadomo, czy maksymalna cena prądu dla gospodarstw domowych wyniesie tyle, ile zaproponował Sejm, czyli 693 zł za 1 MWh, czy może tyle ile chce Senat, czyli nie więcej niż 450 zł. Palący węglem doliczają w głowie jeszcze 3000 zł dodatku węglowego. Ale co z tymi, którzy poszli w fotowoltaikę? Eksperci z Columbus Energy przekonują, że prosumenci też na tym skorzystają. Chociaż ci rozliczani już w systemie net-billing powinni uważać na przekroczenie ustalonego limitu energii.